Магілёўскі Спаскі манастыр
From Wikipedia, the free encyclopedia
Магілёўскі Спаскі манастыр — комплекс будынкаў, які ўключаў мураваныя будынкі ў стылі барока: Спаса-Праабражэнскую царкву, агароджу з варотамі і званіцай і манастырскі корпус. Разам з Магілёўскім архірэйскім палацам і Магілёўскай духоўнай семінарыяй ствараў адзіны буйны горадабудаўнічы ансамбль, які займаў увесь квартал на вул. Ветранай (сучасная Ленінская).
| Праваслаўны манастыр | |
| Спаскі манастыр | |
|---|---|
.jpg) Спаса-Праабражэнская царква і званіца (не захаваліся) | |
| 53°53′43″ пн. ш. 30°20′01″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Беларусь |
| Горад | Магілёў |
| Архітэктар | І. К. Глаўбіц |
| Заснавальнік | Георгій Каніскі |
| Дата скасавання | 1918 |
| Статус |
 Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 513Е000001 |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Драўляная Спаская царква вядома з 1478. З канца XV ст. пры царкве існавалі драўляныя манастырскія будынкі, дзе размяшчаліся манаскія келлі. У 1588 г. пры манастыры зацверджана праваслаўнае брацтва, а ў 1600 г. адкрылася школа. Брацтва праіснавала да 1618 г., калі царква была перададзена ўніятам, якія валодалі ёй да сяр. 17 ст. У гэты перыяд брацтва, школа і друкарня дзейнічалі пры царкве Уваходу Гасподняга ў Іерусалім. У брацкай друкарні былі выдадзены: «Служэбнік» (1616 і 1617), «Евангелле вучыцельнае» (1619). У брацкай школе вывучалі мовы і багаслоўе[1].
Паводле ўмоў Збораўскага дагавора 1649 г., манастыр ізноў стаў праваслаўным. Пры ім знаходзілася епіскапская кафедра і дом, дзе жылі архірэі. У 1659 г. пабудавана новая царква, таксама драўляная, якая згарэла ў 1708 г[1].
У 1740-42 гг. епіскап Іосіф Ваўчанскі пачаў будаўніцтва новага мураванага храма, які быў скончаны пры епіскапе Ераніме Ваўчанскім, але згарэў 1748 г. З 1756 г. будаўніцтвам Спаса-Прэабражэнскай царквы кіраваў архіепіскап Георгій Каніскі, які вызваў з Вільні вядомага архітэктара І. К. Глаўбіца. Побач з царквой у 1762-85 гг. быў пабудаваны каменны архірэйскі палац. Новая царква была кафедральным саборам Магілёва да 1802 г.[1]
У 1785 г. было скончана будаўніцтва мураванай агароджы з брамай і двух’яруснай званіцай і манастырскага корпуса[2].
У 1824 г. у манастыры меліся храмы: Спаса-Праабражэнскі, у імя 40 Севастыйскіх мучанікаў і Узнясення Гасподняга. У галоўным храме, у правым прыдзеле, знаходзілася цудатворная ікона Божай Маці ў пазалочанай рызе, якая, па сведчанні падання, цудоўным чынам калісьці з'явілася на сцяне Магілёўскага замка. У Спаскім саборы быў пахаваны Георгій Каніскі[1].
Пры манастыры мелася багатая бібліятэка. Тут была напісана «Хроніка Спаскага манастыра» (1755), надрукаваная ў 1871 г. пад назвай «Розныя запіскі, якія тычацца Беларускай епархіі і тутэйшай набожнасці» (знаходзіцца ў бібліятэцы АН Літвы, у г. Вільнюсе)[1].
Манастыр зачынены ў 1918 г. Царква і іншыя будынкі пашкоджаны ў час Другой сусветнай вайны і пазней знесены, ад манастыра захаваліся два будынкі[1].
Комплекс уключаў мураваныя будынкі ў стылі барока: Спаса-Праабражэнскаю царкву, агароджу з брамай і званіцай і манастырскі корпус. Разам з архірэйскім палацам і будынкамі духоўнай семінарыяй ўтвараў адзіны буйны горадабудаўнічы ансамбль, які займаў увесь квартал на вул. Ветранай (сучасная вул. Ленінская)[2].
Спаса-Праабражэнская царква
.jpg)
Царква размяшчалася на высокім беразе Дняпра, у глыбіні квартала. Уяўляла сабой храм з 2-вежавым галоўным фасадам, які завяршалі 2-ярусныя вежы, паміж якімі размяшчаўся высокі ступеньчаты франтон. Сцены фасадаў завяршыліся шырокім тонкапрафіляваным карнізам. У інтэр'еры чатыры цэнтрычныя слупы падтрымлівалі купал на ветразях. Інтэр'ер быў багата аздоблены магілёўскімі майстрамі Міронам Пігарэвічам і чаканшчыкам Пятром Сліжыкам.
Званіца
Манастыр
.jpg)
Г-падобны ў плане манастырскі корпус разам з агароджай атачаў усю тэрыторыю манастыра, утвараючы трапецападобны ўнутраны дворык. Да манастырскага корпуса прылягалі гандлёвыя рады з арачнымі ўваходамі. Манастырскі корпус складаўся з двухпавярховай часткі, дзе размяшчалася кансісторыя, і аднапавярховага крыла, дзе размяшчаліся келлі і гаспадарчыя памяшканні. Захаваўся корпус, які тарцовым фасадам выходзіў на вул. Ветраную (Ленінскую), і адна частка 1-павярховага крыла. Помнік рэспубліканскага значэння. Галоўны фасад двухпавярховага корпуса аздоблены іанічнымі пілястрамі на ўсю вышыню. Аконныя праёмы дэкараваны ліштвамі з замковым каменнем і падаконнымі прамавугольнымі нішамі. Аднапавярховае крыло аздоблена аконнымі праёмамі з простымі ліштвамі і міжаконнымі лапаткамі.
- Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
