Марыус Іванавіч Петыпа

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Петыпа.

Марыус Іванавіч Петыпа (руск.: Ма́риус Ива́нович Петипа́, фр.: Marius Petipa; 11 сакавіка 1818, Марсель, Францыя — 14 ліпеня 1910, Гурзуф) — расійскі артыст балета, балетмайстар, педагог.

Марыус Іванавіч Петыпа
фр.: Michel-Victor-Marius-Alphonse Petipa
Дата нараджэння	11 сакавіка 1818(1818-03-11)[1][2][…]
Месца нараджэння	Q110959387?, Марсель[3]
Дата смерці	1 (14) ліпеня 1910[2][4] (92 гады)
Месца смерці	Гурзуф, Q14558467?, Ялцінскі павет, Таўрычаская губерня, Расійская імперыя[5][4]
Месца пахавання	Ціхвінскія могілкі[d]
Грамадзянства	Францыя  Расійская імперыя
Бацька	Жан-Антуан Петыпа
Жонка	Марыя Сяргееўна Суроўшчыкава-Петыпа і Lyubov Savitskaya[d]
Дзеці	Марыя Петыпа, Marius Mariusovich Petipa[d], Mariy Petipa[d] і Nadezhda Petipa[d]
Адукацыя	Брусельская кансерваторыя
Прафесія	танцор, балетмайстар, харэограф, лібрэтыст, артыст балета, настаўнік
Тэатр	Вялікі Каменны тэатр
Узнагароды
IMDb	ID 0677535
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

На сцэне з 1838 года. Сярод партый: Феб («Эсмеральда^[ru]» Ц. Пуні), Конрад («Карсар^[ru]» А. Адана) і іншыя. З 1847 года жыў у Расіі. У 1855-87 гадах выкладаў у Пецярбургскім тэатральным вучылішчы. З 1862 года балетмайстар, у 1869—1903 гадах галоўны балетмайстар Пецярбургскай балетнай трупы. Паставіў больш за 60 балетаў, у тым ліку «Карсар^[ru]» (1863) і «Жызэль^[ru]» (1884) Адана, «Дон Кіхот» (1869) і «Баядэрка^[ru]» (1877) Л. Мінкуса, «Наяда і рыбак» (1874) і «Канёк-гарбунок» (1895) Пуні, «Лебядзінае возера» (1895) П. Чайкоўскага (з Л. Івановым). Вяршыня творчасці Марыуса Петыпа — пастаноўка балетаў «Спячая прыгажуня» Чайкоўскага (1890) і «Раймонда^[ru]» А. Глазунова (1898).

Яго пастаноўкі вызначаліся майстэрствам кампазіцыі, зладжанасцю харэаграфічнага ансамбля, віртуознай распрацоўкай сольных партый. Стварыў сістэму балетнага акадэмізму, па-наватарску вырашыў праблему ўзаемадзеяння класічнага і характарнага танца, даў непераўзыдзеныя ўзоры абагульненай яго вобразнасці. Многія балеты з харэаграфіяй Петыпа пастаўлены ў Нацыянальным акадэмічным тэатры балета Рэспублікі Беларусь.

Зноскі

1. Marius Petipa // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Marius Petipa // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964'></a>
3. Victor Alphonse Petipa // Departmental archives of Bouches-du-Rhône

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2860505'></a>
4. Большая российская энциклопедия — М.: Большая российская энциклопедия, 2004. Праверана 31 кастрычніка 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1768199'></a>
5. Петипа Мариус Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — 552 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).