Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (Лыскава)

Касцё́л Найсвяце́йшай Тро́йцы — каталіцкі храм у Лыскаве Пружанскага раёна^[2], збудаваны ў XVIII стагоддзі. Помнік архітэктуры позняга барока.

Славутасць
Касцёл Найсвяцейшай Тройцы
52°51′21″ пн. ш. 24°36′53″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Аграгарадок	Лыскава
Канфесія	каталіцтва
Епархія	Пінская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	позняе барока
Заснавальнік	ордэн місіянераў
Дата заснавання	1763
Будаўніцтва	1763—1785 гады
Асноўныя даты
1763—1785 — збудаваны 1818 — дабудаваная вежа 1866 — перададзены праваслаўным 1880 — адбыўся пажар 1883—1884 — рэстаўрацыя 1921 — вернуты каталікам 1950-я — пашкоджаны
Статус	ахоўваецца дзяржавай
Стан	рэстаўруецца[1]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Касцёл Найсвяцейшай Тройцы.

Мінуўшчына

Магіла Ф. Карпінскага на касцёльным цвінтары

У 1527 годзе ваявода віцебскі і староста жмудскі Мацей Клочка заснаваў у Лыскаве драўляны касцёл^[3], перададзены Янам Быхаўцам у 1751 годзе манахам-місіянерам. У 1763—1785 гг. яны збудавалі на гэтым месцы мураваны Троіцкі касцёл у стылі віленскага барока. У 1818 да яго прыбудавана вежа. У 1841 касцёл стаў парафіяльным.

У 1866 ў сувязі з падзеямі паўстання 1863 года перабудаваны ў праваслаўную царкву і набыў рысы класіцызму (архітэктар Ф. Афанасьеў). 22 ліпеня 1880 ад маланкі згарэў гонтавы дах, засталася толькі мураваная частка^[4]. У 1883—84 гг. архітэктар П. І. Залатароў правёў рэстаўрацыю: зрабіў новыя скляпенні, замяніў кроквенныя канструкцыі даху і пакрыццё.

У 1921, за польскім часам, касцёл вернуты каталікам.

У 50-я гады XX стагоддзя моцна разбураны. У 1960 афіцыйна зачынены, царкоўнае начынне перавезена ў ружанскі касцёл^[5].

Ля касцёла знаходзіцца магіла польскага паэта і драматурга Францішка Карпінскага.

Архітэктура

Алтарная частка

Стылістыка, час збудавання і рэгіён дазваляюць меркаваць, што ва ўзвядзенні касцёла прыняў удзел прыдворны архітэктар А. Сапегі Ян Самуэль Бекер, майстар барочнага класіцызму.

Будынак касцёла складаецца з высокага прамавугольнага нефа, алтарнай апсіды і бакавых капліц, перакрытых крыжовымі скляпеннямі, амаль квадратных у плане. Бакавыя крылы трансепта і сакрысцій маюць крыжовыя скляпенні.

Вежа на галоўным фасадзе чатырох'ярусная; не мае ў плане ніводнай прамой лініі; магутнымі падугамі адыходзіць ад фасаднай сцяны. Куты вежы ўмацаваныя слаістымі пілястрамі ў спалучэнні з паўкалонамі і падпорнымі элементамі ў выглядзе валют. Антаблемент падзяляе яе на высокую ніжнюю частку і верхнія ярусы тэлескапічнай будовы.

Над уваходам у храм размешчаныя вузкія арганныя хоры. Асноўнае памяшканне касцёла зальнае. Інтэр'ер аформлены пілястрамі іанічнага і кампазіцыйнага ордара, паміж якімі невялікія аркі, над якімі прамавугольныя вокны. Калоны размаляваныя пад мармур. У інтэр'еры паўночнай капліцы ўцалелі фрагменты манахромнага роспісу ў тэхніцы грызайль.

Святары касцёла

• Юзаф Крапіўніцкі (1908—1909)
• Ота Сідаровіч (1919—?)
• Чэслаў Кардэль (1927—1933)
• Казімір Валенціновіч (1934—1935?)
• Францішак Матэльскі (1936—1937)
• Гераніум Фейч (1936)
• Генрык Запёт (1936—1937)
• Станіслаў Перзхала (1937)
• Ян Ірвуць (1938—1939?)
• Алаізі Зелязнік (1939)
• Міхаіл Варанецкі (1945—1946?)^[6]

Зноскі

1. Уладзімір Хількевіч, Алена Даўжанок і Яўген Пясецкі.. Белавежскую пушчу «акальцавалі» абходам (нявызн.). Звязда (30 снежня 2011).
2. Лыскава — парафія Найсвяцейшай Тройцы (нявызн.). Беларусь. Рымска-каталіцкі касцёл у Беларусі (30 снежня 2011).
3. Łysków // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce (польск.). — Warszawa, 1884. S. 863.
4. Лыскава / Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (нявызн.). Помнікі архітэктуры Беларусі. Alaksandr Alejnik, Vasil Matoh (30 снежня 2011).
5. Witold Karpyza. Łysków // Ziemia Wołkowyska. — Lębork, 2005. — Т. 2.
6. Маракоў, Леанід.. Святыні Беларусі, што згадваюцца ў даведніку, і святары, якія ў іх служылі (нявызн.). Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917—1964 (30 снежня 2011).

Аб’ект Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, шыфр 112Г000621

Літаратура

• Габрусь Тамара Віктараўна. Мураваныя харалы: сакральная архітэктура беларускага барока. — Мн.: Ураджай, 2001. — 287 с. — ISBN 985-04-0499-Х.
• В.В. Алисейчик. 1597. Монастырь миссионеров // Свод памятников истории и культуры Белоруссии. Брестская область / Редкол.: С. В. Марцелев (гл. ред.) и др.. — Мн.: БелСЭ, 1990. — 424 с. — 25 000 экз. — ISBN 5-85700-017-3.

Спасылкі

• object на сайце Radzima.org
• Наталля Пракаповіч. Летапіс духоўнасці: культавая архітэктура Пружаншчыны
• Фатаздымкі на «Глобусе Беларусі»