Яўхім Яўсеевіч Кіпель
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Яўхім Яўсеевіч Кіпель (25 снежня 1895, Байлюкі, Бабруйскі павет, Мінская губерня (цяпер Глускі раён Магілёўскай вобласці) — 27 ліпеня 1969, ЗША. Крыптанімы: К-ль; Я.К-ль) — беларускі грамадскі і палітычны дзеяч, педагог, публіцыст.
| Яўхім Яўсеевіч Кіпель | |
|---|---|
.jpg) | |
| Дата нараджэння | 25 снежня 1895 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 27 ліпеня 1969 (73 гады) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Дзеці | Вітаўт Кіпель |
| Род дзейнасці | публіцыст, педагог, палітык, палітычны актывіст, біёлаг, настаўнік |
| Навуковая сфера | палітычная дзейнасць[d][1] і біялогія[1] |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
| Член у | |
 Творы ў Вікікрыніцах | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.jpg)
З 1915 года — удзельнік 1-й сусветнай вайны, скончыў 2-ю Кіеўскую ваенную школу прапаршчыкаў. З 1918 года — у Чырвонай Арміі. З 1921 года — у Мінску, член Навукова-тэрміналагічнай камісіі пры Наркамасвеце БССР. Вучыўся ў БДУ (скончыў у 1926), у 1922—1927 гадах выкладаў беларускую мову і прыродазнаўства ў школах Мінска. З 1926 года — сакратар аддзела прыроды і народнай гаспадаркі Інбелкульта, адначасова лектар на педкурсах у Мінску. Са студзеня 1928 года — аспірант БДУ, у кастрычніку 1929 года выключаны па ідэалагічных матывах. З сакавіка 1930 года — выкладчык Мінскіх педкурсаў пры педтэхнікуме.
Арыштаваны ДПУ БССР 28 чэрвеня 1930 года па справе «Саюза вызвалення Беларусі»; паводле пастановы Калегіі АДПУ СССР ад 10 сакавіка 1931 года высланы ў Налінск Вяцкай вобласці на 5 гадоў. Паўторна арыштаваны ў Арле ў снежні 1935 года, асуджаны на 5 гадоў лагераў. Вызвалены ў снежні 1940 года. Пасля вызвалення настаўнічаў у Саратаве. У пачатку 1942 года мабілізаваны ў Чырвоную Армію. З чэрвеня 1942 года ў Мінску. Супрацоўнічаў з нямецкімі акупацыйнымі ўладамі. Працаваў у Інспекцыі беларускіх школ, Беларускай народнай самапомачы. Рэдагаваў газету «Голас вёскі». З 1944 года — кіраўнік навуковага аддзела БЦР. На 2-м Усебеларускім кангрэсе абраны яго старшынёй.
З сярэдзіны 1944 года — у Германіі. Падрыхтаваў да друку кнігу ўспамінаў пра савецкія лагеры «З іхняга раю».
З 1950 года — у ЗША, з 1951 года ўваходзіў у Беларускі кангрэсавы камітэт Амерыкі, стварыў Аб’яднанне беларускіх вязняў савецкіх лагераў. Публікаваўся ў беларускай эмігранцкай прэсе. Успаміны Яўхіма Кіпеля захоўваюцца ў архіве Беларускага інстытута навукі і мастацтва (БІНіМ) у Нью-Ёрку. Рэабілітаваны 10 чэрвеня 1988 года.
Зафіксавана старое прускае імя Kippelle. Аснова Kip- таксама ў старапрускім імені Kypenne. У гэтых двух імёнах пруска-літоўскія антрапанімічныя ўтваральнікі -el-, -en-. Ад літоўскага імені Kipštas (з утваральнікам -št-) тапонім Kipštai.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.gif){kind=small}
.svg){kind=small}
