Дзева Марыя, Божая Маці, Панна Марыя, Мадонна — адна з цэнтральных постацей хрысціянскага веравучэння, маці бязгрэшна зачатага Ісуса Хрыста.
| Дзева Марыя | |
|---|---|
| арам.: ܡܪܝܡ іўр.: מרים | |
 | |
| Дата нараджэння | I стагоддзе да н.э. |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | I стагоддзе ці 48 |
| Месца смерці |
|
| Месца пахавання | |
| У ліку | святы[1] |
| Дзень памяці | 15 жніўня |
| Бацька | Святы Іаакім[d][2] |
| Маці | Святая Ганна[2] |
| Муж | Іосіф Абручнік |
| Дзеці | Ісус Хрыстос |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
У праваслаўі, каталіцызме, англіканстве, лютэранстве вераць, што як маці Хрыста Марыя з'яўляецца Багародзіцай, маці Бога. У пратэстанцтве існуюць і іншыя погляды, прычым яны вельмі адрозніваюцца паміж сабой, некаторыя з іх сцвярджаюць, што Марыя мае значна меншы статус.
Біблейскія звесткі
У евангеллях пра яе сказана, што яна была дачкою Яўхіма з Назарэта і ў 14-гадовым узросце заручана са старцам Іосіфам. Яна была абрана ў выніку бязгрэшнага зачацця ад Бога. Марыя нарадзіла сына ў Віфліеме, выгадавала яго ў горадзе Назарэт у Галілеі і была ў Ерусаліме падчас яго распяцця і з апосталамі пасля яго ўшэсця. Памерла ва ўзросце 48 гадоў і, хаця пра яе далейшае жыццё ў Бібліі нічога не сказана, Каталіцкая і Усходнія хрысціянскія цэрквы (у тым ліку Беларуская праваслаўная царква) вераць, што яна была забрана на неба.
Імя
Імя Марыі ў арыгінальных рукапісах Новага Запавету было заснавана на яе арыгінальным арамейскім імені מרי מ, транслітараваным як Мар'ям. Зараз імя Марыя і яго формы з'яўляецца адным з самых распаўсюджаных у свеце.
Культ
Культ маці-багіні, заступніцы чалавецтва, меў месца ў язычніцкіх традыцыях. У IV ст. Дзева Марыя абвешчана Найсвяцейшай, а на 3-ім Сусветным саборы (Эфес, 431) афіцыйна прызнана Багародзіцай і Каралевай Нябеснай. У каталіцтве абвешчаны шэраг звязаных з Марыяй догматаў, не прынятых у праваслаўі. Лічыцца, што Святая Марыя была зачата беззаганна, бо Маці Божай магла стаць толькі чыстая Дзева, пазбаўленая ад бруду першароднага граху. У 1854 гэта было афіцыйна замацавана.[3] У 1950 прыняты догмат аб цялесным узнясенні Багародзіцы пасля смерці на неба, а ў 1964 папам Паўлам VI Найсвяцейшая Панна Марыя абвешчана «Маці Касцёла».
Багародзічныя святы
У гонар Дзевы Марыі хрысціянская царква ўстанавіла шэраг рэлігійных свят:
- Раство Прасвятой Багародзіцы — 8 (21) верасня;
- Увядзенне ў храм Прасвятой Багародзіцы — 21 лістапада (4 снежня);
- Дабравешчанне Прасвятой Багародзіцы — 25 сакавіка (7 красавіка);
- Успенне Прасвятой Багародзіцы — 15 (28) жніўня.
Гэтыя 4 святы ў праваслаўі ўваходзяць у дванаццаць найважнейшых пасля Вялікдня вядомых як Дванадзясятыя святы.
Да Вялікіх свя у Беларуская праваслаўная царкве адносяцца Пакровы Прасвятой Багародзіцы, якія адзначаюцца 1 (14) кастрыніка.
Выявы Дзевы Марыі
Лічыцца, што першы абраз Дзевы Марыі напісаў евангеліст Лука. Колькасць абразоў Багародзіцы значна пераўзыходзіць колькасці абразоў іншых постацей хрысціянскага веравучэння, нават Хрыста.
Іканаграфія Багародзіцы
Абраз Маці Божай Вастрабрамскай — адна з галоўных хрысціянскіх святынь Беларусі і Літвы, знаходзіцца ў капліцы Вострай брамы ў Вільнюсе. Абраз адносіцца да рэдкага тыпу выявы Багародзіцы без дзіцяці на руках.
Тэма Багародзіцы з Дзіцём шырока выкарыстоўваецца ў сусветным выяўленчым мастацтве і літаратуры.
У беларускім мастацтве
У карцінах Міхаіла Савіцкага:
- «Партызанская Мадонна» (1867)
- «Партызанская Мадонна (Мінская)» (1972)
- «Чарнобыльская Мадонна» (серыя «Чорная быль», 1988-1989)
- «Мадонна Біркенау» (серыя «Лічбы на сэрцы», 1978)
- «Чарнобыльская Мадонна» Віктара Барабанцава
Гл. таксама
Зноскі
- Brozović D., Ladan T. Marija, sv. // Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 с.
- Gospel of James
- Catholic.by - Догмат аб Беззаганным Зачацці ў Апостальскім лісце Папы Пія IX «INEFFABILIS DEUS»(нявызн.). old.catholic.by. Праверана 16 жніўня 2023.
Літаратура
Спасылкі
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
