Сабор Парыжскай Божай Маці

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Нотр-Дам дэ Пары.

Сабор Парыжскай Божай Маці (Нотр-Дам дэ Пары; фр.: Notre Dame de Paris) — каталіцкі сабор у Парыжы, помнік ранняй французскай готыкі. Пабудаваны ва ўсходняй частцы вострава Сітэ. Ён з’яўляецца кафедральным саборам архідыяцэзіі Парыжа. Адна з самых папулярных турыстычных славутасцяў Еўропы. На ўзор cабора Парыжскай Божай Маці пабудавана шмат храмаў у Францыі і іншых краінах.

Хрысціянскі сабор
Сабор Парыжскай Божай Маці
фр.: Notre-Dame de Paris
Сабор Нотр-Дам дэ Пары, выгляд на захад, Парыж, Францыя
48°51′10″ пн. ш. 2°21′00″ у. д.HGЯO
Краіна	Францыя
Горад	Парыж
Канфесія	каталіцтва
Епархія	Архідыяцэзія Парыжа
Благачынне	Q125621429?[1]
Тып будынка	сабор
Архітэктурны стыль	Гатычная архітэктура ў Францыі[d], Early Gothic architecture[d], прамяністая готыка[d] і класічная готыка[d]
Архітэктар	Жан дэ Шэль, П’ер дэ Мантрой[d], Pierre de Chelles[d], Jean Ravy[d] і Raymond du Temple[d]
Заснавальнік	Марыс дэ Сюлі[d]
Дата заснавання	1163
Будаўніцтва	1345
Вышыня	69 м або 90 м
Матэрыял	белы камень[d]
Стан	Невядомы (Вялікая шкода ад пажару)
Сайт	notredamedeparis.fr (фр.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Пабудаваны ў 1163—1257 гадах на месцы першай хрысціянскай царквы Парыжа — базілікі Святога Стэфана, пабудаванай, у сваю чаргу, на месцы гала-рымскага храма Юпітэра. Інтэр’ер і фасады перабудаваны ў XVII—XVIII ст. Сабор значна падноўлены рэстаўрацыяй XIX ст. (арх. Ж. Б. Ласю, Э. Э. Віяле-ле-Дзюк). Фрагментарна захаваліся вітражы (ружы заходняга, паўднёвага і паўночнага фасадаў, XIII ст.) і скулыпура (на фасадах, каля 1165—1225; у хоры, XIII—XIV ст.).

Пажар у cаборы Парыжскай Божай Маці 15 красавіка 2019 года

Збор сродкаў на рэстаўрацыю сабора каталіцкая царква Францыі пачала ў 2018 годзе. Сабор знаходзіўся на рэстаўрацыі, ля сцен былі ўсталяваныя будаўнічыя рыштаванні. У красавіку 2019 будаўнікі працавалі на даху, спрабуючы аднавіць гістарычны выгляд шпіля.

15 красавіка каля 18:50 па мясцовым часе тут пачаўся моцны пажар. Ён хутка распаўсюдзіўся па ўсім будынку, агонь перакінуўся на паўночную вежу сабора. Абрынуліся дах і шпіль^[2][3]. Агонь знішчыў дзве траціны даху і гадзіннік сабора. Вежу і структуру сабора Нотр-Дам пажарныя змаглі ўратаваць^[4]. Пажар быў лакалізаваны, а затым пагашаны супрацоўнікамі экстраных служб да раніцы 16 красавіка^[5]. Таксама ацалелі каштоўныя рэліквіі, якія захоўваюцца ў саборы. Прэзідэнт Францыі Эмануэль Макрон запусціў міжнародную кампанію для збору сродкаў на аднаўленне храма^[6].

7 снежня 2024 года сабор у прысутнасці шматлікіх ганаровых гасцей адкрыўся пасля рэканструкцыі. Яго дзверы расчыніў архіепісквп Ларан Ульрыш  (фр.), затым у храме з урачыстай прамовай выступіў Эмануэль Макрон.

Архітэктура

5-нефавая базіліка з кароткім трансептам, хорам з двайным абыходам і вянком капэл, 2 вежамі, што фланкіруюць заходні фасад. У саборы праяўляецца дваістасць стылістычных уплываў: з аднаго боку, прысутнічае водгалас раманскага стылю Нармандыі (гарызантальныя чляненні фасадаў, часткова неапрацаваныя паверхні сцен, прастата архітэктурнага дэкору), а з другога, — выкарыстаныя наватарскія архітэктурныя дасягненні гатычнага стылю (стральчатая арка, аркбутаны), якія надаюць будынку лёгкасць і ствараюць ўражанне прастаты вертыкальнай канструкцыі. Вышыня інтэр’ера — 35 м, даўжыня — 130 м, шырыня — 48 м, вышыня званіц — 69 м, вага звона Эмануэль ва ўсходняй вежы — 13 тон, яго языка — 500 кг.

Зноскі

1. https://messes.info/lieu/75/paris-04/cathedrale-notre-dame-de-paris
2. zviazda.by
3. nashaniva.by
4. nashaniva.by
5. nashaniva.by
6. zviazda.by

Літаратура

• Парыжскай Божай Маці сабор // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 12: Палікрат — Праметэй / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 12. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0198-2 (т. 12).