Субрахманьян Чандрасекар

Не блытаць з Чандрасекхара Венката Раман.

Субрахманьян Чандрасекар (Subrahmanyan Chandrasekhar; 19 кастрычніка 1910, г. Лахор, Індыя, цяпер у Пакістане — 21 жніўня 1995) — амерыканскі астрафізік-тэарэтык. Член Каралеўскага астранамічнага таварыства (1933), Лонданскага каралеўскага таварыства (1944), Нацыянальнай АН ЗША (1955).

Субрахманьян Чандрасекар
там.: சுப்பிரமணியன் சந்திரசேகர
Дата нараджэння	19 кастрычніка 1910(1910-10-19)[1][2][…]
Месца нараджэння	Лахор, Пенджаб[d], Брытанская Індыя
Дата смерці	21 жніўня 1995(1995-08-21)[1][2][…] (84 гады)
Месца смерці	Чыкага, акруга Кук, Ілінойс, ЗША
Месца пахавання	Wheeling Township Arlington Heights Cemetery[d][3]
Грамадзянства	ЗША  Індыя  Брытанская Індыя
Бацька	CS Ayyar[d][4]
Жонка	Lalitha Doraiswamy[d][5]
Род дзейнасці	матэматык, фізік, астраном, астрафізік, навуковы работнік, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	астрафізіка
Месца працы	Чыкагскі ўніверсітэт[6] Трыніці-каледж[7] Еркская абсерваторыя[6]
Навуковая ступень	доктар філасофскіх навук
Альма-матар	Трыніці-каледж (1933)[7] Прэзідэнцкі каледж у Чэнаі[d] (1930)[7] Кембрыджскі ўніверсітэт (1933)[8] Hindu Higher Secondary School[d]
Навуковы кіраўнік	Ральф Фаўлер
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Шведская каралеўская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША Індыйская нацыянальная акадэмія навук[d] Амерыканскае астранамічнае таварыства[9] Баварская акадэмія навук Сусветная акадэмія навук[d][10]
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (1944) Каралеўскі медаль[d] (1962) медаль Генры Дрэйпера[d] (1971) прэмія Генры Норыса Расела[d] (1949) медаль Карла Шварцшыльда[d] (1986) медаль Кэтрын Брус (1952) прэмія Томала[d] (1981) Гібсаўская лекцыя[d] (1946) прэмія Румфарда[d] (1957) медаль Шрынівасы Рамануджана[d] (1962) Gordon J. Laing Award[d] (1989) прэмія Марселя Гросмана[d] (1994) прэмія памяці Рыхтмаера[d] (1969) прэмія Дэні Хайнемана ў галіне матэматычнай фізікі[d] (1974) прэмія Адамса[d] (1948) ганаровы доктар Гарвардскага ўніверсітэта[d] (чэрвень 1979) Сіліманаўская лекцыя[d] (1962) лекцыя Карла Янскага[d] (1978)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Скончыў Мадраскі ўніверсітэт (1930) і Кембрыджскі ўніверсітэт (1933). 3 1936 у ЗША. 3 1937 ў Чыкагскім універсітэце (у 1937—64 у Ёркскай абсерваторыі).

Навуковыя працы па ўнутранай будове і дынаміцы зорак, радыяцыйным пераносе, гідрадынамічнай і гідрамагнітнай устойлівасці, агульнай тэорыі адноснасці. Даказаў існаванне гранічнай масы для белых карлікаў (1931), пасля перавышэння якой пачынаецца гравітацыйны калапс. Распрацаваў тэорыю зорак з ізатэрмічным ядром (тэорыя Чандрасекара — Шонберга, 1942). Даследаваў мвханізмы пераносу і рассеяння выпрамянення ў планетных атмасферах (тэорыя Козырава — Чандрасекара, 1934; эфект Собалева — Чандрасекара, 1946).

Нобелеўская прэмія па фізіцы 1983 (з У. А. Фаўлерам). Нацыянальны навуковы медаль ЗША (1966). Яго імем названы малая планета і касмічная рэнтгенаўская абсерваторыя «Чандра», запушчаная НАСА у 1999.

Зноскі

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
2. Subrahmanyan Chandrasekhar // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. Find a Grave — 1996. Праверана 17 красавіка 2023.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056'></a>
4. Parameswaran U. C.V. Raman : A Biography — Penguin India, 2011.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q60642664'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q113575238'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q117488034'></a>
5. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
6. https://doi.org/10.1098/rsbm.1996.0006 — С. 83.
7. https://doi.org/10.1098/rsbm.1996.0006 — С. 82.
8. Матэматычная генеалогія — 1997.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
9. NNDB — 2002.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513'></a>
10. twas.org

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107214566'></a>

Літаратура

• Касцюковіч М. Чандрасекар // БЭ ў 18 т. Т. 17. Мн., 2003. С. 215.

Спасылкі

• Інфармацыя з сайта Нобелеўскага камітэта (англ.)