Пылюшнік

Пылю́шнік^[4][5] (Thalictrum) — род кветкавых раслін сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae).

Пылюшнік
Пылюшнік светлы (Thalictrum lucidum)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя[1] Клас:  Двухдольныя[2] Парадак:  Казяльцовакветныя Сямейства:  Казяльцовыя Падсямейства:  Isopyroideae Трыба:  Isopyreae Падтрыба:  Thalictrinae Род:  Пылюшнік
Міжнародная навуковая назва
Thalictrum Tourn. ex L., 1753
Сінонімы
Anemonella Spach Piuttia Mattei Schlagintweitiella Ulbr. Stipularia Delpino Syndesmon (Hoffmanns. ex Endl.) Britton
Тыпавы від
Thalictrum foetidum L. [3]
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   18658 NCBI   46968 EOL   38035 GRIN   g:12028 IPNI   33250-1

Батанічнае апісанне

Шматгадовыя травяністыя карэнішчавыя расліны вышынёй да 2,5 м. Сцябло прамастойнае, голае або аблісцелае. Лісце складанае, чаргаванае. Ніжняе лісце на чаранках, верхняе — сядзячае. Кветкі дробныя, шматлікія, у складаных суквеццях. Колер кветак белы, жоўты, ружовы, светла-бэзавы. Калякветнік складаецца з 4 (5) рана ападаючых лісцікаў. Формула кветкі: ${\displaystyle \ast P_{4}\;A_{\infty }\;G_{\underline {5-8}}}$. Тычынкі шматлікія, даўжэйшыя за лісцікі калякветніка. Плод — шматарэшак.

Распаўсюджанне і экалогія

Расліны роду распаўсюджаны пераважна на тэрыторыі Паўночнага паўшар’я, таксама сустракаюцца у Паўднёвай Афрыцы. Не патрабавальныя да ўмоў^[5]. Размнажаюцца насеннем і вегетатыўна^[5].

Гаспадарчае значэнне

Дэкаратыўныя і лекавыя расліны

Віды

Асноўны артыкул: Віды роду Пылюшнік

Паводле базы даных The Plant List, род уключае 157 відаў^[6]:

Пылюшнік жоўты (Thalictrum flavum)

Thalictrum glaucum

Thalictrum delavayi

Thalictrum thalictroides

• Thalictrum alpinum L. — Пылюшнік альпійскі — Паўночная Еўропа, Каўказ, Сярэдняя Азія, Далёкі Усход, Гімалаі, Манголія, Паўночная Амерыка
• Thalictrum aquilegiifolium L. — Пылюшнік ворлікалісты, ці Пылюшнік вадазборалісты, ці Пажытнік, ці Расходнік, ці Чортава золата, ці Жывіцельнік, ці Лілейка, ці Стары дуб, ці Божае крэсла, ці Срэбранік — Еўрапейская частка Расіі, Сярэдняя і Паўднёвая Еўропа, Балканы, Малая Азія
• Thalictrum chelidonii DC. — Гімалаі
• Thalictrum dasycarpum Fisch. & Ave-Lall. — Паўночная Амерыка
• Thalictrum delavayi Franch. — Заходні Кітай
• Thalictrum dioicum L. — Паўночная Амерыка
• Thalictrum elegans Wall. ex Royle
• Thalictrum fendleri Engelm. ex A.Gray
• Thalictrum flavum L. — Пылюшнік жоўты, ці Вярэдаўнік, ці Вяха — умераная зона Еўразіі
• Thalictrum foeniculaceum Bunge.
• Thalictrum foetidum L. typus^[3] — Пылюшнік смярдзючы — Еўразія
• Thalictrum foliolosum DC.
• Thalictrum lucidum L. — Пылюшнік светлы, ці Пылюшнік вузкалісты, ці Руцьвянка, ці Балотная мятла, ці Мядуніца, ці Мядуніца лугавая, ці Пажытнік, ці Памошнік, ці Расходнік, ці Сузік — еўрапейская частка Расіі, Сярэдняя і Заходняя Еўропа, Міжземнамор’е, Балканы, Малая Азія
• Thalictrum minus L. — Пылюшнік малы  — Еўразія, Паўночная Амерыка
• Thalictrum petaloideum L. — Сібір, Далёкі Усход, Сярэдняя Азія, Кітай, Манголія, Японія
• Thalictrum polycarpum (Torr.) S.Watson
• Thalictrum revolutum DC.
• Thalictrum simplex L. — Пылюшнік просты — Украіна, Беларусь, еўрапейская частка Расіі, Сібір, Далёкі Усход, Сярэдняя Азія
• Thalictrum sparsiflorum Turcz. ex Fisch. & C.A.Mey.
• Thalictrum squarrosum Stephan ex Willd.
• Thalictrum tuberosum L. — паўднёвы захад Францыі, Іспанія, Японія, Кітай

У базе даных The Plant List від Thalictrum thalictroides (L.) A.J.Eames & B.Boivin прызнаны сінонімам віду Anemonella thalictroides (L.) Spach^[7].

Зноскі

1. Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
2. Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
3. Звесткі пра род Thalictrum у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
4. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 129. — 160 с. — 2 350 экз.
5. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — 599 с., іл. — 10 000 экз.
6. Thalictrum (англ.)(недаступная спасылка). The Plant List. Version 1.1. (22 кастрычніка 2013). Архівавана з першакрыніцы 4 верасня 2017. Праверана 23 верасня 2016.
7. Thalictrum thalictroides (англ.)(недаступная спасылка). The Plant List. Version 1.1. (22 кастрычніка 2013). Архівавана з першакрыніцы 25 верасня 2019. Праверана 23 верасня 2016.

Літаратура

• Кухарава Л. В. Пылю́шнік // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — С. 315—316. — 599 с., іл. — 10 000 экз.
• Прохараў В. М. Пылю́шнік // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 151. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
• Гаммерман А. Ф., Гром И. И. Дикорастущие лекарственные растения СССР. — М.: Медицина, 1976. — 288 с.
• Крупкина Л. И. Род 35. Василисник — Thalictrum L. // Флора Восточной Европы / Отв. ред. и ред. тома Н. Н. Цвелёв. — СПб.: Мир и семья; Издательство Санкт-Петербургской государственной химико-фармацевтической академии, 2001. — Т. X. — Редактор тома Н. Н. Цвелёв. — С. 186—195. — 670 с. — 700 экз. — ISBN 5-8085-0122-9. — УДК 582.683.2 (470.1/6)
• Никифоров Ю. В. Алтайские травы-целители. — Горно-Алтайск: Юч-Сумер – Белуха, 1992. (Праверана 17 лістапада 2009)
• Thalictrum L. — Василисник // Определитель высших растений Беларуси (руск.) / Под ред. В. И. Парфёнова. — Мн.: Дизайн Про, 1999. — С. 45, 56—59. — 472 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-6182-78-6.
• Губанов И. А. и др. Род Василисник — Thalictrum L. // Дикорастущие полезные растения СССР (руск.) / отв. ред. Т. А. Работнов. — М.: Мысль, 1976. — С. 130—131. — 360 с. — (Справочники-определители географа и путешественника). — 70 000 экз.
• Род Василисник — Thalictrum L. // Декоративные растения СССР (руск.) / Б. Н. Головкин, Л. А. Китаева, Э. П. Немченко. — М.: Мысль, 1986. — С. 119—120. — 320 с. — (Справочники-определители географа и путешественника). — 100 000 экз.

Спасылкі

• Василисник — род Thalictrum: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Thalictrum // ИАС «ООПТ России» (руск.)