Хар Гобінд Карана

Хар Гобінд Карана (9 студзеня 1922, Райпур — 9 лістапада 2011, Конкард) — амерыканскі малекулярны біёлаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне (1968, сумесна з Робертам Холі і Маршала Нірэнбергам) «за расшыфроўку генетычнага кода і яго ролі ў сінтэзе бялкоў».

Хар Гобінд Карана
англ.: Har Gobind Khorana, хіндзі: हर गोबिन्द खोराना, панджаб.: ਹਰਿ ਗੋਬਿੰਦ ਖੁਰਾਨਾ
Дата нараджэння	9 студзеня 1922(1922-01-09)[1][2][…]
Месца нараджэння	Райпур[d], раён Мултан[d], дывізіён Мултан[d], Пенджаб[d], Брытанская Індыя, Брытанская імперыя, Вялікабрытанія
Дата смерці	9 лістапада 2011(2011-11-09)[3][4][…] (89 гадоў)
Месца смерці	Конкард[d], акруга Мідлсекс[d], Масачусетс, ЗША[5][6]
Грамадзянства	Брытанская Індыя  ЗША[7]  Індыйскі Саюз  Індыя
Род дзейнасці	генетык, біёлаг, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	малекулярная біялогія
Месца працы	Масачусецкі тэхналагічны інстытут Універсітэт Брытанскай Калумбіі Вісконсінскі ўніверсітэт у Мадысане Кембрыджскі ўніверсітэт Швейцарская вышэйшая тэхнічная школа Цюрыха
Альма-матар	Універсітэт Пенджаба Ліверпульскі ўніверсітэт Кембрыджскі ўніверсітэт Урадавы Каледж[d]
Навуковы кіраўнік	Уладзімір Прэлаг
Вядомы як	расшыфроўка генетычнага кода
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна Папская акадэмія навук[8] Нацыянальная акадэмія навук ЗША Акадэмія навук СССР Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Расійская акадэмія навук Сусветная акадэмія навук[d][9]
Узнагароды	прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні (1968) прэмія Уіларда Гібса[d] (1974) прэмія Луізы Грос-Хорвіц (1968) міжнародная прэмія Фонда Гайрднера (1980) Узнагарода Амерыканскага хімічнага таварыства за працу ў галіне сінтэтычнай арганічнай хіміі[d] (1969) прэмія імя Дэні Хайменама[d] (1967) Remsen Award[d] (1968) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (20 красавіка 1978) ганаровы доктар Калькуцкага ўніверсітэта[d] ганаровы доктар Універсітэта Маямі[d] (13 мая 1994) Great Immigrants Award[d] (2010)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў сікхскай сям’і вясковага чыноўніка ў вёсцы Райпур у Пенджабе (Брытанская Індыя), зараз Пакістан. Быў названы ў гонар шостага гуру сікхаў Гуру Хар Гобінда. Да школы ён навучаўся дома. Карана атрымаў вышэйшую адукацыю ў пенджабскім універсітэце ў Лахоры, дзе ён стаў бакалаўрам у 1943 годзе, магістрам у 1945 годзе. У 1945—1948 гадах ён навучаўся ў Ліверпульскім універсітэце і атрымаў ступень доктара філасофіі. У 1948—1949 гадах ён праводзіў даследчую працу ў Цюрыху, а затым правёў 2 гады ў Кембрыджскім універсітэце. У 1952 годзе Карана адправіўся ва Універсітэт Брытанскай Калумбіі ў Ванкуверы, а ў 1960 годзе пераехаў ва Універсітэт Вісконсіна ў Мадысане. У 1970 годзе ён стаў выкладчыкам біялогіі і хіміі ў Масачусецкім тэхналагічным інстытуце, дзе і прапрацаваў да сыходу на пенсію ў 2007 годзе.

Зноскі

1. Корана Хар Гобинд // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
2. http://www.nndb.com/lists/503/000063314/
3. Gobind Khorana, MIT professor emeritus, dies at 89 — MIT. Праверана 12 сакавіка 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q49108'></a>
4. http://www.nndb.com/lists/200/000106879/
5. Nobel laureate Har Gobind Khorana dies — CNN-News18, 2011.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1023924'></a>
6. News of the Day From Across the Nation // San Francisco Chronicle — San Francisco: Hearst Communications, 2011. — ISSN 1932-8672; 2574-5921

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q62'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1065024'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q139103'></a>
7. NNDB — 2002.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513'></a>
8. www.pas.va

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q106982426'></a>
9. twas.org

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107214566'></a>

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — С. 53. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).

Спасылкі

• Біяграфія Хара Караны на сайце Нобелеўскага камітэта (англ.).
• Нобелеўская лекцыя Хара Караны (англ.).