Леанід Лявонцьевіч Лаўрэш

Леанід Лявонцьевіч Ла́ўрэш (нар. 1 сакавіка 1963, Ліда) — беларускі пісьменнік і краязнавец, незалежны даследчык.

Леанід Лявонцьевіч Лаўрэш
Дата нараджэння	1 сакавіка 1963(1963-03-01) (61 год)
Месца нараджэння	Ліда, Лідскі раён, Гродзенская вобласць, БССР, СССР
Грамадзянства	Беларусь
Род дзейнасці	краязнавец, пісьменнік
Навуковая сфера	рэгіянальная гісторыя[d][1] і гісторыя прыродазнаўчых навук[d][1]
Альма-матар	БПІ (1985)
Член у	Саюз беларускіх пісьменнікаў

Біяграфія

Скончыў электратэхнічны факультэт Беларускага політэхнічнага інстытута (1985)^[2]. Па адукацыі інжынер^[3]. Стварыў у 1999 годзе гістарычна-краязнаўчы сайт pawet.net^[2]. Сябра Саюза беларускіх пісьменнікаў з 2017 года. Жыве ў Лідзе. Мае жонку, сына, нявестку і ўнука.

Дзейнасць

Сфера навуковых інтарэсаў Леаніда Лаўрэша — краязнаўства і гісторыя прыродазнаўчых навук на Беларусі. Навуковая зацікаўленасць гісторыяй Лідчыны тычыцца шырокага часавага дыяпазону — ад першабытнасці да часоў Заходняй Беларусі (1921—1939). Асобна цікавіцца еўрапейскімі падзеямі канца XIV — пачатку XV стагоддзяў, якія закранулі Лідчыну. Быў удзельнікам творчага калектыву ГрДУ імя Я. Купалы, які па заданні Інстытута гісторыі НАНБ выконваў навукова-даследчую работу па канфесійнай гісторыі Беларусі XIX ст.^[2]

Публікуецца з 2000 года. Першыя артыкулы былі вынікам вандровак па Лідчыне, падчас якіх у в. Ішчална быў знойдзены дзейны сонечны гадзіннік (мусіць адзіны ў Беларусі), а ў в. Бабры — раней неапісаны камень-следавік.^[2]

Выказаў уласную гіпотэзу пра месца заключэння Востраўскага пагаднення (1392). Распрацоўваў тэму удзелу англійскіх арыстакратаў, персанажаў Уільяма Шэкспіра — Генры Ланкастэра, Генры Персі Хотспура, Джона Бафорта і іншых, у вайне Тэўтонскага ордэна супраць Вялікага княства Літоўскага. Пісаў пра адбітак войнаў і паўстанняў у XIX ст. — вайны 1812 года, паўстанняў 1830—1831 і 1863—1864 гадоў, у гісторыі Лідчыны. Звяртаецца і да пытанняў эканамічнай гісторыі Ліды і Лідчыны. Рэканструяваў раней невядомыя моманты з гісторыі многіх паселішч Лідчыны. Частка артыкулаў Леаніда Лаўрэша прысвечана і архітэктурным помнікам, архітэктуры готыкі і рамантызму на Лідчыне.^[2]

Распрацоўвае канфесійную гісторыю Лідчыны, аўтар артыкулаў пра асобныя прыходы, храмы і капліцы. Зрабіў уклад у царкоўнае краязнаўства. Пры гэтым, мабыць першым у Беларусі, заняўся царкоўным краязнаўствам уніяцкай (грэка-каталіцкай) царквы. У кнізе «Грэка-каталіцкая (уніяцкая) Царква на Лідчыне» (2012) паказаў у кантэксце аналагічных усходнееўрапейскіх працэсаў царкоўна-рэлігійныя працэсы на Лідчыне ў XVI—XX ст., апісаў адбітак стварэння, дзейнасці і ліквідацыі ўніяцкай царквы ў Беларусі на гісторыі Лідчыны. Кніга заснавана на багатым факталагічным матэрыяле, з апублікаваннем дакументаў у Дадатках. Прэзентацыя кнігі выклікала пэўны рэзананс^[2].

Даследуе гісторыю прыродазнаўчых навук у Беларусі. Асобная сфера даследаванняў Леаніда Лаўрэша ў гэтай галіне — астраномія, ёй прысвечаны шэраг артыкулаў і кніга нарысаў «І зорнае неба над галавой…» (2013)^[2].

Прафесар Святлана Марозава лічыць, што кніга Лаўрэша «Маламажэйкаўская царква» — не звыклы краязнаўчы нарыс: «Чым далей чытаеш, тым больш разумееш веліч і трагізм нашай мінуўшчыны… Пасля адкрыццяў, якія зрабіў аўтар кнігі, пра Мураванку можна складаць вершы і пісаць ледзь не дэтэктыўныя раманы. … Старонка за старонкай мы гартаем кнігу гісторыі Маламажэйкаўскай царквы даўжынёй у 500 год. Мы знаёмімся з падзеямі і людзьмі: уладальнікамі Мажэйкава, „калятарамі“ царквы (дабрадзеямі і самадурамі), са шматлікімі прэтэндэнтамі на сам храм і яго маёмасць, рэліквіі, землі. З дзяржаўнымі мужамі і мясцовымі чыноўнікамі, ад якіх залежаў лёс храма. Перад намі праходзіць цэлы шэраг прадстаўнікоў духоўнага саслоўя: ад вышэйшых царкоўных іерархаў да шараговых святароў. Дарэчы, Лаўрэш аднавіў імёны ўсіх настаяцеляў храма, пачынаючы з сярэдзіны XVII ст.»^[4]

У 2017 годзе выйшла кніга «Шэпт пажоўклых старонак. Лідчына ў люстэрку прэсы. 1900—1939 гг.». Прафесар Аляксандр Смалянчук адзначыў, што кніга «ў пэўным сэнсе ўнікальная. Гэта свайго роду хроніка мінулага Ліды, складзеная карэспандэнтамі шматлікіх газет і часопісаў, у якой адлюстравалася жыццё горада і наваколляў у першае саракагоддзе XX ст … [Кніга] дазваляе зазірнуць у малавядомыя старонкі гісторыі горада і наваколляў у апошнія гады існавання Расійскай Імперыі, у часы ваенных выпрабаванняў, якія працягваліся для Лідчыны доўгія 7 гадоў — з 1914 да 1921 года. Шмат месца ў кнізе займае хроніка горада міжваеннага перыяду, калі Ліда знаходзілася ў складзе Польскай Рэспублікі. Гэтыя старонкі прыцягваюць асаблівую ўвагу ў сувязі з тым, што ў ранейшыя часы гэты перыяд гісторыі звычайна адпраўлялі ў забыццё. Кніга заканчваецца падзеямі, у якіх адчувальны подых Другой сусветнай вайны…»^[5].

У 2021 годзе ў Варшаве ў выдавецтве Poligraf выйшаў пераклад «Шэпта …» на польскую мову. У польскім выданні гісторыя Ліды распавядаецца з 1921 да 1939 года і замест храналагічнага выкладання гісторыі горада, як у беларускай версіі, польская версія перапрацавана па тэматычным прынцыпе^[6].

100-годдзю БНР прысвечана біяграфія генерала ад інфантэрыі і міністра абароны БНР Кіпрыяна Кандратовіча. Хабілітаваны доктар з універсітэта Мікалая Каперніка ў Торуні Дарота Міхалюк у прадмове да кнігі, сярод іншага напісала: «На стагоддзе абвяшчэння Беларускай Народнай Рэспублікі ў рукі чытача патрапляе біяграфія генерала Кіпрыяна Кандратовіча … Вяртанне на старонкі гісторыі гэтай постаці адбылося дзякуючы пісьменніку і гісторыку Леаніду Лаўрэшу, які ўжо каля дваццаці гадоў даследуе лёс генерала і публікуе працы пра яго жыццё. Ягонай заслугай з’яўляецца адшуканне магілы генерала, пахаванага каля царквы ў Воранаве. … Праца мае высокую навуковую каштоўнасць, бо падмацавана дакументамі і добра напісана. … Аўтар не толькі з захапленнем праводзіць нас праз жыццё генерала Кіпрыяна Кандратовіча, але таксама дзеліцца з чытачом этапамі сваіх пошукаў і даследаванняў і паказвае, якой надзвычай захапляльнай можа быць праца гісторыка»^[7].

У 2020 г. выйшла кніга «Шпацыры па старой Лідзе». Доктар гістарычных навук Аляксандр Краўцэвіч лічыць, што кніга гэта плён шматгадовай працы лідскага пісьменніка і краязнаўца Леаніда Лаўрэша, «працы архіўнай, гістарыяграфічнай, але таксама і даследчыцка-палявой, менавіта, апытання сталых жыхароў горада пра падзеі XX ст. Строга падыходзячы да справы, тут не зусім пасуе слова „краязнаўства“ як да кнігі, так і да яе аўтара, бо яно асацыіруецца з аматарствам. Больш дакладным будзе акрэсленне „рэгіянальная гісторыя“, бо мы маем выкладзенае ў папулярнай форме навуковае даследаванне. Кніга Лаўрэша — як вяршыня айсберга, менавіта яго частка, найбольш відочная і даступная для людскога ўспрымання. Па-за полем зроку застаецца „падводная“ частка — нашмат большая як па працягласці, так і па аб’ёму праробленай працы. Каштоўнасць кнігі менавіта ў тым, што яна ўяўляе сабой прадукт гістарычнага даследавання, даведзены да канцавой мэты — масавага чытача. Але яна — не прадукт масавай культуры. Напісаная добрай выразнай мовай ў апоры на грунтоўным крыніцазнаўчым і гістарыяграфічным падмурку — кніга прэзентуе культуру прафесійную»^[8].

У 2020 годзе Леанід Лаўрэш быў узнагароджаны граматай-падзякай ад Інстытута гісторыі НАН Беларусі «… за арганізацыю навукова-пошукавай работы і плённую працу на ніве краязнаўства».

У 2023 годзе ўзнагароджаны граматай-падзякай Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі «… за плённую літаратурную і краязнаўчую працу…».

У 2023 годзе выйшла кніга Леаніда Лаўрэша «Інстынкт пазнання». Аўтар прадмовы да гэтай кнігі, кандыдат гістарычных навук, дацэнт Святлана Лугаўцова, заўважыла: «Палітыка ў галіне адукацыі той ці іншай дзяржавы з’яўляецца ключавым фактарам, які вызначае яе дынаміку: прагрэсіўны рух або стагнацыю. Разам з тым пытанням развіцця адукацыі ў беларускай гістарыяграфіі традыцыйна надавалася менш увагі, чым аналізу палітычных і эканамічных праблем. Новая праца Леаніда Лаўрэша „Інстынкт пазнання“ ў значнай меры закрывае гэтую лакуну. У ёй паслядоўна разглядаецца гісторыя адукацыі ў Лідзе з сярэдзіны XVIII стагоддзя да канца 30-х гадоў ХХ стагоддзя»^[9].

Шэраг публікацый Л. Лаўрэша прысвечана рэчавым, вусным, пісьмовым і выяўленчым крыніцам рэгіянальнай гісторыі, у т.л. каменным магілам, камяням-следавікам, паданням, малюнкам, паштоўкам і фотаздымкам.^[2]

Таксама ён даследуе біяграфіі і дзейнасць вядомых ураджэнцаў Лідчыны, у т.л. звяртае ўвагу на забытыя і малавядомыя імёны. Апублікаваў шэраг біяграм і біяграфічных даследаванняў, у т.л. Кіпрыяна Кандратовіча, Яўгена фон Гротэ дэ Буко, Дзіянісія Хлявінскага, Антонія Гарэцкага, Францішка Нарвойша, Аляксандры Нарбут, Цэзарыя Каменскага, Віктара Басяцкага, Марціна Пачобут-Адляніцкага, Яна Снядэцкага, Вітольда Цэраскага, Гаўрылы Ціхава і іншых.^[2]

Аўтар 17 кніг (гл. спіс ніжэй) і каля 400 артыкулаў. Сталы аўтар газеты «Наша слова», часопіса «Лідскі летапісец», «Маладосць», «Гістарычны альманах» і розных навуковых зборнікаў.

Удзельнік многіх навуковых гістарычных канферэнцый і круглых сталоў, дзе выступае па лідскай тэматыцы^[10].

Ацэнкі

Як заўважыла доктар гістарычных навук Святлана Марозава, краязнаўчымі даследаваннямі Л. Лаўрэш робіць значны ўклад у пашырэнне ведаў пра гісторыю Лідчыны, пазнанню яе месца і значнасці ў еўрапейскім гістарычным кантэксце^[11].

У артыкуле пра Маламажэйкаўскую царкву на сайце «Сінадальнага аддзела рэлігійнай адукацыі і катэхізацыі БПЦ», Леанід Лаўрэш характарызаваны як «…даследчык і пісьменнік, знакаміты краязнаўца Лідчыны і аўтар кнігі пра Маламажэйкаўскую царкву-крэпасць»^[12].

Асноўныя публікацыі

Паводле^[13]:

Кнігі

• Лаўрэш, Л. Лаўрэш, Г. Там, дзе спыніўся час… . Лідскія гістарычныя некропалі. ГроКарДрук, — 2024. — 222 с.
• Лаўрэш Л. Лябёдка Іваноўскіх. Дакументальная аповесць. Ridero, — 2024. — 196 с.
• Лаўрэш Л. Як горад Ліда ўвайшоў у ХХ стагоддзе. Пошта, чыгунка, кіно, электрычнасць і першыя аўтамабілі. ГроКарДрук, — 2024. — 150 с.
• Lauresh L. Spacery po starej Lidzie. Warszawa: Sowa, — 2023. — 340 s.
• Лаўрэш Л. Інстынкт пазнання. Нарысы з гісторыі адукацыі ў горадзе Ліда. Гродна: ЮрСаПрынт, — 2023. — 192 с.
• Lauresh L. Szept pożółkłych stron. Ziemia Lidzka w zwierciadle prasy lat 1922—1939. Warszawa: Wydawnictwo Poligraf, — 2021. — 338 s.
• Лаўрэш Л. Шпацыры па старой Лідзе. Гродна: ЮрСаПрынт, — 2020. — 342 с.
• Лаўрэш Л. Генерал, які дайшоў да Беларусі. Жыццяпіс Кіпрыяна Кандратовіча. Гродна: ЮрСаПрынт, — 2018. — 154 с.
• Лаўрэш Л. Шэпт пажоўклых старонак. Лідчына ў люстэрку прэсы. 1900—1939 гг. Гродна: ТАА «ЮрСаПрынт», — 2017. — 432 с.
• Лаўрэш Л. Маламажэйкаўская царква: гістарычны нарыс / пад рэд. С. В. Марозавай. Гродна: ЮрСаПрынт, — 2017. — 114 с.
• Лаўрэш Л. Паўстанчы дух. 1812, 1831, 1863 гады на Лідчыне. Гродна: Юрсапрынт, — 2016. — 244 с.
• Лаўрэш Л. Вандалін Шукевіч: беларускі археолаг і краязнаўца. Мінск: Харвест, — 2014. — 63 с. (100 выдатных дзеячаў беларускай культуры).
• Лаўрэш Л. Ліда ўчора і сёння : гісторыя горада ў выявах. Ліда: Лідская друкарня, — 2013. — 152 с.
• Лаўрэш Л. «І зорнае неба над галавой…»: Нарысы з гісторыі астраноміі. Мінск: Лімарыус, — 2013. — 266 с.
• Лаўрэш Л. Грэка-каталіцкая (уніяцкая) Царква на Лідчыне; пад рэд. С. В. Марозавай. Полацк: Грэка-каталіцкая парафія Святамучаніка Язафата ў г. Полацку, — 2012. — 128 с.
• Лаўрэш Л. Генерал Кіпрыян Кандратовіч (Дзеячы Беларускай Народнай Рэспублікі). Ліда, — 2007. — 43 с.
• Лаўрэш Л., Круцікаў У. Ліда на старых малюнках, паштоўках, фотаздымках. Ліда, — 2001. — 108 с.

Укладанне

• АСОБА І ЧАС. Беларускі біяграфічны альманах. Выпуск 6. Укладальнікі: Леанід Лаўрэш, Аляксандр Фядута. Мінск, — 2015. — 365 с.
• Шымялевіч Міхал. Збор твораў / укл. Леанід Лаўрэш. Гродна: ТАА «ЮрСаПрынт», — 2019. — 326 с.
• Закуй, закуй, зязюленька, рана… Анталогія беларускіх народных песень / укл. Леанід Лаўрэш. Ліда. — 2021. — 108 с.
• Беларускія думкі, звычаі, абрады з Лідскага павета ХІХ стагоддзя. Этнаграфічны зборнік / укл. Леанід Лаўрэш, Станіслаў Суднік. Ліда, — 2023. — 72 с.
• Віленскія ўспаміны доктара Юльяна Цітыюса з дадаткам Уладзіслава Талочкі / укл. Леанід Лаўрэш. Ridero, 2024. 68 с.

Артыкулы

2024

• Яўстах Шалевіч і яго мемуары // Лідскі Летапісец. 2024. № 1–2. С. 120-124.
• Тэадор Нарбут: жыццяпіс без прэтэнзіі на паўнату. Да 240-годдзя з дня смерці гісторыка // Лідскі Летапісец. 2024. № 1–2. С. 31–74.
• Першыя аўтамабілі і матацыклы на Лідчыне // Лідскі Летапісец. 2024. № 1–2. С. 83–88.
• Лідскія цэрквы горада да пачатку XIX ст. // Лідскі Летапісец. 2024. № 1–2. С. 75–82.
• Вёска Гарні пад Лідай // Наша слова.pdf. 2024. 9 кастрычніка.
• Біскупы, датычныя горада Ліды // Наша слова.pdf. 2024. 24 ліпеня.
• Зразумець Адольфа Сегеня // Запісы Інстытута імя братоў Луцкевічаў. Год III. Сшытак 3. Vilnius — Менск. 2023. С. 41-50.
• Віленскія цукерні Штраляў у нашай гісторыі // Наша слова.pdf. 2024. 4 ліпеня.
• Уладзіслаў Абакановіч — лідскі краязнавец з першай генерацыі // Наша слова.pdf. 2024. 5 чэрвеня.
• Маёнтак Падварышкі і суседнія Гайцюнішкі // Лідскі летапісец. 2023. № 4(104). C. 76-85.
• КПЗБ у Лідзе // Лідскі летапісец. 2023. № 4(104). C. 18-59.
• Легенды Лідскага замка // Наша слова.pdf. 2024. 2 траўня 2024; 2024. 8 траўня 2024.
• Першыя аўтамабілі на Лідчыне // Наша слова.pdf, 3 красавіка 2024.
• Пісьменнік Юзаф Мацкевіч пра магілу Алаізы Пашкевіч у газеце «Слова», 1938 г. і яшчэ трошкі пра сям’ю Алаізы // Лідскі Летапісец. 2023. № 3(103). С. 42-46.
• Цэрквы горада Ліды да пачатку XIX ст. // Наша слова.pdf. 2024. 28 лютага; 2024. 6 сакавіка.

2023

• Дзе і што археолагам шукаць у Лідзе // Лідскі Летапісец. 2023. № 3(103). С. 36-41.
• Астрынская, Глыбоцкая і Дэмбраўская цэрквы Лідскага павета, але Гарадзенскага дэканата // Лідскі Летапісец. 2023. № 3(103). С. 56-70.
• Мястэчка Ражанка і касцёл у ім // Лідскі Летапісец. 2023. № 3(103). С. 47-55.
• Страчаная цывілізацыя: маёнткі Стрэліца і Касцянёва з Паперняй на Лідчыне. Гістарычныя хронікі // Новы замак. 2023. Выпуск. 12. С. 172—192.
• Лідчына ў XV ст. // Лідскі Летапісец. 2023. № 2(102). С. 36-49.
• Лакалізацыя «Ліды Нарбута», першаснага паселішча на тэрыторыі нашага горада // Лідскі Летапісец. 2023. № 2(102). С. 30-35.
• Лідскі ветраны млын // Лідскі Летапісец. 2023. № 2(102). С. 55-58.
• Святары Лідчыны розных канфесій у 1920-30-я гг. // Лідскі Летапісец. 2023. № 2(102). С. 50-54.
• Яўстах Тышкевіч, яго калекцыя і яго музей // Наша слова.pdf. 2023. 6 снежня; 13 снежня.
• Юстын Нарбут // Наша слова.pdf. 2023. 25 кастрычніка.
• Ліда раскрывае таямніцы неахвотна: дзе і што шукаць у Лідзе // Наша слова.pdf . 2023. 18 кастрычніка.
• Лідскі след Уладзіслава Вярыгі // Наша слова.pdf. 2023. 16 жніўня.
• Маёнтак Падварышкі і суседнія Гайцюнішкі // Наша слова.pdf. 2023. 9 жніўня; 16 жніўня 23 жніўня.
• Яшчэ раз пра «Ліду Тэадора Нарбута» // Наша слова.pdf. 2023. 25 ліпеня.
• Знаходка пахавання вялікага князя ВКЛ і караля Аляксандра і вялікіх княгінь і каралеў Лізаветы і Барбары ў 1931 г. // Наша слова.pdf. 2023. 12 ліпеня.
• Пра лідскія ветраныя млыны // Наша слова.pdf. 2023. 7 сакавіка.
• Крэскі да біяграфіі акадэміка Аркадзя Мігдала // Наша слова.pdf. 2023. 5 красавіка.
• Гісторыя двух, амаль што аднатыпных будынкаў у Лідзе // Наша слова.pdf. 2023. 15 лютага.
• Падымны рэестр шляхты Лідскага павета, 1728 г. // Лідскі Летапісец. 2022. № 3-4(99-100). С. 43-60.
• Помнік па Алаізе Пашкевіч // Наша слова.pdf. 2023. 19 красавіка.
• Ражанка // Наша слова.pdf. 2023. 14 чэрвеня.
• Гісторыя двух, амаль што аднатыпных будынкаў у Лідзе // Лідскі Летапісец. 2023. № 1(101). С. 61-65.
• 260 гадоў бульбе на Лідчыне // Лідскі Летапісец. 2023. № 1(101). С. 21-23.
• Гарадское самакіраванне Ліды ў другой палове XIX ст.// Лідскі Летапісец. 2023. № 1(101). С. 44-52.
• Лідскія прывілеі ў архіве Лідскага магістрата, 1785 г. // Лідскі Летапісец. 2022. № 3-4(99-100). С. 42.
• Шымка Мацкавіч, яго нашчадкі і перадумовы будаўніцтва Маламажэйкаўскай царквы // Лідскі Летапісец. 2022. № 3-4(99-100). С. 61-69.

2022

• Уніяцка-праваслаўныя дыспуты ў п’есах школьных езуіцкіх тэатраў (першая палова XVII ст.) // Традыцыі і сучасны стан культуры і мастацтваў : зборнік навуковых артыкулаў. Мінск. 2022. Вып. 3. С. 175—178.
• Спіс былых сяброў Беларускай партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў // Нясвіжскія каеты. 2022. № 9. С. 18-23.
• Страчаная цывілізацыя: Маёнтак Вялікае Мажэйкава // Новы Замак. 2022. № 11. С. 206—228.
• Лідскія пісьменніцы XVIII—XIX ст. // Ад лідскіх муроў. 2022. № 10. С. 478—490.
• Гісторыя маёнтка Востраў // Гісторыка-культурная спадчына Лідчыны. Зборнік навуковых артыкулаў. Мінск, 2022. С. 39-45.
• Новае пра генерала Яўгена фон Гротэ дэ Буко // Лідскі Летапісец. 2022. № 1-2. С. 28-29.
• Жалудок і палац Чацвярцінскіх // Лідскі Летапісец. 2022. № 1-2. С. 32-38.
• Лідскія Хрулі герба «Праўдзіч» // Герольд Litherland. 2022. № 23. С. 145—150.
• 260 гадоў беларускай бульбе // Наша слова.pdf. 2022. 9 лістапада.
• Лідскія камуністы ў данясеннях канфідэнта Чорнага (1932—1937) // Homo Historicus 2022. Гадавік антрапалагічнай гісторыі. Мінск, 2022. С. 200—218.
• Падымны рэестр шляхты Лідскага павета, 1728 г. // Лідскі Летапісец. 2022. № 3-4. С. 43-60.
• Шымка Мацкавіч, яго нашчадкі і перадумовы будаўніцтва Маламажэйкаўскай царквы // Лідскі Летапісец. 2022. № 3-4. С. 61-69.
• Лідскія прывілеі ў архіве Лідскага магістрата, 1785 г. // Лідскі Летапісец. 2022. № 3-4. С. 42.

2021

• Шчучыншчына // Наша Слова. 2021. 27 студзеня.
• Адукацыя ў Лідзе, 1920-1930-я гады // Маладосць. 2021. № 2. С. 92-109.
• Кароткі ўспамін пра Ларысу Канчэўскую // Наша Слова. 2021. 24 сакавіка.
• Ганна Патоцкая, пісьменніца, мемуарыстка, мастак // Наша Слова. 2021. 14 красавіка.
• Ваверка і род Клаўсуцяў на Лідчыне // Лідскі Летапісец. 2021. № 1. С. 18-28.
• Бальтазар Калясінскі, Аніцэт Рэніер і Каятан Дарашкеіч // Лідскі Летапісец. 2021. № 1. С. 37-44.
• Новае пра лепшага лідскага гісторыка XX ст. Міхала Шымялевіча // Лідскі Летапісец. 2021. № 1. С. 15-17.
• Палац у Жалудку // Наша Слова. 2021. 15 ліпеня; 22 ліпеня.
• Дом інжынера Мінейкі ў Дзікушках // Наша Слова. 2021. 12 жніўня.
• Сяклюцкія і маёнтак Стрэліца на Лідчыне // Наша Слова. 2021. 9 верасня; 16 верасня.
• Архівы і зборы маёнткаў Ішчална і Вялікае Мажэйкава // XVI Гарадзенскія навуковыя чытанні «Скарбы гарадзенскіх калекцый». Гродна, 2021. С. 46-54.
• Маёнткі Касцянёва і Паперня // Наша Слова. 2021. 30 верасня; 7 кастрычніка; 14 кастрычніка; 21 кастрычніка.
• Фундатар Маламажэйкаўскай царквы Шымка Мацкавіч і яго нашчадкі // Беларусь у кантэксце еўрапейскай гісторыі: асоба, грамадства, дзяржава: зб. навук. арт. / ГрДУ імя Янкі Купалы. Гродна: ГрДУ, 2021. С. 299—305.
• Пошта на Лідчыне // Маладосць. 2021. № 6. С. 97-104.
• Прыход у Мыто // Лідскі Летапісец. 2021. № 2. С. 19-29.
• Урады, ураднікі і старасты лідскія // Лідскі Летапісец. 2021. № 2. С. 30-54.
• Новае пра лідскі фарны касцёл, замак і абразы пэндзля Смуглевіча // Лідскі Летапісец. 2021. № 2. С. 55-58.
• Прыход у Ракавічах // Лідскі Летапісец. 2021. № 3-4. С. 32-41.
• Стары дом паміж сучасным Ліцэем № 1 і Еўраоптам // Лідскі Летапісец. 2021. № 3-4. С. 74.
• Новае пра цэрквы Лідчыны ў другой палове XIX — першай палове XX стст. // Лідскі Летапісец. 2021. № 3-4. С. 42-51.
• Новае пра Тэадора Нарбута і яго сям’ю // Лідскі Летапісец. 2021. № 3-4. С. 52-59.
• Страчаная цывілізацыя. Гістарычныя хронікі: Маёнтак Ішчална // Новы замак. 2021. Вып. 10. С. 179—200.

2020

• Надзеі і расчараванні протаіерэя Антона Сасноўскага // Наша Слова. 2020. 23 снежня; 30 снежня.
• «На жаль, у нас не водзяцца гэтыя звяркі…» Якая армія прынесла ў Беларусь тараканаў? // Наша Гісторыя. 2020. № 5. С. 89-91.
• Браніслаў Друцкі-Падбярэскі. Да 130-тых угодкаў з дня нараджэння // Лідскі Летапісец. 2020. № 1. С. 19-20.
• Паўстанцы і маёнткі // Маладосць. 2020. № 9. С. 94-100.
• Зноў пра святароў і царкву ў Малым Мажэйкаве // Лідскі Летапісец. 2020. № 1. С. 21-31.
• Ксёндз Юзаф Бародзіч і яго успаміны, датычныя Ліды // Лідскі Летапісец, 2020. 1. С. 76-80.
• Успаміны ўніятаў-пакутнікаў // АСОБА І ЧАС. Беларускі біяграфічны альманах. Вып. 9. Уклад.: Д. Кандакоў, А. Фядута. Мінск. 2020. С. 246—248.
• Тадэвуш Іваноўскі, яго сям’я і ягоныя ўспаміны // АСОБА І ЧАС. Беларускі біяграфічны альманах. Вып. 9. Уклад.: Д. Кандакоў, А. Фядута. Мінск. 2020. С. 57-59.
• Маршалкі Лідскага павета // Лідскі Летапісец. 2020. № 2. С. 13-19.
• Бердаўка // Лідскі Летапісец. 2020. № 2. С. 20-30.
• Прыход у Лебядзе // Лідскі Летапісец. 2020. № 2. С. 31-45.
• Новае пра лідскі фарны касцёл і замак // Наша Слова. 2020. 3 чэрвеня.
• Лідчына ў XIV стагоддзі // Лідскі Летапісец. 2020. № 3. С. 14-32.
• Ольжава // Лідскі Летапісец. 2020. № 3. С. 33-43.
• Другі Вацлаў Ластоўскі // Лідскі Летапісец. 2020. № 4. С. 20-21.
• Леанард Іваноўскі, тайны дарадца і ганаровы грамадзянін Ліды // Лідскі Летапісец. 2020. № 4. С. 72-79.
• Графіня Сафія Шуазёль-Гуф’е // Лідскі Летапісец. 2020. № 4. С. 18-19.
• Прыходы ў Ганчарах і Дакудаве // Лідскі Летапісец. 2020. № 4. С. 44-71.
• Краязнаўства ў Лідзе // Маладосць. 2020. № 4. С. 76-77.

2019

• Эміграцыя ў Амерыку // Маладосць. 2019. № 1. С. 17-18.
• Адкуль у нас з’явіліся прусакі? // Наша Слова. 2019. 23 студзеня.
• Да 135-тых угодкаў нараджэння Антона Луцкевіча // Наша Слова. 2019. 6 лютага.
• Тэадор Нарбут у падзеях 1812 года // Наша Слова. 2019. 3 красавіка.
• Іван Дрозд — грамадскі дзеяч і навуковец // Лідскі Летапісец. 2019. № 1. С. 23.
• Пра Валеек з Галавічполя і газету «Свабода» // Лідскі Летапісец. 2019. № 1. С. 20-22.
• «Невядомая вайна» XVII ст. на Лідчыне і вакол яе // Лідскі Летапісец. 2019. № 1. С. 24-37.
• Амброзі Кастравіцкі // Наша Слова. 2019. 22 траўня.
• Гісторыя з пахаваннем паўстанцаў аддзела Людвіка Нарбута // Наша Слова. 2019. 29 траўня.
• Бальтазар Калясінскі, лідскі паўстанец і сябар Тараса Шаўчэнкі // Наша Слова. 2019. 12 чэрвеня; 19 чэрвеня.
• Юлія Шышкова з лідскіх Нарбутаў // Маладосць. 2019. № 6. С. 114—122.
• Ваколіца Ліды Вісманты // Наша Слова. 2019. 4 ліпеня.
• Апошні беларускі базыльянін XIX ст. // Наша Слова. 2019. 10 ліпеня.
• Яшчэ раз пра Летаўта // Наша Слова. 2019. 24 ліпеня.
• Алена Іваноўская // Маладосць. 2019. № 8. С. 20-33.
• Зноў пра апошняга беларускага базыльяніна а. Кірыла Летаўта // Наша Слова. 2019. 28 жніўня.
• Грэка-каталіцкі епіскап Галаўня // Наша Слова. 2019. 16 кастрычніка.
• Новае з гісторыі ўніяцкай царквы на Лідчыне: царква ў Дзікушках і прыватнаўласніцкія капліцы ў Вялікім Мажэйкаве і Красулях // Лідскі летапісец. 2019. № 2. С. 37-40.
• Прыход у Радзівонішках // Лідскі летапісец. 2019. № 2. С. 41-53.
• Астраномія ў Лукішскай турме // Наша Слова. 2019. 27 лістапада.
• Лідчына да XIV стагоддзя // Лідскі летапісец. 2019. № 3. С. 16-34.
• Касцёл на крыві // Лідскі летапісец. 2019. № 3. С. 8.
• Пра трываласць беларускай рэлігійнай традыцыі // Слонімскі край. 2019. № 10. С. 14-15; № 11. С. 12-14.
• Неаунія ў Дзікушскай царкве Лідскага павета ў 1925 г. // Гадавік Цэнтра Беларускіх Студыяў. Варшава, 2019. № 5. С. 78-90.
• Амброзі Кастравіцкі // Лідскі летапісец. 2019. № 3. С. 49-52.
• Лябёдка Іваноўскіх. Дакументальная аповесць // Новы Замак. 2019. № 8. С. 194—212.; 2020. № 9. С. 180—219.
• Пра Фелікса Стацкевіча. Да 140-годдзя з дня нараджэння // Лідскі Летапісец. 2019. 4. С. 11-15.
• Сайту «Павет» — 20 гадоў // Лідскі Летапісец. 2019. 4. С. 7.
• LIDA einst und jetzt // Лідскі Летапісец. 2019. 4. С. 43-61.
• Сабакінцы // Лідскі Летапісец. 2019. 4. С. 22-42.

2018

• Генералы БНР // Наша Слова. 2018. 31 студзеня.
• Дом Юрыя Іваноўскага ў Галавічполі, пабудаваны па праекце архітэктара Лявона Вітан-Дубейкаўскага // Наша Слова. 2018. 2 траўня.
• Трошкі пра Кастуся Езавітава // Наша Слова. 2018. 16 траўня.
• Кастусь Езавітаў і Кіпрыян Кандратовіч: крэскі да біяграфій // Лідскі Летапісец. 2018. № 1. С. 13-15.
• Лідская адукацыя на пачатку XX стагоддзя // Маладосць. 2018. № 10. С. 117—125.
• Дыспуты паміж уніятамі і праваслаўнымі ў школьных тэатрах першай паловы XVII ст. // Наша Слова. 2018. 14 лістапада.
• Яшчэ раз пра караля Андоры // Лідскі Летапісец. 2018. № 1. С. 37-50.
• Новае пра лідскую чыгунку // Лідскі Летапісец. 2018. № 2. С. 32-38.
• Прыход у Турэйску // Лідскі Летапісец. 2018. № 2. С. 20-28.
• Гісторык у высылцы: да біяграфіі Міхала Шымялевіча // АСОБА І ЧАС. Беларускі біяграфічны альманах. Вып. 8. Уклад.: А. Фядута. Мінск, 2018. С. 136—139.
• Рок плывёт над Лидой (Воспоминания Владимира Крушевского) // АСОБА І ЧАС. Беларускі біяграфічны альманах. Вып. 8. Уклад.: А. Фядута. Мінск, 2018. С. 254—256.
• Фелікс Стацкевіч // Наша Слова. 2018. 22 жніўня; 29 жніўня.
• Лідская чыгунка. Дакументальная аповесць // Маладосць. 2018. № 7. С. 120—139; № 9. С. 116—122.
• Іваноўскія і Валейкі // Наша Слова. 2018. 26 верасня.
• Лідскі дэкан — філамат, ксёндз Дзіянісі Хлявінскі // Лідскі Летапісец. 2018. № 3. С. 7-10.
• Філамат Ануфры Петрашкевіч // Лідскі Летапісец. 2018. № 3. С. 11-16.
• Іншыя лідскія філаматы // Лідскі Летапісец. 2018. № 3. С. 16-17.
• Горад Ліда ў лёсе ксяндза Віктара Шутовіча // Лідскі Летапісец. 2018. № 3. С. 49-51.
• Новае пра Лідскія гарадскія могілкі // Лідскі Летапісец. 2018. № 3. С. 34-41.
• Гротэ дэ Буко ва ўспамінах Станіслава Іваноўскага // Лідскі Летапісец. 2018. № 4. С. 10-12.
• Пахаванне паўстанцаў 1863 г. каля былога фальварка Стрэліца на Лідчыне // Лідскі Летапісец. 2018. № 4. С. 14-15.
• Прыходы ў Голдаве і Бабрах // Лідскі Летапісец. 2018. № 4. С. 22-40.
• Лідская павятовая 5-ці класная вучэльня ва ўспамінах Яўстаха Шалевіча // Лідскі Летапісец. 2018. № 4. С. 54-60.
• Новая інфармацыя пра крыж на магіле паўстанцаў 1863 г. каля Стрэліцы і іншыя народныя мемарыялы 1863 г. на Лідчыне // Наша Слова. 2018. 5 снежня.

2017

• Савецкая, 27, 32, 34. Функцыяналізм // Лідская газета. 2017. 5 студзеня
• Вуліца Савецкая (Віленская, Сувальская) далей на поўнач // Лідская газета. 2017. 18 студзеня.
• Па старонках нашай гісторыі. Вуліца Савецкая каля перакрыжавання з чыгункай // Лідская газета. 2017. 1 сакавіка.
• Славойкі // Наша Слова. 2017. 12 красавіка.
• Лідская Тарбут-школа // Наша Слова. 2017. 10 траўня.
• Калона арханёла Рафаіла ў Жырмунах // Лідскі летапісец. 2017. № 1. С. 38.
• Ліда да 1914 г. // Лідскі летапісец. 2017. № 1. С. 46-70.
• Лідскі замак у 1891—1939 гг. // Лідская газета. 2017. 11 мая.
• Новае з гісторыі лідскай архітэктуры // Наша Слова. 2017. 14 чэрвеня.
• Паліцыя ў Лідзе // Лідская газета. 2017. 28 чэрвеня.
• 400-годдзе базыльянскай кангрэгацыі ў Нагародавічах // Наша Слова. 2017. 12 ліпеня.
• Грэка-каталіцкая парафія ў Нагародавічах // Лідскі Летапісец. 2017. № 2. С. 28-39.
• Вузкакалейныя чыгуначныя лініі вакол Ліды // Лідскі Летапісец. 2017. № 2. С. 40-45.
• З жыцця вуліцы Школьнай — сучаснай Кірава // Лідская газета. 2017. 19 ліпеня.
• Лідская павятовая вучэльня // Маладосць. 2017. № 7. С. 125—132.
• Выган — раён горада // Лідская газета. 2017. 6 ліпеня.
• Генерал К. А. Кандратовіч ў 1916—1917 гг. // Наша лова. 2017. 3 жніўня.
• Ксёндз Віктар Шутовіч і горад Ліда // Наша Слова. 2017. 30 жніўня.
• Будынак Лідскай пошты — шэдэўр стылю функцыяналізму // Лідская газета. 2017. 6 верасня.
• «Абрусіцелі» і дзяцінства генерала Кіпрыяна Кандратовіча // Наша Слова. 2017. 6 верасня.
• Алена Скінадар з Іваноўскіх // Наша Слова. 2017. 20 верасня.
• Лідскія кінатэатры // Маладосць. 2017. № 11. С. 95-104.
• Генерал Кандратовіч і БНР // Наша Слова. 2017. 11 кастрычніка; 18 кастрычніка.
• Грамадскі дзеяч і навуковец Іван Дрозд // Наша Слова. 2017. 25 кастрычніка.
• Генерал Кіпрыян Кандратовіч у Парыжы // Наша Слова. 2017. 1 лістапада.
• Лідскія друкарні // Лідскі Летапісец. 2017. № 3. С. 14-16.
• Школа № 1 // Лідская газета. 2017. 15 лістапада.
• Браніслаў Друцкі-Падбярэскі // Наша Слова. 2017. 20 снежня.
• Кнігі цэркваў Лідчыны ў XVIII ст. // Лідскі Летапісец. 2017. № 3. С. 17-19.
• Прыход ў Зблянах // Лідскі Летапісец. 2017. № 3. С. 30-48.
• Славойкі на Лідчыне // Лідскі Летапісец. 2017. № 4. С. 39-40.
• Тарбут-школа ў Лідзе // Лідскі Летапісец. 2017. № 4. С. 41-42.
• Прыход у Орлі. // Лідскі Летапісец. 2017. № 4. С. 22-38.

2016

• Загадкі Тарноўскага палаца // Лідская газета. 2016. 13 студзеня.
• Кароль Андоры // Лідская газета. 2016. 20 студзеня.
• Старыя дамы на карце нашага горада // Лідская газета. 2016. 3 лютага.
• Мінская электрастанцыя // Маладосць. 2016. № 1. С. 108—113.
• Яшчэ раз пра генерала фон Гротэ дэ Буко // Наша Слова. 2016. 23 сакавіка.
• Яўрэі Ліды // Маладосць 2016. № 4. С. 141—154.
• Старыя дамы на карце нашага горада. На поўнач ад замка — вучылішча // Лідская газета. 2016. 27 красавіка.
• 700-годдзе Літоўска-Наваградскай мітраполіі // Наша Слова. 2016. 4 траўня.
• Пошта ў стылі канструктывізму // Звязда. 2016. 7 чэрвеня.
• На поўнач ад замка — аўтавакзалы Ліды // Лідская газета. 2016. 15 чэрвеня.
• Падарожжа па старых вуліцах // Лідская газета. 2016. 20 ліпеня.
• Лідская гарадская электроўня, 1916—1939 // Маладосць. 2016. № 7. С. 131—139.
• Кінематограф у Лідзе. Кінатэатр «Эдысан» // Лідская газета. 2016. 3 жніўня.
• Дом Віленская, 19 і далей на поўнач // Лідская газета. 2016. 24 жніўня.
• Цікавы лёс дома № 16 па вуліцы Савецкай // Лідская газета. 2016. 14 верасня.
• Прыход у Дзікушках // Лідскі летапісец. 2016. № 1. С. 15-29.
• Насупраць сённяшняй Савецкай, 16 // Лідская газета. 2016. 21 верасня.
• Купецкая гімназія. Якой яна была? // Лідская газета. 2016. 5 лістапада.
• Міхал Шымялевіч. Крэскі да біяграфіі найлепшага гісторыка горада Ліды // Лідскі летапісец. 2016. № 1. С. 45-58.
• Дом па вуліцы Савецкай, 26 і вакол яго // Лідская газета. 2016. 16 лістапада.
• Лідскі піярскі калегіум // Маладосць. 2016. № 11. С. 120—130.
• Хто і для якіх мэтаў будаваў дом № 23 па вуліцы Савецкай і «дом з калонамі» // Лідская газета. 2016. 30 лістапада.
• 13 траўня 1901 г. нарадзіўся Вітольд Пілецкі // Лідскі Летапісец. 2016. № 2. С. 15-19.
• Лідскія могілкі // Лідскі Летапісец. 2016. № 2. С. 38-60.
• 100 гадоў Лідскай гарадской электрастанцыі // Лідскі Летапісец. 2016. № 4. С. 10-12.
• Парафіяне Лідскай, Дзікушкай, Маламажэйкаўскай і Жыжмянскай грэка-каталіцкіх цэркваў у 1829 г. // Лідскі Летапісец. 2016. № 3. С. 26-40.
• Ян Карловіч // Лідскі Летапісец. 2016. № 3 °C. 11-13.
• Лёсы родных Алаізы Пашкевіч // Лідскі Летапісец. 2016. № 3. С. 15-16.
• Прыход ў Жыжме // Лідскі Летапісец. 2016. № 3. С. 20-25.
• Горад Яго Каралеўскай Мосці Ліда ў другой палове XVII і ў XVIII стагоддзях // Лідскі Летапісец. 2016. № 4. С. 28-51.

2015

• Лідчына ў 1924—1929 гг. у люстэрку прэсы // Лідскі Летапісец. 2015. № 1. С. 51-67; № 2. С. 26-65.
• Прыгоды Сяргея Пясецкага на Лідчыне // Маладосць. 2015. № 2. С. 148—153.
• Лідскія могілкі // Наша Слова. 2015. 13 траўня.
• Людвік Нарбут // АСОБА І ЧАС. Беларускі біяграфічны альманах. Вып. 6. Уклад.: Л. Лаўрэш, А. Фядута. Мінск, 2015. С. 74-105.
• Уніяцкі святар Адам Плаўскі // АСОБА І ЧАС. Беларускі біяграфічны альманах. Вып. 6. Уклад.: Л. Лаўрэш, А. Фядута. Мінск, 2015. С. 125—132.
• Пра Міхала Шымялевіча: Крэскі да біяграфіі найлепшага гісторыка горада Ліды // АСОБА І ЧАС. Беларускі біяграфічны альманах. Вып. 6. Уклад.: Л. Лаўрэш, А. Фядута. Мінск, 2015. С. 133—165.
• Пра што гавораць помнікі каля Ходараўцаў // Лідская газета. 2015. 24 чэрвеня.
• Больш за 130 гадоў таму праз Ліду прайшоў першы цягнік // Лідская газета 2015. 12 жніўня.
• Па справе першай беларускай школы… // Звязда. 2015. 25 жніўня.
• Пачаткі беларускамоўнай адукацыі на Лідчыне // Наша Слова. 2015. 26 жніўня.
• Штодзённае жыццё павятовага горада Ліда ў 1915—1918 гадах. Паводле віленскай беларускай газеты «Гоман» // Маладосць. 2015. № 8. С. 132—140.
• 110 гадоў таму, выйшла першая кніга па гісторыі нашага горада // Лідскі летапісец. 2015. № 3. С. 12.
• Лідчына ў люстэрку прэсы, 1930—1935 гг. // Лідскі летапісец. 2015. № 3. С. 45-84.
• Будынак вясковай школкі будавалі самі сяляне // Лідская газета. 2015. 2 верасня.
• Лёсы родных Алаізы Пашкевіч // Наша Слова. 2015. 14 кастрычніка.
• Другі Вацлаў Ластоўскі // Наша Слова. 2015. 11 лістапада.
• Народная паэзія Багушэвіча // Звязда. 2015. 22 снежня.
• 100 гадоў першай беларускай школе на Лідчыне // Лідскі Летапісец. 2015. № 4. С. 7-9.
• Распаўсюд вершаў Багушэвіча на Лідчыне пры канцы XIX-га ст. // Лідскі Летапісец. 2015. № 4. С. 20-21.
• Рэнерты ў Лідзе // Лідскі Летапісец 2015. № 4. С. 22.
• Выбітныя манахі-базіліяне часоў ліквідацыі ўніі // Biuletyn Historii Pogranicza. 2015. № 15. С. 65-89.

2014

• Ліда на старых выявах. Вуліцы Крывая і Замкавая // Лідская газета. 2014. 25 студзеня.
• Генерал Яўген фон Гротэ дэ Буко // Лідскі Летапісец. 2014. № 1. С. 59-64.
• Лідчына да 1914 г. у люстэрку прэсы // Лідскі Летапісец. 2014. № 1. С. 30-58.
• Датаванне пабудовы царквы ў Малым Мажэйкаве // Białoruskie Zeszyty Historyczne. № 40. Białystok,, 2013. № 40. С. 226—232.
• Маламажэйкаўскі святар айцец Леў Савіцкі // Маладосць. 2014. № 1. С. 120—129.
• Генерал Кандратовіч: два імгненні вечнасці // Наша Слова. 2014. 19 сакавіка.
• Ліда на старых выявах. На Выгане вырасла Вялікая Ліда // Лідская газета. 2014. 12 красавіка.
• Стыль функцыяналізму ў Лідзе да 1939 г. // Наша Слова. 2014. 7 траўня; 14 траўня; 21 траўня.
• Багушэвіч на Лідчыне пры канцы 19-га ст. // Наша Слова. 2014. 4 чэрвеня.
• Першая Сусветная і Ліда // Маладосць. 2014. № 7. С. 92-98.
• Ліда перад паўстаннем 1863 года // Запісы таварыства аматараў беларускай гісторыі імя Вацлава Ластоўскага. Вып. 3. Рыга, 2014. С. 63-85.
• Адукацыя ў Лідзе ў першай палове XX стагоддзя // Лідская газета. 2014. 15 ліпеня.
• Водгук ваенных падзей у Лідзе // Лідская газета. 2014. 29 ліпеня.
• Горад на старых выявах. Установы горада // Лідская газета. 2014. 9 верасня.
• Горад на старых выявах. Фарны касцёл // Лідская газета. 2014. 16 верасня.
• 20-ці годдзе аднаўлення дзейнасці грэка-каталіцкай царквы ў Лідзе // Наша Слова. 2014. 24 верасня.
• Ліда ў 1936—1939 гг. // Лідскі Летапісец. 2014. № 2. С. 25-94.
• Прафесар Баброўскі і скасаванне ўніяцкай царквы // Наша Слова. 2014. 9 ліпеня.
• Уладзіслаў Абрамовіч // Наша Слова. 2014. 1 кастрычніка.
• «Народ, які абуджаецца, не патрабуе нянек» // Звязда. 2014. 4 лістапада.
• «Лідская рэвалюцыя» 1936 года // Arche. 2014. № 7-8. С. 318—333.
• Кароль Андоры з-пад Ліды // Маладосць. 2014. № 10. С. 114—125.
• Ліда ад пачатку Першай сусветнай вайны да нямецкай акупацыі // Лідская газета. 2014. 22 лістапада.
• Жыццё дала… чыгунка // Звязда. 2014. 30 снежня.
• Лідчына ў люстэрку прэсы, 1913—1923 // Лідскі Летапісец. 2014. № 3. С. 37-81.
• 20-ці годдзе аднаўлення дзейнасці грэка-каталіцкай царквы ў Лідзе // Лідскі Летапісец. 2014. № 3. С. 9-10.
• Рэдактар — краязнавец. 105 гадоў з дня нараджэння Ўладзіслава Абрамовіча // Лідскі Летапісец. 2014. № 3. С. 22-25.
• Тодар Нарбут — папулярызатар найноўшых дасягненняў прыродазнаўства // Лідскі Летапісец. 2014. № 4. С. 12-13.
• «Лідская рэвалюцыя» 1936 г. у люстэрку прэсы // Лідскі Летапісец. 2014. № 4. С. 47-62.
• Лідскія цэрквы да 1939 г. // Лідскі Летапісец. 2014. № 4. С. 63-79.
• Жыццё святара Адама Плаўскага // Актуальныя праблемы гістарычнай навукі і адукацыі: зб. навук. арт. Гродна, 2014. С. 54-64.

2013

• Паўстанне 1863 года на Лідчыне. Перад паўстаннем // Лідскі Летапісец. 2013. № 1. С. 40-58.
• Ліда на старых выявах. Замак у 1915—1918 гг. // Лідская газета. 2013. 5 студзеня; 12 сакавіка.
• Аляксандра Нарбут: жанчына-акадэмік у XVIII стагоддзі // Через гендерное равенство — к участию в общественной и политической жизни общества: материалы II Республиканской научн.-практ. конф. 15 июня 2012 г. / Мозырь, 2012. С. 177—179.
• Каменныя магілы і камяні-следавікі Лідчыны. // Запісы таварыства аматараў беларускай гісторыі імя Вацлава Ластоўскага. Вып. 1. Мінск, 2013. С. 34-41.
• Паўстанне 1863 г. на Лідчыне. Перад паўстаннем // Наша Слова. 2013. 23 студзеня; 30 студзеня; 6 лютага; 13 лютага; 20 лютага.
• Паўстанне 1863 г. на Лідчыне. За нашу і вашу свабоду // Наша Слова. 2013. 13 сакавіка; 20 сакавіка; 27 сакавіка; 3 красавіка; 10 красавіка
• Яўген фон Гротэ дэ Буко — першы кіраўнік беларускага руху ў Лідзе // Наша Слова. 2013. 20 сакавіка
• Гайцюнішкі // Маладосць 2013. № 2. С. 114—118.
• Фарны касцёл у Лідзе: да 690-годдзя заснавання Ліды // Наша вера. 2013. № 4. С. 12-15.
• Пасля паўстання // Паўстанне 1863 г. на Беларусі і Кастусь Каліноўскі. Матэрыялы навукова-практычнай канферэнцыі (Менск, 23 сакавіка 2013 г.). Мінск, 2013. С. 5-12.
• Горад на старых выявах. Замак у 1920—1930 гадах // Лідская газета. 2013. 18 красавіка
• Паўстанне 1863 г. на Лідчыне. Заканчэнне, вынікі і наступствы // Наша Слова. 2013. 12 чэрвеня; 19 чэрвеня.
• Ліда на старых выявах. Рыначная плошча // Лідская газета. 2013. 8 чэрвеня; 5 ліпеня.
• Вайна 1812 г. на Лідчыне // Мірскі замак у кантэксце падзелаў Рэчы Паспалітай і вайны 1812 г. Матэрыялы навукова-практычнай канферэнцыі (г.п. Мір, 16 чэрвеня 2012 г.). Мінск, 2013. С. 127—141.
• Ліда на старых выявах. Вуліца Віленская (зараз — Савецкая) // Лідская газета. 2013 20 ліпеня; 8 жніўня.
• Жыццё павятовага горада Ліда ў 1906—1912 гг.: па матэрыялах віленскіх газет «Kurier Litewski» і «Kurier Wilenski» // Другі Міжнародны Кангрэс даследчыкаў Беларусі. Працоўныя матэрыялы. Т. 2. Kaunas, 2013. С. 95-97.
• Калантаі і Зельзін // Маладосць. 2013. № 7. С. 124—131.
• Віктар Басяцкі // Наша Слова. 2013. 21 жніўня.
• Паўстанне 1863 г. на Лідчыне. За нашу і вашу свабоду // Лідскі Летапісец. 2013. № 2. С. 48-73.
• Калонія дзяржаўных дамоў у Лідзе (1920-я — 1930-я гг.) // Лідскі Летапісец. 2013. № 2. С. 74-78.
• Сябар ТБШ Міхал Шымялевіч // Наша Слова. 2013. 18 верасня.
• Ліда на старых выявах. Вуліца Каменская (зараз — Ленінская): якой яна была? // Лідская газета. 2013. 3 кастрычніка; 12 лістапада.
• Царква ў Мураванцы // Лідскі Летапісец. 2013. № 3. С. 75-103.
• Пра галоўнага лідскага боўдзілу XX ст. // Лідскі Летапісец. 2013. № 4. С. 73-74.
• Лідскія касцёлы. Фарны касцёл, касцёл Піяраў, Кармеліцкі касцёл // Лідскі Летапісец. 2013. № 4. С. 36-54.
• Род Путкамераў // АСОБА і ЧАС. Беларускі біяграфічны альманах. Вып. 5. 2013. С. 302—313.

2012

• Размова са старым шляхціцам // Наша Слова. 2012. 18 студзеня; 25 студзеня; 1 лютага; 8 лютага; 15 лютага.
• Праўду ў яміну не закапаеш, або шукайце і знойдзеце // Маладосць. 2012. № 2. С. 96-100.
• Касцёл у Начы // Наша Слова. 2012. 4 красавіка.
• Гісторыя чыгункі на Лідчыне // Лідскі Летапісец. 2012. № 1. С. 30-39.
• Размова са старым шляхціцам // Лідскі Летапісец. 2012. № 2. С. 51-61.
• Сляды герояў Шэкспіра ў Беларусі і на Лідчыне // Лідская газета. 2012. 10 красавіка
• Гісторыя чыгункі на Лідчыне // Наша Слова. 2012. 10 траўня; 16 траўня.
• Вайна 1812 г. у Літве і на Лідчыне // Наша Слова. 2012. 13 чэрвеня; 20 чэрвеня; 27 чэрвеня; 4 ліпеня 2012.
• Таямнічыя замкі Лідчыны // Маладосць. 2012. № 6. С. 97-100.
• Вітольд Карлавіч Цэраскі // Гістарычны альманах. Т. 17. 2011. С. 101—124.
• Пагадненне 1392 г. у Востраве пад Лідай // Лідская газета. 2012. 11 верасня.
• След старадаўняга палаца ў Дайнаве // Лідская газета. 2012. 6 кастрычніка.
• Гісторыя чыгункі на Лідчыне // Сучасны стан беларускага краязнаўства і валанцёрскі рух. Матэрыялы Рэспубліканская навукова-практычнай канферэнцыі 16 красавіка 2012 г. Мінск, 2012. С. 173—186.
• Ліда на старых выявах // Лідская газета. 2012. 1 лістапада.
• Аляксандра Нарбут: жанчына-акадэмік // Лідская газета. 2012. 13 лістапада
• Вайна 1812 г. у Літве і на Лідчыне // Лідскі Летапісец. 2012. № 3. С. 29-48.
• Цэзары Каменскі // Наша Слова. 2012. 14 лістапада; 2012. 21 лістапада.
• Ліда на старых выявах. Замак на пачатку XX ст. // Лідская газета. 2012. 15 снежня.
• Пачатак будаўніцтва гімназіі імя гетмана Караля Хадкевіча ў Лідзе // Лідскі Летапісец. 2012. № 4. С. 32-36.

2011

• Антоні Гарэцкі: забыты паэт // Наша Слова. 2011 2 лютага.
• Funkcjonalizm w lidzkiej architekturze // Ziemia Lidzka. 2011. № 2.
• Паўстанне 1830—1831 гг. // Наша Слова. 2011. 11 траўня; 18 траўня; 25 траўня; 1 чэрвеня; 8 чэрвеня.
• Селішчы і гарадзішчы гістарычнай Лідчыны // Наша Слова. 2011. 6 ліпеня.
• Архітэктура нацыянальнага рамантызму на Лідчыне // Наша слова. 2011. 14 верасня; 21 верасня.
• «Жыў аднойчы рыцар…», або сляды герояў Шэкспіра ў старажытнай Беларусі // Маладосць. 2011. № 9. С. 121—126.
• След вялікай каметы 1811 г. у сусветнай культуры // Роднае слова. 2011. № 10. С. 88-92.
• Антоні Гарэцкі — забыты паэт // Ад Лідскіх муроў. № 7. 2011. С. 194—200.
• Нагародавічы // Наша Слова. 2011. 7 снежня.
• Аляксандра Нарбут — акадэмік Берлінскай акадэміі навук // АСОБА і ЧАС. Беларускі біяграфічны альманах. Выпуск 4. 2011. Мінск. С. 6-16.
• Крыніцы для вывучэння гісторыі калоніі дзяржаўных дамоў у Лідзе (1920-я — 1930-я гг.) // Гістарычная ўрбаністыка: асновы метадалогіі і крыніцазнаўчая база: зб. навук. арт. Гродна, 2011. С. 362—366.
• Дайноўскі і Радуньскі замкі гістарычнай Лідчыны. Нататкі краязнаўцы // Румлёўскія старонкі: Помнікі гісторыі, прыроды і культуры паміж турыстычнай прывабнасцю і навуковай цікавасцю: матэрыялы IV адкрытай рэгіян. навук.-практ. канф. па праблемах рэгіяналістыкі і краязнаўства «Румлёўскія чытанні» (Гродна, 18 лют. 2011 г.). Гродна, 2011. С. 39-45.
• Паўстанне 1830—1831 гг. Да 180-х угодкаў // Лідскі летапісец. 2011. № 4. С. 18-28.

2010

• Лідская Дайнова // Наша Слова. 2010. 2 чэрвеня.
• Ксёндз Дзіянісій Хлявінскі, філамат // Навагрудчына ў гістарычна-культурнай спадчыне Еўропы (да 600-годдзя Грунвальдскай бітвы). 2010. С. 172—175.
• Радуньскі замак // Наша Слова. 2010. 23 чэрвеня.
• Каменныя магілы Лідчыны // Наша Слова. 2010. 15 ліпеня.
• Камяні-следавікі Лідчыны // Наша Слова. 2010. 1 верасня; 8 верасня.
• Капліца на Лідскім чыгуначным вакзале // Наша Слова. 2010. 13 кастрычніка.
• Генерал Кіпрыян Кандратовіч: крэскі да жыцця // Асоба і час. Беларускі біяграфічны альманах. Вып. 2. 2010. С. 81-105.
• Літоўскія прыгоды шэксьпіраўскіх пэрсанажаў // ARCHE. 2010. № 10. С. 145—156.
• Прамысловасць горада Ліда ў 1920-30-я гг. // Працэсы ўрбанізацыі ў Беларусі ў XIX — пачатку XXI ст.: зб. навук. арт. Гродна, 2010. С. 181—188.

2009

• Марцін Пачобут-Адляніцкі // Наша Слова. 2009. 4 сакавіка; 11 сакавіка.
• Занатоўкі да біяграфіі міністра БНР генерала Кандратовіча // Наша Слова. 2009. 1 красавіка.
• Скасаванне уніі на Лідчыне // Царква. 2009. № 1.
• Генерал Кіпрыян Кандратовіч. 150 гадоў з дня нараджэння // Лідскі Летапісец. 2009. № 1-2. С. 24-27.
• Ян Снядэцкі // Наша Слова. 2009. 20 траўня; 2009. 27 траўня; 3 чэрвеня.
• Вітольд Карлавіч Цэраскі. Да 160-тых угодкаў з дня нараджэння // Наша Слова. 2009. 22 ліпеня; 29 ліпеня; 5 жніўня; 12 жніўня; 19 жніўня.
• Ціхаў Гаўрыіл Андрыянавіч // Наша Слова. 2009. 25 лістапада; 2 снежня; 9 снежня; 16 снежня; 23 снежня.
• Гараджанін эпохі Асветніцтва (Францішак Нарвойш) // Гістарыяграфія і крыніцы па гісторыі гарадоў і працэсаў урбанізацыі ў Беларусі. Зборнік навуковых артыкулаў. Гродна, 2009. С. 208—214.
• Ліквідацыя грэка-каталіцкай царквы на Лідчыне // Хрысціянства у гістарычным лёсе беларускага народа. Ч. 1. Гродна: ГрДУ, 2009. С. 333—339.
• Царква ў Дзікушках на Лідчыне // Хрысціянства у гістарычным лёсе беларускага народа. Ч. 2. Гродна : ГрДУ, 2009. С. 311—316.
• Ян Снядэцкі (1756—1830) — навуковец і асветнік гістарычнай Літвы // Гістарычны альманах. Т. 15. 2009. С. 75-88.
• Аляксандра Нарбут з Ліды — акадэмік Берлінскай акадэміі навук // 3-я Нефёдаўскія чытанні. Беларускае мастацтва: гісторыя і сучаснасць. ВКЛ у гісторыі Беларусі. Т. III. Мінск. 2009. С. 120—124.
• Месца заключэння Востраўскага пагаднення 1392 г. // Ліда і Лідчына: да 685-годдзе заснавання горада: матэрыялы рэспубліканскай навукова-практычнай канферэнцыі (Ліда, 3 кастрычніка 2008 г.). Ліда, 2009. С. 44-48.

2008

• Персанажы Шэкспіра — ў Літве. Граф Дэрбі // Наша Слова. 2008. 30 ліпеня; 6 жніўня.
• Персанажы Шэкспіра — ў Літве. Генры Персі Хотспур // Наша Слова. 2008. 27 жніўня.
• Персанажы Шэкспіра — ў Літве. Джон Бафорт // Наша Слова. 2008. 15 кастрычніка.
• У пошуках знакамітага Вострава //Лідская газета. 2008. 11 лістапада.
• Месца заключэння Востраўскага пагаднення 1392 г. Пачатак // Наша слова. 2007. 2 траўня.
• Месца заключэння Востраўскага пагаднення 1392 г. Заканчэнне // Наша слова. 2007. 13 чэрвеня.
• Крэскі да біяграфіі генерала К. Кандратовіча // Наша слова. 2007. 10 кастрычніка.
• Астранамічная абсерваторыя ў Гародні // Наша Слова. 2008. 16 студзеня.
• Астраномія ў Віленскім універсітэце // Наша Слова. 2008. 27 лютага.
• Аляксандра Нарбутоўна, лідзянка — акадэмік Берлінскай акадэміі // Наша Слова. 2008. 9 красавіка
• Месца заключэння Востраўскага пагаднення 1392 г. // Гістарычны альманах. 2007. Т. 13. С. 109—118.

2000—2007

• Miejsce zawarcia ugody ostrowskiej 1392 r. // Ziemia Lidzka. 2007. № 2.
• Каталіцкае Свята Божага нараджэння ў Лідзе // Наша слова. 2006. 27 снежня.
• Генерал Кіпрыян Кандратовіч // Лідскі летапісец. 2005. № 4. С. 12-26.
• Паданні вёскі Бабры // Наша Слова. 2005. 17 жніўня.
• Гісторыя парафіі ў Ішчалне. 490 гадоў Ішчалнянскай парафіі // Наша Слова. 2005. 15 чэрвеня.
• Гайцюнішкі // Наша Слова. 2005. 19 кастрычніка.
• Генерал Кіпрыян Кандратовіч на службе БНР // Наша Слова. 2004. 17 сакавіка.
• Грэка-каталіцкая (уніяцкая) царква у Лідзе і Лідскім павеце // Наша слова. 2003. 26 лістапада.
• Міністр БНР, генерал Кіпрыян (Цыпрыян) Кандратовіч // Наша слова. 2002. 10 сакавіка; 17 сакавіка.
• Генерал Кіпрыян Кандратовіч // Спадчына. 2002. № 1. С. 161—166.
• Лідзяне XX стагоддзя // Лідскі летапісец. 2002. № 2. С. 9-11.
• Lidzianie XX wieku // Ziemia Lidzka. 2001. № 1.
• Kościół greko-katolicki w Lidzie i Ziemi Lidzkiej // Ziemia Lidzka. 2001. № 1.
• Мажэйкаўскія сядзібна-паркавыя комплексы // Спадчына. 2001. № 1-2. С. 206—212.
• Архітэктура Лідчыны. Готыка // Лідскі Летапісец. 2000. № 3. С. 32-34.
• Камень-следавік ў в. Бабры // Лідскі Летапісец. 2000. № 1. С. 24.
• Сонечны гадзіньнік у в. Ішчална // Спадчына. 2000. № 2. С. 139—141.
• Сонечны гадзіньнік у вёсцы Ішчална // Лідскі Летапісец. 1999. № 4. С. 21.

Крыніцы

1. Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
2. Марозава С. В. Сфера навуковых… С. 23.
3. Шчарбачэвіч Ніна. Леанід Лаўрэш:… С. 7.
4. «Пасля адкрыццяў, якія зрабіў Лаўрэш, пра Мураванку можна складаць вершы» // nashaniva.by, 10.02.2017, 22:52
5. Гісторыя Лідчыны на старонках старых газет — выйшла даследаванне Лявона Лаўрэша // nashaniva.by, 27.01.2018, 11:52
6. Urzędowy Wykaz Druków Wydanych w Rzeczypospolitej Polskiej. Przewodnik Bibliograficzny. Biblioteka Narodowa. Warszawa, 9—15 sierpnia 2021 r. Nr 32. S. 100.
7. Кіпрыян Кандратовіч: генерал Расійскай імперыі, які падтрымаў БНР // nashaniva.by, 28.05.2018, 15:21
8. НАША СЛОВА № 8 (1471), 19 лютага 2020 г.
9. Лідскі летапісец. 2023. № 2(102). С. 34.
10. Марозава С. В. Сфера навуковых… С. 23—24.
11. Марозава С. В. Сфера навуковых… С. 24.
12. Храм Раства Прасвятой Багародзіцы: з гісторыі старажытнай “Мураванкі” (нявызн.). Праверана 29 сакавіка 2024.
13. Спіс важнейшых публікацый… С. 24—26.

Літаратура

• «Павет» Леаніда Лаўрэша // Лідскі летапісец. — 2001. — № 3. — С. 1.
• Лявон Лаўрэш, рэдактар аднаго з найбольш грунтоўных краязнаўчых сайтаў «Pawet» // Наша слова. — 2008. — 27 лютага.
• Суднік С. Лідскія беларускамоўныя сайты // Наша слова. — 2008. — 10 снежня.
• Леаніду Лаўрэшу — 50 // Наша слова. — 2013. — 27 лютага. — С. 1
• Марозава С. В. Мае адкрыцці Леаніда Лаўрэша // Наша слова. — 2013. — 27 лютага. — С. 7.
• Марозава С. В. Мае адкрыцці Леаніда Лаўрэша // Лідская газета. — 2013. — 28 лютага. — С. 4.
• Марозава С. В. Сфера навуковых зацікаўленняў лідскага краязнаўца Леаніда Лаўрэша // Лідскі летапісец. — 2013. — № 1 (61). — С. 23—24.
• Спіс важнейшых публікацый Л. Л. Лаўрэша // Лідскі летапісец. — 2013. — № 1 (61). — С. 24—26.
• Чэмер М. Астраномія — навука светапоглядная // Настаўніцкая газета. — 2013. — 20 мая.
• Шчарбачэвіч Ніна. Леанід Лаўрэш: «Кожная знаходка — нагода для радасці» // Звязда № 185 (27795) 30 верасня 2014 г.
• Леанід Лаўрэш. «Вандалін Шукевіч: беларускі археолаг і краязнаўца» — рецензия elefant // livelib.ru — 2017. — 29 мая.
• Он не представляет своей жизни без истории и литературы — Лидское телерадиообъединение (нявызн.)(недаступная спасылка). web.archive.org (10 чэрвеня 2018). Архівавана з першакрыніцы 10 чэрвеня 2018. Праверана 26 красавіка 2024. // Ліда-ТБ
• Ціхаміраў Андрэй. Абуджэнне рэгіянальнай гісторыі? Архівавана 26 лютага 2020.. Рэцэнзія на кнігу «Паўстанчы дух. 1812, 1831, 1863 гады на Лідчыне». — 2018. — 3 красавіка.
• Сяргей Чыгрын. Леанід Лаўрэш: «Хачу рэалізаваць раней задуманае…» // Czasopis. — 2019. — № 9(327). — С. 16—18.
• Сяргей Чыгрын. Беларускае Радыё Рацыя. Гісторыка-краязнаўчы сайт «Павет» працуе 20 гадоў Архівавана 6 красавіка 2023.
• Героі Шэксьпіра ў Лідзкім замку. 9 будынкаў аднаго з найстарэйшых гарадоў Беларусі. // Радыё Свабода
• Краўцэвіч Аляксандр. «Шпацыры па старой Лідзе»: выдатны дапаможнік для турыстаў і даследчыкаў! // Будзьма беларусамі!
• Комягина Ольга Небанальная история Лиды. Как связаны Петр I и тараканы, «непатрэбныя» туалеты и министр Архівавана 26 мая 2020. // TUT.BY
• Трефилов Сергей Секреты улицы Советской в Лиде: Своя «Американка», Фарный костел с соломенной крышей и казино // Комсомольская Правда
• Шпацыры па старой Лідзе // Маладосць
• Что пишут лидские авторы и где их почитать: Леонид Лавреш // Принёманские вести. — 2022. — 3 марта. — С. 4.
• Леанід Лаўрэш. Шпацыры па старой Лідзе — рецензия Osman_Pasha // livelib.ru — 2022. — 1 кастрычніка.
• Марозава С. В. Леаніду Лаўрэшу — 60 гадоў // Наша слова.pdf № 9 (61), 1 сакавіка 2023.
• Чыгрын Сяргей. Плён працы Леаніда Лаўрэша // Краязнаўчая газета. 2023. 3 сакавіка.
• Марозава С. В. Людзі культуры Гродзеншчыны: Леанід Лаўрэш. — Гродна : ЮрСаПрынт, 2023.
• Чыгрын Сяргей. Кніга, прысвечаная лідскаму краязнаўцу // Краязнаўчая газета. № 25(942), ліпень 2023.
• ЛАЎРЭШ Леанід Лявонцьевіч // Сучасныя беларускія даследчыкі гісторыі Вялікага Княства Літоўскага : біябібліяграфічны даведнік / С. П. Марозаў. — Гродна-Каўнас: ЮрСаПрынт, 2022. — С. 146—147. — 290 с. — ISBN 978-985-7257-57-7, 978-609-96340-1-2.
• Марозава С. В. Пра Леаніда Лаўрэша. 60 гадоў з дня нараджэння // Лідскі Летапісец. 2023. № 1(101). С. 27-43.
• От солнечных часов до многочисленных открытий в истории нашего города: путь лидского исследователя Леонида Лавреша // Принемансие вести. — 2024. — 25 апреля. — С. 1; 4.
• Грынкевіч Яраслаў. Леанід Лаўрэш выдаў у Ridero сваю 16-ю кнігу // Наша слова.pdf № 40 (144), 2 кастрычніка 2024.
• Суднік Станіслаў. Вынік шматгадовай працы // Наша слова.pdf № 42 (146), 16 кастрычніка 2024.
• Грынкевіч Яраслаў. Сустрэча з пісьменнікам у роднай школе // Наша слова.pdf № 48 (152), 27 лістапада 2024.

Спасылкі

• Леанід Лаўрэш на Камунікаце