Сацыял-дэмакратыя Каралеўства Польскага і Літвы (СДКПіЛ; польск.: Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy) — сацыялістычная рабочая партыя ў Польшчы, на Беларусі і ў Літве ў 1893—1918.
Гісторыя
Узнікла пад назвай Сацыял-дэмакратыя Каралеўства Польскага (СДКП) у выніку аб’яднання Саюза польскіх рабочых і левых, інтэрнацыянальных элементаў партыі «Пралетарыят» (2-і). У студзені 1900 на з’ездзе ў Мінску СДКП аб’ядналася з Рабочым саюзам Літвы ў адзіную СДКПіЛ. Стваральнікі і кіраўнікі: Б. Весалоўскі, Ф. Дзяржынскі, М. Каспшак, Р. Люксембург, Ю. Мархлеўскі, Я. Тышка, С. Трусевіч, Т. Уластоўскі і інш. Друкаваныя органы: газеты «Sprawa Robotnicza» («Рабочая справа», 1893—96), «Czerwony Sztandar» («Чырвоны сцяг», 1902—18) і інш.; часопісы «Przegląd Robotniczy» («Рабочы агляд», 1900—05), «Z pola walki» («З поля барацьбы», 1905).
Асноўныя мэты — звяржэнне самадзяржаўя і заваяванне палітычных свабод, пабудова сацыялізму.
У красавіку 1906 уступіла ў РСДРП на правах аўтаномнай арганізацыі. Адстойвала пазіцыі інтэрнацыяналізму ў рабочым руху. У рэвалюцыю 1905—07 адыгрывала кіруючую ролю ў студзеньска-лютаўскіх забастоўках (1905), Лодзінскім паўстанні (1905), падзеях Кастрычніцкай усерасійскай палітычнай стачкі (1905).
У 1908 выступіла за захаванне і ўмацаванне нелегальных партыйных арганізацый і максімальнае выкарыстанне магчымасцей для легальнай барацьбы. У 1916 СДКПіЛ пераадолела ўнутраны раскол (адбыўся ў 1911—12) на «зажандоўцаў» (прыхільнікаў Галоўнага праўлення) і «разломаўцаў», якія стварылі сваё Краявое праўленне і супрацоўнічалі з бальшавікамі.
Падтрымала Лютаўскую і Кастрычніцкую рэвалюцыі (1917). У 1917—18 групы СДКПіЛ дзейнічалі ў Мінску, Гомелі, Віцебску, Маладзечна і інш. Як орган ЦВК груп Сацыял-дэмакратыі Каралеўства Польскага і Літвы ў Мінску ў 1918 годзе пачала выдавацца газета Młot. У снежні 1918 разам з ППС-лявіцай утварыла Камуністычную партыю Польшчы.
Зноскі
Літаратура
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
