Ушача — рака ў Віцебскай вобласці Беларусі, левы прыток Заходняй Дзвіны. Даўжыня 118 км. Вадазбор 1150 км². Сярэднегадавы расход вады ў вусці 8 м³/с. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,5 ‰.
| Ушача | |
|---|---|
| Характарыстыка | |
| Даўжыня | 118 км |
| Басейн | 1 150 км² |
| Расход вады | 8 м³/с |
| Вадацёк | |
| Выток | |
| • Каардынаты | 54°55′21″ пн. ш. 28°18′25″ у. д.HGЯO |
| Вусце | Заходняя Дзвіна |
| • Вышыня | 105 м |
| • Каардынаты | 55°31′41″ пн. ш. 28°29′55″ у. д.HGЯO |
| Размяшчэнне | |
| Водная сістэма | Заходняя Дзвіна → Балтыйскае мора |
| Краіна | |
| Рэгіён | Віцебская вобласць |
| Раёны | Докшыцкі раён, Ушацкі раён, Полацкі раён |
   |
|
 выток вусце |
|
|
— выток, — вусце |
|
Назва Ушача балцкага паходжання.
Корань Uš- таксама ў трох гідронімах Уша (прыток Віліі, Нёмана, Бярэзіны).
Гэты корань з’яўляецца варыянтам кораня Us-. Абодва аднолькава ад індаеўрапейскага *aus- / *us- «блішчэць, ззяць», ад якога літоўскае aušra «зара», apy-ūšris «час перад світанкам», латышскае *Ūss (балцкае боства зары)[1][2].
Назвы Уша і Уса канцэнтруюцца ў адным рэгіёне, паабапал лініі нёманска-дняпроўскага водападзелу. На ўсходзе — Уса і Уша выцякаюць і працякаюць адна побач з адной паміж Мінскам і Беразіном. На захадзе — дзве Усы і дзве Ушы сканцэнтраваныя паміж Маладзечнам і Нясвіжам.
Корань Us- у водных назвах Уса (два прытокі Нёмана, прыток Бярэзіны), Усія (прыток Угры), Усая, Усвятка (рака ў верхнім цячэнні Дняпра), Усвяж (прыток бярэзінскай Гайны), Усвят (возера на Задзвінні).
Водныя назвы з коранем Us- / Uš- матываваныя блішчастасцю воднай паверхні.
Назва Ушача значыць «Блішчастая (рака)».
Гарадскія пасёлкі: Ушачы.
Пачынаецца на вышыні 169,7 м над узроўнем мора ў Докшыцкім раёне, за 5 км на паўднёвы захад ад вёскі Пуцілкавічы Ушацкага раёна. Вадазбор у межах Ушацка-Лепельскага ўзвышша, у ніжнім цячэнні па Полацкай нізіне, праз азёры Мурагі, Тартак, Царкавішча, Замошша, Вялікае Існа і Варонічы, Бароды. Вусце насупраць вёскі Цюлькі Полацкага раёна, якая размешчаная на правым беразе Заходняй Дзвіны. Разводдзе пачынаецца ў канцы 2-й дэкады сакавіка і доўжыцца да канца мая, сярэдняя працягласць каля 60 сутак. Сярэдняе перавышэнне вышэйшага ўзроўню над межанню да 1,5 м. Замярзае ў 1-й дэкадзе снежня, крыгалом у пачатку красавіка.
Даліна да вёскі Пуцілкавічы невыразная, ніжэй трапецападобная; шырыня яе да вусця ракі Альзініца да 1 км, ніжэй 300—400 м, месцамі звужаецца да 200 м. Пойма двухбаковая, шырынёй 0,4—0,6 км, на асобных участках да 1,5 км, ніжэй упадзення ракі Альзініца звужаецца да 30—50 м. Рэчышча моцназвілістае, у верхнім цячэнні шырынёй 3—10 м, ніжэй возера Вялікае Існа 30—40 м.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
