Званіца

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Званіца (значэнні).

Званіца — асобнае вежападобнае збудаванне або частка храма ў сакральнай архітэктуры, на якой месціліся званы.

Званіца XV ст., Умаг (Харватыя)

На Беларусі званіцы вядомы з XI ст. Дадаткова выкарытоўваліся як гаспадарчыя памяшканні, брамы, дазорныя ці абарончыя вежы. Званіцы звычайна ставілі перад храмам, на вуглу агароджы або над брамай.

Драўляныя званіцы

Званіца касцёла Святых Пятра і Паўла ў Камені

Драўляная званіца. Строчыцы, 2008 г.

Першым вядомым адлюстраваннем драўлянай званіцы на Беларусі з’яўляецца гравюра Браўна 1572 года. Збудаванні гэтага тыпу былі вельмі распаўсюджаны на Беларусі. З XVI ст. сталі вядомыя і галоўныя віды званіцаў:

• слупавыя,
• каркасныя,
• зрубна-каркасныя або змешаныя.

Па вонкавым вырашэнні на:

• вежавыя,
• адкрытыя (слупавыя).

Найбольш пашыранымі на Беларусі былі квадратныя ў плане двухярусныя званіцы.

Мураваныя званіцы

Мураваныя званіцы звычайна былі яруснымі або аркаднымі.

Літаратура

• Званіца // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 329. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Лазука Б. А. Слоўнік тэрмінаў: Архітэктура, выяўленчае і дэкаратыўна-прыкладное мастацтва. — Мінск: Беларусь, 2001. — 158 с., іл. — ISBN 985-01-0124-5.
• Сергачоў С. А. Драўляныя званіцы // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. — 1981. — № 4.
• Якімовіч Ю. А. Драўлянае дойлідства беларускага Палесся XVII—XIX стст. — Мінск: Навука і тэхніка, 1978. — 152 с., іл.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Званіца