Жлобінскае возера

Жло́бінскае возера^[1][2] — возера ў Баранавіцкім раёне Брэсцкай вобласці Беларусі, ва ўсходняй частцы горада Баранавічы. Адносіцца да басейна ракі Шчара.

Жлобінскае возера
Морфаметрыя
Вышыня над узроўнем мора	184,1 м
Даўжыня	0,6 км
Шырыня	0,4 км
Плошча	0,15 км²
Даўжыня берагавой лініі	1,4 км
Найбольшая глыбіня	1 м
Размяшчэнне
Краіна	Беларусь
Рэгіён	Брэсцкая вобласць
Жлобінскае возера
Жлобінскае возера
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Назва

Назва возера балцкага паходжання, ранейшая назоўная форма — Жлобін. У пазнейшы час ля яго паўночна-заходняга берага вядомы аднайменны хутар. Назоўны адпаведнік — тапонім Жлобін на Дняпры.

Гідранімічныя адпаведнікі — літоўскае Globys (рака), прускае Globe (возера). Яны звязаныя з літоўскім globti «ахопліваць, ахінаць»^[3]. Далей да індаеўрапейскага *gleb(h)- «сціскаць» (ад карацейшага *gel- «сціскаць; акруглы»)^[4].

Назва Жлобін з таго ж семантычнага шэрагу, што і балцкія назвы рэк тыпу Горадзен (> Гараднічанка), Гамея (> Гамяюк), якія ўрэшце ўзыходзяць да каранёў *gher(d)- «ахопліваць; агароджваць», *gem- «хапаць, сціскаць». Такія назвы адлюстроўваюць канфігурацыйныя асаблівасці адпаведнай ракі ці возера^[3].

Нейкі з гэтых каранёў мог быць і ў адпачатнай, даперакладной назве возера Ахват^[ru] (руск.: Охват), з якога выцякае Дзвіна.

Возера Жлобін на карце Шуберта (1865—1866)

Дастасаваная да возера, назва з коранем Glob- магла значыць «Круглае (возера)», а дастасаваная да ракі — «Звілістая, кружлівая (рака)». Тыпалагічна так жа сама паміж сабой дачыняюцца словы акружаць, круглы, кружляць.

У беларускай антрапаніміі вядомыя прозвішчы Глоба, Глобус, Жлоба, Жлобіч^[5], якія могуць быць варыянтамі кораня *glob-. З прозвішчам Жлоба звязваў назву горада Жлобін географ В. Жучкевіч^[6].

Водаапісанне

Плошча паверхні возера 0,15 км². Даўжыня 0,6 км, шырыня 0,4 км. Даўжыня берагавой лініі 1,4 км. Найбольшая глыбіня 1 м.

У возеры водзяцца плотка, карась, акунь, шчупак і іншыя віды рыб.

Крыніцы

1. Жло́бінскае возера // Блакітная кніга Беларусі. — Мінск, 1994.
2. Жло́бінскае возера // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. Т. 2. — Мінск, 1983.
3. A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 118.
4. J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 357, 359—360.
5. М. В. Бірыла. Беларуская антрапанімія. Мінск, 1969. С. 111, 146.
6. Жучкевич В. А. Краткий топонимический словарь Белоруссии. Минск, 1974. С. 124.

Літаратура

• Жлобінскае возера // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — С. 282. — 522 с. — 10 000 экз.
• Республика Беларусь. Брестская область. Барановичский район: карта. Барановичи: план / Ред. Г. П. Ляхова.. — Минск: РУП «Белкартография», 2009. — 5 000 экз. (руск.)
• Ліст карты N-35-101. Выданне 1986 г. Стан мясцовасці на 1982 г. (руск.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Жлобінскае возера
• Агульная характарыстыка азёр Брэсцкай вобласці // Даведнік «Водныя аб’екты Рэспублікі Беларусь» Архівавана 2 студзеня 2023. (руск.)
• Морфаметрычныя параметры азёр Брэсцкай вобласці // Даведнік «Водныя аб’екты Рэспублікі Беларусь» Архівавана 17 кастрычніка 2019. (руск.)