Эйса Грэй

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Грэй.

Э́йса Грэй (таксама Аса, або Эйза; англ.: Asa Gray; 1810—1888) — адзін з найбольш вядомых амерыканскіх батанікаў XIX стагоддзя, фларыст. З 1862 года — замежны член-карэспандэнт Пецярбургскай Акадэміі навук.

Эйса Грэй
англ.: Asa Gray
Дата нараджэння	18 лістапада 1810(1810-11-18)[1][2][…]
Месца нараджэння	Paris[d], Анейда[d], штат Нью-Ёрк, ЗША або Нью-Ёрк, штат Нью-Ёрк, ЗША[3]
Дата смерці	30 студзеня 1888(1888-01-30)[1][2][…] (77 гадоў)
Месца смерці	Кембрыдж, акруга Мідлсекс[d], Масачусетс, ЗША
Месца пахавання	могілкі Маўнт-Оберн[d]
Грамадзянства	ЗША
Жонка	Jane Loring Gray[d][4]
Род дзейнасці	куратар, батанік, выкладчык універсітэта, пісьменнік
Навуковая сфера	батаніка
Месца працы	Гарвардскі ўніверсітэт Мічыганскі ўніверсітэт United States Exploring Expedition[d]
Альма-матар	Fairfield Academy[d] (1831)[5]
Навуковы кіраўнік	John Torrey[d]
Вядомыя вучні	Daniel Cady Eaton[d] і Susan Minns[d][6]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна Шведская каралеўская акадэмія навук Пецярбургская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Пруская акадэмія навук Баварская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША
Узнагароды	член Амерыканскай асацыяцыі садзейнічання развіццю навукі[d] замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (27 лістапада 1873) член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук Honorary Fellow of the Royal Society Te Apārangi[d] (1885)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сістэматык жывой прыроды
Аўтар найменняў шэрага батанічных таксонаў. У батанічнай (бінарнай) наменклатуры гэтыя назвы дапаўняюцца скарачэннем «A.Gray». Спіс такіх таксонаў на сайце IPNI Персанальная старонка на сайце IPNI Старонка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы

Біяграфія

У 1831 годзе атрымаў навуковае званне доктара медыцыны.

Вучыўся батаніцы ў Джона Торы, з якім потам цесна супрацоўнічаў.

З 1842 года — прафесар прыродазнаўчай гісторыі Гарвардскага ўніверсітэта ў Кембрыджы, штат Масачусетс, ЗША (аж да 1873 года); робячы шчодрыя падарункі ўніверсітэту ў відзе кніг, колькасцб некалькі тысяч, і батанічных калекцый, стварыў аддзяленне батанікі ў сваім універсітэце.

У 1838—1839 і 1850—1851 гадах падарожнічаў па Еўропе.

«Дом Грэя», які быў жыллём Грэя ў Кембрыджы, пабудаваны ў 1810 годзе па праекце архітэктара Айтыела Таўна для першага кіраўніка Гарвардскага батанічнага саду, мае статус Нацыянальнай гістарычнай славутасці.

Распрацоўваў статыстычныя метады параўнання флор. Выказаў здагадку аб магчымасці агульнага паходжання розных відаў раслін у высокіх паўночных шыротах і наступнага іх рассялення па асобных частках паўночнай умеранай зоны.

Названы ў гонар Грэя

Aesculus discolor A.Gray

• Гербарый (англ.: Gray Herbarium) у Гарвардскім універсітэце.
• Вышэйшая ўзнагарода Амерыканскага таварыства таксанамістаў — прэмія Эйсы Грэя (англ.: Asa Gray Award); заснавана ў 1984 годзе для заахвочвання батанікаў за шматгадовыя дасягненні.
• Нейратаксін Grayanotoxin (у беларускамоўнай літаратуры звычайна выкарыстоўваецца назва андрамедатаксін).
• Альманах «Asa Gray Bulletin» (выходзіў у 1893—1901 і 1952—1961 гадах).
• Грейз-пік (англ.: Grays Peak) — гара ў штаце Каларада.

Асноўныя працы

Магіла Эйсы Грэя на могілках Маўнт Оберн у Кембрыджы, Масачусетс.

• Gray A., Torrey J. A flora of North America, 1838—1843
• Gray A., Engelmann G. Plantae Lindheimerianae: An enumeration of F. Lindheimer’s collection of Texan plants, with remarks and descriptions of new species, etc. // Boston Journal of Natural History, Band 5 + 6, Boston. 1845, 1850
• Gray A. Genera florae Americae boreali-orientalis illustrate, 1848—1849 (лац.)
• Gray A., Sullivant W.S. A Manual of the Botany of the Northern United States, from New England to Wisconsin and South to Ohio and Pennsylvania Inclusive. — Boston: J. Monroe, 1848^[7]
• Gray A. Plantae Wrightianae texano-neo-mexicanae, 1852—1853 (лац.)
• Gray A. Botany of the United States exploring expedition during the years 1838—1842 under the command of Charles Wilkes, Phanerogamia,1854
• Gray A. Statistics of the flora of the Northern United States // American academy of arts and sciences. 2nd ser. 1856—1857. Vol. 22. — 1856. — P. 204—232 ; Vol. 23. — 1857. — P. 62-84, 369—403
• Gray A. The botany of Japan // Memoires of the American academy of arts and sciences. 1857. Vol. 6. P. 377—458
• Gray A. Diagnostic characters of new species of phaenogamous plants, collected in Japan by Charles Wright, Botanist of the U. S. North Pacific Exploring Expedition. With observations upon the relations of the Japanese flora to that of North America, and of other parts of the Northern Temperate Zone // Memoires of the American academy of arts and sciences. Pt 2 (new ser.). 1859. Vol. 6. P. 377—452
• Gray A. Sequoia and its history: an address. — Salem: Salem Press, 1872
• Gray A. Forest geography and archaeology. A lecture delivered before the Harvard University Natural History Society, April 18, 1878 // Proceedings of the American academy of arts and sciences. 3rd ser. 1878. Vol. 16. P. 85-94, 183—196
• Gray A. Synoptical flora of North America, 1878—1897
• Gray A. Natural science and religion, 1880
• Scientific Papers of Asa Gray, selected by Charles Sprague Sargent, Volumes I and II, 1889

Зноскі

1. Asa Gray // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Asa Gray // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. Czech National Authority Database Праверана 28 студзеня 2023.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
4. (unspecified title) Праверана 17 ліпеня 2020.
5. Kelly H. A., Burrage W. L. Gray, Asa // American Medical Biographies — 2 — Baltimore: The Norman, Remington Company, 1920.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1631728'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q16977044'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5092'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q64481665'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19835706'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19037977'></a>
6. https://hollisarchives.lib.harvard.edu/repositories/22/resources/7562 Праверана 22 ліпеня 2020.
7. Вядома цяпер як проста «Вызначальнік Грэя», або «Кіраўніцтва Грэя», з’яўляецца свайго роду стандартам у гэтым аддзеле батанікі. Ілюстравана Айзекам Спрэгам.

Літаратура

• Грей (Gray) Аса // Т. 7. Гоголь — Дебит. — М. : Советская энциклопедия, 1972. — С. 274. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Gray, Jane Loring, ed. Letters of Asa Gray. Boston: Houghton Mifflin, 1893. (Уключаючы аўтабіяграфію Э. Грэя)
• Asa Gray. Dictionary of American Biography. American Council of Learned Societies, 1928—1936.
• Dupree A.H. Asa Gray, 1810—1888. — Cambridge, MA: Belknap Press of Harvard University Press, 1959.
• Asa Gray. Encyclopedia of World Biography, 2nd ed. 17 Vols. Gale Research, 1998.
• Asa Gray. Plant Sciences. 4 vols. Macmillan Reference USA, 2001.

Спасылкі

• Працы Эйсы Грэя на Project Gutenberg.
• Грэй Аса (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі (Праверана 1 кастрычніка 2009).
• Профіль А. Грэй на афіцыйным сайце РАН