From Wikipedia, the free encyclopedia
Аперацыя «Аліўкавая галіна» (турэцк.: Zeytin Dalı Harekâtı) — ваенная аперацыя ўзброеных сіл Турцыі і пратурэцкіх узброеных фармаванняў сірыйскай апазіцыі (Сірыйская нацыянальная армія і інш.) на поўначы Сірыйскай Арабскай Рэспублікі супраць альянсу SDF і курдскіх узброенных атрадаў. Афіцыйная аб’ява аб пачатку аперацыі была зроблена Генштабам УС Турцыі 20 студзеня 2018 года.
| Аперацыя «Аліўкавая галіна» | ||||
|---|---|---|---|---|
| Асноўны канфлікт: Грамадзянская вайна ў Сірыі | ||||
 Баявыя дзеянні ў раёне Афрын | ||||
| Дата | 20 студзеня — 24 сакавіка 2018 | |||
| Месца |
 раёны Афрын, Аазаз, Эль-Баб, сірыйска-турэцкая мяжа |
|||
| Вынік | Перамога Турцыі, горад Афрын і прылеглыя раёны акупаваны турэцкімі войскамі[1]. | |||
| Праціўнікі | ||||
|
||||
| Сілы бакоў | ||||
|
||||
| Страты | ||||
|
||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | ||||
Наступленне адбылося на фоне росту напружанасці паміж турэцкімі і амерыканскімі ўладамі праз падтрымку апошнім дэмакратычных сіл Сірыі (SDF), якія ў асноўным складаліся з курдскіх байцоў YPG. Іх Турцыя лічыць (па даных экспертаў — цалкам беспадстаўна) саюзнікамі Рабочай Партыі Курдыстана. У прыватнасці, краіна пярэчыла супраць абвешчаных ЗША планаў па падрыхтоўцы і абсталяванню трыццацітысячных пагранічных сіл SDF, якія, па сцвярджэнні Анкары, уяўлялі сабой прамую пагрозу для яе бяспекі. Турэцкі прэзідэнт Р. Эрдаган сказаў: «Краіна, якую мы называем саюзнікам, настойвае на фармаванні тэрарыстычнай арміі на нашых межах. Каго гэтая "тэрарыстычная армія" ліча мішэнню, акрамя Турцыі? Наша місія складаецца ў тым, каб "задушыць" яе яшчэ да таго, як яна народзіцца»[7].
За некалькі дзён да наступлення Турцыя і пратурэцкая Сірыйская нацыянальная армія (у асноўным — радыкальныя ісламісты пад сцягам Свабоднай сірыйскай арміі) абмяняліся артылерыйскім агнём з баевікамі YPG уздоўж турэцка-сірыйскай мяжы ля Афрына. У адказ YPG абстралялі горад Азазія, якая знаходзіцца пад кантролем пратурэцкай СНА[8][9]. Турэцкія крыніцы паведамілі што, што расійскія ваенныя назіральнікі ў раёне Афрына пачалі адыходзіць 19 студзеня ў чаканні ваеннай аперацыі Анкары супраць YPG[10][11].
21 студзеня Эрдаган прыгразіў, што кожны, хто будзе пратэставаць супраць аперацыі, аплаціць «высокую цану»[12]. Ён дадаў: «Ведайце, што дзе б вы не выходзілі на вуліцы, нашы сілы бяспекі дыхаюць вам у патыліцу»[13].
На працягу сутак 23 студзеня на поўначы правінцыі Алепа фіксаваліся баі. Па паведамленнях розных крыніц, у раёне населенага пункта Бюльбюль турэцкай арміі ўдалося прасунуцца ўглыб падкантрольных курдаў тэрыторый на 1 кіламетр. Атрады народнай самаабароны (YPG) супрацьстаялі бранятэхніцы УС Турцыі, праводзячы мініраванне мясцовасці і выкарыстоўваючы супрацьтанкавыя ракетныя комплексы. Па даных крыніц, атрады Сірыйскай нацыянальнай арміі захапілі населеныя пункты Аль-Хамам і Адманалі, а таксама ўзялі пад кантроль пяць вышынь на паўночны захад ад Афрына[14].
20 студзеня генштаб УС Турцыі абвясціў аб пачатку ваеннай аперацыі «Аліўкавая галіна» ў сірыйскім раёне Афрын «у мэтах забеспячэння стабільнасці і бяспекі на паўночным захадзе Сірыі». Баявыя дзеянні пачаліся ў 17:00. У гэты дзень над прымежнай з Сірыяй турэцкай правінцыяй Хатай з’явіліся самалёты ВПС Турцыі, якія перасеклі мяжу і нанеслі ўдары па пазіцыях курдскіх атрадаў народнай самаабароны. Авіяцыя атакавала апорныя пункты YPG і склады са зброяй у ваколіцах прыгранічных населеных пунктаў і аэрадрома «Менах»[15]. Па заяве генштаба УС Турцыі, за першы дзень у авіаналётах былі задзейнічаны 72 самалёты, якія ўразілі 108 з 113 намечаных мэтаў[16].
У гэты ж дзень наступленне на курдаў пачала СНА[17]. Турэцкія СМІ паведамілі, што СНА захапіла паселішча Маарназ. Баі паміж пратурэцкімі групоўкамі і байцамі курдскіх атрадаў вяліся таксама ў раёне горада Аазаз[18]. Да аперацыі супраць курдскіх узброеных фармаванняў далучылася яшчэ адна сірыйская апазіцыйная ўзброеная групоўка — «Файлак аш-Шам», баевікі якой прыбылі ў раён баявых дзеянняў вечарам 20 студзеня[19].
21 студзеня на працягу ўсяго дня авіяцыя Турцыі наносіла ўдары па апорным пунктам праціўніка. Пад ударамі апынуліся ваенныя аб’екты курдаў у населеных пунктах Тэль-Рыф’ат, Тубіль і Балія, а таксама тэрыторыя аэрадрома «Мінех». Турэцкія ВПС наносілі бомбавыя ўдары па ангарам і складам, відавочна маючы намер цалкам знішчыць аэрадром. Паводле інфармацыі Damascus Now, у агульнай складанасці было задзейнічана 68 баявых самалётаў. Актывізаваліся пралёты турэцкіх разведвальных БПЛА.
Атрады Сірыйскай нацыянальнай арміі і турэцкая артылерыя абстрэльвалі пазіцыі курдаў са сваіх пазіцый у правінцыі Кілісе. Фарміраванні СНА ў гэты дзень пачалі шырокамаштабную аперацыю на сушы пры падтрымцы турэцкіх танкаў[20]. Да вечара курды нанеслі адказны ўдар па горадзе Рэйханлы ў Турцыі, што прывяло да гібелі аднаго з мясцовых жыхароў і раненню яшчэ 32 чалавек[21].
22 студзеня адзначаліся разлютаваныя сутыкненні ў раёнах населеных пунктаў Раджу, Басрая і Таль Шэйх Харуз[22]. Разлютаваныя баі таксама адзначаліся на поўначы раёна Афрын каля прыгранічнага горада Бюльбюль. Па даных сірыйскага агенцтва Muraselon, у раён Афрын з раёна Манбіджа, у якасці падмацавання, былі перакінутыя дадатковыя курдскія атрады[23].
24 студзеня ў раёне Афрын працягваліся разлютаваныя баі паміж пратурэцкімі групоўкамі і Сірыйскімі дэмакратычнымі сіламі (SDF). Турэцкія войскі ў асноўным наносілі артылерыйскія і авіяцыйныя ўдары па пазіцыях курдскіх атрадаў народнай самаабароны (YPG), ствараючы ўмовы для прасоўвання сухапутных падраздзяленняў. У гэты дзень ВПС Турцыі нанеслі шэраг удараў па апорных пунктах SDF у раёне паселішча Дарат Зза, а таксама населеных пунктаў Халванія, Бафлон і Касталь ў ваколіцах самога Афрына. Удары таксама наносіліся па аб’ектах YPG у раёнах населеных пунктаў Бюльбюль, Раджу, Джандарыс і Рахманлы[24].
26 студзеня курдскія інтэрнэт-парталы і СМІ, падкантрольныя ўзброенай апазіцыі, публікавалі супярэчлівыя паведамленні пра страты праціўніка. Курды прызналі страту больш як за трыста сваіх байцоў, аднак заявілі пра гібель каля 60 мірных жыхароў і захопу 16 турэцкіх салдат. У адказ на гэта туркі абвінавацілі YPG у абстрэлах турэцкіх населеных пунктаў[25].
27 студзеня генштаб УС Турцыі паведаміў, што ў рамках ваеннай аперацыі турэцкія ўзброеныя сілы ліквідавалі 394 «тэрарыстаў» і знішчылі 340 аб’ектаў «тэрарыстычных арганізацый». У Генштабе адзначылі, што падчас аперацыі загінулі трое турэцкіх вайскоўцаў, яшчэ 30 чалавек атрымалі раненні. Таксама былі забітыя 13 байцоў саюзных Анкары атрадаў сірыйскай апазіцыі[26].
Сітуацыя ў кантоне Афрын заставалася напружанай. ВПС Турцыі, імкнучыся забяспечыць прасоўванне наземных падраздзяленняў, нанеслі больш за 40 авіяўдараў па аб’ектах атрадаў народнай самаабароны (YPG). Турэцкае ваеннае камандаванне перакінула частка сіл з раёна населенага пункта Азааз у наваколлі Сабунджу. Акрамя гэтага, у раён Дадата прыбыло танкавае падраздзяленне турэцкіх войскаў.
Сірыйская свабодная армія (ССА) наступала на апорныя пункты курдаў у раёне паселішчы Маамла, авалодала вёскай Біскі. Бліжэй да канца дня СНА ўзяла пад кантроль адну з вышынь у гарах Раджу, выбіла курдскіх апалчэнцаў з паселішчы Марседэс і ўзяла пад кантроль некалькі вышынь у раёне Джандарыса[27].
Па паведамленні кіраўніка дэпартамента аховы здароўя рэгіёну Афрын Анджэлы Рыша, з пачатку турэцкай аперацыі за дзевяць дзён загінулі 89 чалавек, 198 атрымалі раненні. Паводле яе слоў, большасць загінуўшых — жанчыны і дзеці. Рыша адзначыла, што яны сталі ахвярамі бамбардзіровак турэцкай авіяцыі[28].
28 студзеня ВПС Турцыі нанеслі ўдары па апорных пунктах курдскіх атрадаў у раёне гары Берс. Пры падтрымцы авіяцыі Сірыйская нацыянальная армія захапіла ў курдаў гэтую вышыню. Баявыя вылеты здзяйснялі самалёты F-16 і F-4, верталёты T-129 і S-70. Усяго, па інфармацыі ВПС Турцыі, у Афрыне было здзейснена больш за 20 авіяцыйных удараў у раёнах населеных пунктаў Бюльбюль, Раджу, Санканлы, Касталь і іншых.
СНА распачала спробу наступлення на апорныя пункты курдскіх атрадаў у раёне ўзвышша Касталь Джанду, захапіла вышыню і ўзяла пад кантроль вёскі Мерынь і Язбакан[29].
29 студзеня падраздзяленні турэцкіх войскаў і атрады саюзнай СНА працягнулі антыкурдскую аперацыю, наступаючы адразу на некалькіх напрамках. Туркі і іх саюзнікі спрабавалі рушыць наперад у бок гарадоў Аль-Касталь на поўначы і Раджу на захадзе. Пасля таго як горны масіў Берсая перайшоў пад кантроль турэцкіх падраздзяленняў і іх саюзнікаў, аб’яднаныя сілы турак і СНА пачалі ўмацоўваць захопленыя пазіцыі, баючыся магчымых контратак з боку атрадаў народнай самаабароны (YPG). Ударам турэцкай авіяцыі падвергліся пазіцыі курдскіх атрадаў непадалёк ад аэрадрома «Менах».
30 студзеня, па выніках бою, курды страцілі населеныя пункты Халал і Саці Ашагі. Узброеныя сутыкненні адзначаліся на подступах да гарадоў Раджу і Джандарыс. Была адзначана перакідка новай турэцкай тэхнікі і ўзбраення да лініі фронту. Так, у раёне турэцкага населенага пункта Хамам, які знаходзіцца ў памежнай правінцыі Хатай, было зафіксавана прыбыццё некалькіх танкаў і каля дзесяці самаходных артылерыйскіх установак[30].
У гэты час сірыйскі цэнтр маніторынгу выканання правоў чалавека (SOHR) апублікаваў удакладненыя звесткі пра страты бакоў з пачатку аперацыі. Па даных SOHR, былі забітыя каля 85 курдскіх байцоў і 80 пратурэцкіх баевікоў СНА. Акрамя таго, загінулі як мінімум дзевяць турэцкіх салдат[31].
31 студзеня ВПС Турцыі нанеслі ўдары па курдскім апорным пунктам у ваколіцах адміністрацыйнага цэнтра раёна. Авіяўдары таксама былі нанесеныя па аб’ектах курдаў у раёне населеных пунктаў Рахманлы, Дыкменташ, Раджу і Салаклы[32]. Сірыйская нацыянальная армія ўзяла пад свой кантроль вышыню Шанкаль. Камандаванне УС Турцыі заявіла, што салдаты турэцкай арміі занялі населены пункт Бак-Убасі недалёка ад горада Бюльбюль. Пратурэцкія сілы таксама выбілі SDF з паселішчы Курна[33].
1 лютага на тэрыторыі раёна Афрын ВПС Турцыі нанеслі авіяўдары па пазіцыях YPG у раёне населеных пунктаў Кафер-Сафра, Рахманлы, Санканлы, Касталь, Сенара і Салаклы[34]. Тым часам улады Сірыі звярнуліся ў ААН са скаргай на дзеянні Турцыі. У лістах у міжнародную арганізацыю Сірыя назвала дзеянні Анкары «акупацыяй» і «ўзброенай агрэсіяй»[35].
2 лютага ВПС Турцыі нанеслі 12 удараў па аб’ектах атрадаў народнай самаабароны (YPG), у асноўным у раёнах населеных пунктаў Сенара, Бюльбюль, Раджу, Касталь, Гаранлы і Арабвіран[36].
5 лютага ВПС Турцыі нанеслі шэраг удараў па апорных пунктах курдаў у ваколіцах адміністрацыйнага цэнтра раёна Афрын. Пад прыкрыццём авіяцыі турэцкая армія захапіла населены пункт Суркі. Перастрэлкі паміж Сірыйскай нацыянальнай арміі і курдскімі атрадамі апалчэння былі зафіксаваныя ў раёне населеных пунктаў Баджо і Шаран. У канцы дня стала вядома, што СНА ўзяла пад свой кантроль вышыню Сарыкая і вёску Дыкмет Таш, размешчаныя недалёка ад Афрына[37].
7 лютага на тэрыторыі кантона Афрын разгарнуліся баявыя дзеянні за населены пункт Шэйх-Хоруз, які на працягу дня пераходзіў з рук у рукі. Згодна з інфармацыяй навінавага партала Al Masdar News, разгортваліся баі і ў горада Бюльбюль, у выніку якіх Сірыйская нацыянальная армія панесла вялікія страты — па заяве турэцкіх СМІ, дзякуючы таму, што курды ўжылі хімічную зброю (снарады з хлорам)[38]. Як паведаміла турэцкае выданне Daily Sabah, у складзе калоны курдскіх сіл, якая раней прыбыла ў Афрын, знаходзіліся атрады так званых «Унутраных сіл бяспекі Ракі» (RIFS). Кааліцыя, якую ўзначальвае ЗША, падрыхтоўвала апалчэнцаў «сілаў бяспекі» для патрулявання Ракі пасля яе вызвалення ад «Ісламскай дзяржавы»[2].
8 лютага ў кантоне Афрын актыўныя баявыя дзеянні былі зафіксаваныя ў ваколіцах населенага пункта Бюльбюль. Турэцкая армія правяла артылерыйскі абстрэл апорных пунктаў курдаў у раёне населенага пункта Раджу.
9 лютага Сірыйскі цэнтр маніторынгу за выкананнем правоў чалавека (SOHR) паведамляў, што недалёка ад Афрына, адзначаліся інтэнсіўныя перастрэлкі паміж курдскімі атрадамі апалчэння і Сірыйскай свабоднай арміяй. На працягу дня ССА захапіла ў курдаў некалькі паселішчаў у гэтай частцы рэгіёну.
10 лютага прэзідэнт Турцыі Рэджэп Эрдаган заявіў, што ў правінцыі Хатай пры выкананні задання ў рамках аперацыі «Аліўкавая галіна» ўпаў верталёт ВПС Турцыі Т-129. Пазней прэм’ер-міністр Турцыі Біналі Ылдырым паведаміў, што ў выніку аварыі загінулі 2 ваенных. Генштаб УС Турцыі паведаміў, што прычынай крушэння стала тэхнічная няспраўнасць[39].
11 лютага сутыкнення адзначаліся ў раёне населенага пункта Раджу, падкантрольнага курдаў, і ў горада Шэйх Хоруз, захопленага пратурэцкімі ісламістамі. Пад кантроль СНА перайшоў населены пункт Дэйр Балута. Падтрымку баевікам аказвалі ВПС Турцыі, ажыццяўлялыя баявыя вылеты ў раёне аэрадрома «Менах». Турэцкія СМІ заяўлялі, што за час кампаніі «Аліўкавая галіна» курды страцілі 1141 чалавек.
12 лютага Сірыйская нацыянальная армія і турэцкія войскі вялі пазіцыйныя баі супраць курдскіх узброеных фарміраванняў у раёне населеных пунктаў Раджу, Бюльбюль і Джандарыс. СНА захапіла населены пункт Аль-Мухамад і вышыню Тэль аль-Амара. Баевікі «Файлак аш-Шам», якая выступае на баку Турцыі, захапілі населены пункт Дэйр-Балут. ВПС Турцыі і турэцкія артылерыйскія падраздзялення працягвалі нанеслі ўдары па пазіцыях курдскіх узброеных фарміраванняў у раёнах населеных пунктаў Басуфан, Джандарыс, Бюльбюль, Раджу і Афрын[40].
13 лютага ВПС Турцыі працягвалі забяспечваць прасоўванне сухапутных падраздзяленняў у кантоне Афрын. Турэцкая авіяцыя нанесла каля 10 авіяўдараў па пазіцыях курдскіх узброеных фарміраванняў у раёнах населеных пунктаў Раджу, Санканлы, Джандарыс, Азааз і іншых[41]. УС Турцыі і падкантрольныя Анкары групоўкі працягвалі наступленне ў напрамку горада Джандарыс. СНА захапіла ў курдаў паселішча Аджыле, размешчанае недалёка ад Афрына[42].
Інфармацыйнае агенцтва Haber Turk перадала, спасылаючыся на крыніцу ў камандаванні УС Турцыі, што з пачатку кампаніі турэцкай арміі было забіта 1439 курдскіх байцоў[43].
Да 14 лютага за час ваеннай аперацыі Сірыйскай нацыянальнай арміі і турэцкіх сіл на паўночным захадзе Алепа курдскія падраздзялення страцілі не менш за 10 працэнтаў тэрыторыі кантона Афрын. Турэцкія ваенныя самалёты на працягу ўсяго дня не спынялі наносіць авіяўдары па пазіцыях курдскіх атрадаў народнай самаабароны (YPG). Мэтамі турэцкай авіяцыі сталі раёны населеных пунктаў Рахманлы, Санканлы, Джальма, Джандарыс, Азааз і іншых[44].
15 лютага пад кантроль пратурэцкіх атрадаў перайшлі населеныя пункты Дурга і Дураклі. Пазней атрады ССА таксама захапілі вёскі Шарбанлы, Джукалы Тахтані, Хараб Сулук і Кары і шэраг суседніх вышынь. На баку СНА таксама выступілі ісламісты антыўрадавага фарміравання «Джэйш Аль-Наср». Між тым турэцкія інжынерныя падраздзяленні пачалі абясшкоджванне мін, закладзеных курдскімі байцамі ў раёне горнай грады Берсая, адбітай у курдскіх атрадаў у канцы студзеня[45].
16 лютага стала вядома аб істотным зруху ў адносінах паміж сірыйскімі ўладамі і курдамі: па паведамленні ліванскага тэлеканала Al-Mayadeen, сірыйскі ўрад і курды дамовіліся аб тым, што ў бліжэйшы час на тэрыторыю Афрына для «адлюстравання нападу Турцыі» будуць уведзеныя сірыйскія войскі[46]. 18 лютага гэту інфармацыю пацвердзілі ў Дамаску[47].
Тым часам пратурэцкія радыкалы ўзялі пад кантроль некалькі стратэгічных пазіцый у раёне гарадоў Раджу і Бюльбюль, а таксама захапілі населеныя пункты Аль-Мухамад і Дарвіш Убасі.
19 лютага турэцкая кааліцыя працягвала метадычна адціскаць курдаў, займаючы ўсё новыя тэрыторыі анклава Афрын і нарошчваючы сваю ваенную моцу за кошт новых калон бранятэхнікі. Баевікі ісламісцкіх узброеных фарміраванняў пры падтрымцы турэцкіх САУ і танкаў змаглі адбіць у курдскіх сіл самаабароны YPG даволі вялікі раён на паўночным участку фронту.
20 лютага афіцыйныя сірыйскія СМІ паведамілі пра ўвод апалчэнцаў са складу Нацыянальных сіл абароны ў горад Афрын, цэнтр аднайменнага раёна. Аднак праз некалькі гадзін пад ударамі турэцкай артылерыі і беспілотнікаў адзін з атрадаў сірыйскіх апалчэнцаў быў вымушаны адступіць[48]. Па заяве прэс-службы атрадаў народнай самаабароны (YPG), перакінутыя падмацаванняў пакуль не хапае для адлюстравання турэцкага наступлення. Камандаванне курдскіх фарміраванняў настойвае на ўводзе ў рэгіён паўнавартасных вайсковых частак[49].
26 лютага ў кантоне Афрын у выніку баёў курды страцілі населены пункт Карманлук. СМІ, падкантрольныя курдаў, заяўлялі, што грамадзянскае насельніцтва масава пакідае раён населенага пункта Джандарыс з прычыны пастаянных удараў СНА і ВПС Турцыі. Паступала інфармацыя аб тым, што да пратурэцкіх апазіцыйных фарміраванняў далучацца члены брыгады СНА «Аль-Хамза», сфарміраванай пераважна з этнічных курдаў, якія пражываюць у раёне горада Азааз. Навабранцы прайшлі навучанне і гатовыя далучыцца да барацьбы супраць атрадаў народнай самаабароны (YPG) і Рабочай партыі Курдыстана (РПК) у Афрыне[50].
28 лютага баевікі Сірыйскай нацыянальнай армии адбілі ў байцоў курдскага апалчэння населены пункт Сінара. ВПС Турцыі працягвалі ажыццяўляць авіяцыйную падтрымку сухапутнай групоўкі турэцкіх войскаў і іх саюзнікаў у баявых дзеяннях супраць курдскіх узброеных фармаванняў у Афрыне, наносячы авіяўдары па раёнах населеных пунктаў Раджу, Салаклы, Касталь, Шэйх-эль-Хадыда, Джальма, Джандарыс[51].
Раніцай 2 сакавіка, як перадаюць замежныя СМІ, турэцкія войскі і апазіцыя Сірыі прыступілі да зачыстцы гарадоў, размешчаных каля Афрына. Гаворка ідзе пра Раджу і Джандарыс. Гэтыя два горада з’яўляюцца стратэгічнымі для поспеху «Аліўкавай галіны». Раджу і Джандарыс размешчаны на галоўных шляхах, якія вядуць у Афрын[52].
6 сакавіка намесніца прэм’ер-міністра Турцыі Бекір Боздаг заявіла, што турэцкія ваенныя кантралююць амаль палову тэрыторыі сірыйскага Афрына — 702 з 1920 кв. км, на якіх размешчаны 142 населеных пункта. Пад кантроль надыходзячых перайшлі населеныя пункты Алісія, Балурсак, Харабат Шаранлі, Таль Хама і Шыркан, а таксама шэраг стратэгічных вышынь. Паводле заявы генштаба УС Турцыі, турэцкая армія падчас ваеннай аперацыі «Аліўкавая галіна» знішчыла 2940 членаў PYD, YPG і групоўкі «Ісламская дзяржава». Паводле афіцыйнай інфармацыі, турэцкія ваенныя з пачатку аперацыі страцілі забітымі 42 чалавекі.
6 сакавіка некалькі груповак «Сірыйскіх дэмакратычных сіл» заявілі аб перакідцы часткі сваіх сіл з тэрыторый на ўсход ад ракі Еўфрат (правінцыі Рака і Дэйр-эз-Зор) у Афрын. Гэта было ўспрынята як прыпыненне вайны з ІД на паўднёвым усходзе правінцыі Дэйр-эз-Зор, якую SDF вядуць пры падтрымцы міжнароднай кааліцыі.
13 сакавіка турэцкая армія цалкам акружыла Афрын. На завяршальным этапе штурму горад падвяргаўся інтэнсіўным артабстрэлам і авіяўдараў, ахвярамі якіх сталі дзясяткі мірных жыхароў. Спыненне водазабеспячэння, паставак харчавання і медыкаментаў выклікала ў Афрыне гуманітарную катастрофу[53].
18 сакавіка прэзідэнт Турцыі Рэджэп Таіп Эрдаган абвясціў аб узяцці горада Афрына атрадамі Сірыйскай нацыянальнай арміі пры падтрымцы турэцкіх вайскоўцаў. Баевікі ССА ўвайшлі ў горад амаль без бою пасля таго, як курдскія ўзброеныя фарміравання вывелі свае сілы[54].
Па заяве Генштаба ВС Турцыі, з пачатку аперацыі загінулі 46 турэцкіх ваенных, 225 атрымалі раненні, былі нейтралізаваныя 3603 члена тэрарыстычных арганізацый. Па даных Упраўлення вярхоўнага камісара ААН па гуманітарных пытаннях, раён горада з прычыны эскалацыі баёў пакінулі больш за 100 тыс. грамадзянскіх асоб.
24 сакавіка Генштаб Турцыі заявіў аб тым, што раён Афрын цалкам ачышчаны ад членаў груповак YPG/РПК.
ЗШАДзярждэпартамент ЗША выказаў «заклапочанасць», а таксама заклікаў усе бакі канфлікту быць стрыманымі і не забываць аб галоўнай мэты — перамогі над ІД[16][55]
23 студзеня дзяржсакратар ЗША Рэкс Тылерсан у рамках сустрэчы ў Парыжы, прысвечанай барацьбе з незаконным прымяненнем хімічнай зброі ў Сірыі, прапанаваў Турцыі стварыць на поўначы Сірыі 30-кіламетровую зону бяспекі, каб пазбегнуць сутыкненні турэцкіх і амерыканскіх вайскоўцаў. 24 студзеня прэзідэнт ЗША Дональд Трамп правёў тэлефонную размову з прэзідэнтам Турцыі Рэджэпам Эрдаганам. Трамп, згодна з прэс-рэлізу Белага дома, выказаў занепакоенасць падзеямі ў Афрыне, паколькі сітуацыя «можа перашкодзіць дасягненню нашых агульных мэтаў у Сірыі». Па словах міністра замежных спраў Турцыі Меўлюта Чавушаглу, у ходзе размовы Эрдаган запатрабаваў у Трампа адвесці войскі ад сірыйскага Манбіджа, таму што Турцыя плануе пашырыць сваю аперацыю за межы Афрына. Чавушаглу таксама пракаментаваў прапанову ЗША аб стварэнні зоны бяспекі на сірыйска-турэцкай мяжы: па словах турэцкага міністра, перш чым абмяркоўваць гэтую тэму, неабходна аднавіць давер паміж дзвюма краінамі: «Я заявіў яму, што ўзброеная падтрымка YPG з боку ЗША павінна быць спыненая».
У ноч на 27 студзеня прэс-сакратар прэзідэнта Турцыі Ібрагім Калын правёў тэлефонную размову з саветнікам прэзідэнта ЗША па нацыянальнай бяспецы Гэрбертам МакМастэрам, падчас якога апошні пацвердзіў, што Вашынгтон спыніў пастаўкі ўзбраення курдскай партыі «Дэмакратычнаму саюзу» (PYD) і атрадам курдскай самаабароны (YPG)[56].
ЗША фактычна прызналі права Турцыі «абараняць сябе ад тэрарызму» на тэрыторыі Афрына, хоць атрады YPG з’яўляюцца саюзнікамі амерыканцаў і складаюць аснову «Сірыйскіх дэмакратычных сіл». У выніку амерыканцы забаранілі байцам іншых атрадаў YPG, асабліва з тэрыторый, якія сумесна кантралююцца амерыканцамі і курдамі, ісці на дапамогу афрынскім курдам[57].
Расія22 студзеня прэзідэнт Турцыі Рэджэп Эрдаган, выступаючы ў Анкары, заявіў, што Турцыя дасягнула «пагаднення» з Расіяй аб правядзенні «антытэрарыстычнай аперацыі» супраць курдаў у сірыйскім Афрыне[58]. Прэс-сакратар расійскага прэзідэнта Дзмітрый Пяскоў 22 студзеня казаў журналістам, што Масква ўважліва назірае за ходам аперацыі і знаходзіцца ў кантакце з сірыйскім і турэцкім кіраўніцтвам. Ён, аднак, адмовіўся каментаваць словы Эрдагана аб наяўнасці пагаднення паміж Масквой і Анкарой[59].
23 студзеня прэзідэнт Турцыі Рэджэп Таіп Эрдаган правёў тэлефонную размову з прэзідэнтам Уладзімірам Пуціным. Бакі абмеркавалі апошнія падзеі ў Сірыі, у тым ліку аперацыю «Аліўкавая галіна». Па даных турэцкіх урадавых крыніц, Эрдаган падкрэсліў, што аперацыя скіравана на «вызваленне Афрына ад тэрарыстычных арганізацый» — курдскай партыі «Дэмакратычны саюз» (PYD), YPG і «Ісламская дзяржава» (Расія, у адрозненне ад Турцыі не прызнае PYD і YPG тэрарыстычнымі арганізацыямі). На думку Эрдагана, аперацыя, якая мае на мэце забеспячэнне бяспекі Турцыі, таксама будзе спрыяць палітычнаму адзінству і тэрытарыяльнай цэласнасці Сірыі. Бакі адзначылі важнасць «працягу актыўнай сумеснай работы па вырашэнню крызісу, якая павінна грунтавацца на прынцыпах захавання тэрытарыяльнай цэласнасці і павагі суверэнітэту Сірыі», гаворыцца ў паведамленні прэс-службы Крамля[3].
Шырока распаўсюджана меркаванне, што расійскае кіраўніцтва пайшло на саступкі Турцыі ў пытанні аб правядзенні ваеннай аперацыі супраць курдаў, паколькі Турцыя сваім уплывам на падкантрольныя ёй фарміравання сярод умеранай сірыйскай апазіцыі фактычна дазволіла Асаду арганізаваць у снежні—студзені поўнамаштабнае наступленне супраць баевікоў апазіцыі і атрадаў экстрэмістаў з былой групоўкі «Фронт ан-Нусра» на тэрыторыі «Вялікага Ідліба» і значна пашырыць кантраляваныя ўрадам тэрыторыі ў правінцыях Ідліб, Хама і Алепа. Турцыя ўтрымлівала падкантрольныя ёй групоўкі ад паўнавартаснага ўдзелу ў баях, у выніку чаго сірыйская армія змагла вярнуць пад свой кантроль горад і ваенны аэрадром Абу-Духур[60][61][62]. Гаварылася таксама і пра тое, што ў абмен на згоду перадаць Афрын падкантрольным Турцыі фарміраванням Расія разлічвала на дадатковыя крокі насустрач — напрыклад, на шырокі ўдзел пратурэцкіх апазіцыйных груповак у Кангрэсе сірыйскага нацыянальнага дыялогу ў Сочы[63].
31 студзеня афіцыйны прадстаўнік МЗС РФ Марыя Захарава заявіла на брыфінгу, што сітуацыя на поўначы Сірыі выклікае сур’ёзную заклапочанасць, і Расія заклікае бакі да стрыманасці[64].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg){kind=small}
