From Wikipedia, the free encyclopedia
Еўрапейскае касмічнае агенцтва (скарочана ЕКА; англ.: European Space Agency, ESA) — міжнародная арганізацыя, створаная ў 1975 годзе ў мэтах даследавання космасу.
| Еўрапейскае касмічнае агенцтва | |
|---|---|
 Лагатып ЕКА | |
 | |
| Краіна | |
| Штаб-кватэра |
|
| Тып арганізацыі | міжнародная арганізацыя |
| Афіцыйныя мовы | англійская, французская і нямецкая |
| Кіраўнікі | |
| Генеральны дырэктар |
Жан-Жак Дардэн (Jean-Jacques Dordain) |
| Заснаванне | |
| Дата заснавання | 31 мая 1975 года |
| Галіна | Навукова-даследчая работа[d][1] і activities of extraterritorial organizations and bodies[d][2] |
| Член у | 22 дзяржавы-удзельніцы |
| ESA.int | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
ЕКА складаецца з 22 сталых членаў, у некаторых праектах таксама бяруць удзел Славенія, Латвія і Канада.
Штаб-кватэра Агенцтва знаходзіцца ў Парыжы. У Нордвейку (Нідэрланды) размешчаны Еўрапейскі цэнтр касмічных даследаванняў і тэхналогій. Еўрапейскі касмічны цэнтр кіравання размешчаны ў Дармштаце (Германія). У іншым германскім горадзе, Кёльне, размешчаны Еўрапейскі цэнтр астранаўтаў. Цэнтр назірання за Зямлёй і інфармацыйны цэнтр Еўрапейскага касмічнага агенцтва знаходзяцца ў Фраскаці пад Рымам (Італія). Для запускаў створаных касмічных апаратаў выкарыстоўваецца касмадром Куру ў Французскай Гвіяне. ЕКА мае кантактныя офісы ў Бельгіі, ЗША і Расіі і наземныя станцыі сачэння па ўсім свеце.
У агенцтве ўвесь час працуе 1907 чалавек (2005), а яго бюджэт складае 2977 мільёнаў еўра (2005).
У гэтай табліцы прадстаўлена агульная інфармацыя пра краіны, якія ўваходзяць у ESA, і іх уклад.
| Дзяржава | Уваходжанне | Нацыянальная праграма | Уклад (млн. €) |
Уклад (%) |
|---|---|---|---|---|
 Францыя[3] | 30 кастрычніка 1980 | CNES | 718,8 | 17,9% |
 Германія | 30 кастрычніка 1980 | DLR | 750,5 | 18,7% |
 Італія | 30 кастрычніка 1980 | ASI | 350,5 | 8,7% |
 Вялікабрытанія | 30 кастрычніка 1980 | UKSA | 240,0 | 6,0% |
 Іспанія | 30 кастрычніка 1980 | CDTI | 184,0 | 4,6% |
.svg){kind=small} Бельгія | 30 кастрычніка 1980 | BELSPO | 169,8 | 4,2% |
 Нідэрланды | 30 кастрычніка 1980 | NSO | 60,3 | 1,5% |
 Швейцарыя | 30 кастрычніка 1980 | SSO | 105,6 | 2,6% |
 Швецыя | 30 кастрычніка 1980 | SNSB | 65,3 | 1,6% |
 Данія | 30 кастрычніка 1980 | DTU Space | 27,8 | 0,7% |
 Ірландыя | 10 снежня 1980 | EI | 15,6 | 0,4% |
 Нарвегія[4] | 30 снежня 1986 | NSC | 63,1 | 1,6% |
 Аўстрыя | 30 снежня 1986 | FFG | 52,2 | 1,3% |
 Фінляндыя | 01 студзеня 1995 | TEKES | 19,4 | 0,5% |
 Партугалія | 14 лістапада 2000 | FCT | 15,8 | 0,4% |
 Грэцыя | 9 сакавіка 2005 | ISARS | 8,6 | 0,2% |
 Люксембург | 30 чэрвеня 2005 | Luxinnovation | 15,0 | 0,4% |
 Чэхія | 12 лістапада 2008 | CSO | 11,5 | 0,3% |
 Румынія[5][6] | 23 снежня 2011 | ROSA | 7,6 | 0,2% |
 Польшча | 19 лістапада 2012 | CBK | ||
 Эстонія | 4 лютага 2015 | ESO | ||
 Венгрыя | 24 лютага 2015 | HSO | ||
| Асацыяваныя ўдзельнікі | ||||
 Канада[7][8] | 01 студзеня 1979[7] | CSA | 18,7 | 0,5% |
| Удзельнікі і партнёры | 2 900,1 | 72,1% | ||
 Еўрасаюз | 28 мая 2004[9] | ESP | 867,7 | 21,6% |
| паводле ECS пагаднення | — | — | 5,8 | 0,1% |
| Іншыя паступленні | — | — | 246,5 | 6,1% |
| Усяго ESA | 4 020,1 | 100,0% | ||
Бюджэт ESA складаў 2,977 млрд. € у 2005 годзе, 2,904 млрд. € у 2006, 3,018 млрд. € у 2008 і 3,600 млрд. € у 2009[10][11]. Кожныя 3-4 года члены ESA узгадняюць бюджэтны план на некалькі гадоў на канферэнцыі членаў ESA. Хоць план можа быць зменены, ён вызначае асноўны кірунак дзейнасці. Апошняя канферэнцыя была праведзена ў 2008 годзе, калі быў вызначаны бюджэт да 2012 года.
Як правіла краіны маюць уласныя касмічныя праграмы, якія па-рознаму ўзаемадзейнічаюць з ESA у фінансавым і арганізацыйным плане. Да прыкладу, французскае касмічнае агенцтва CNES мае бюджэт, які перавышае вылучаемыя ESA сродкі ўдвая. Існуюць таксама сумесныя праекты паміж ESA і нацыянальнымі касмічнымі агенцтвамі.
Уваходжанне ў ESA адбываецца у тры этапы. На першым этапе краіна падпісвае Пагадненне аб Супрацоўніцтве (англ.: Cooperation Agreement). Калі краіна жадае больш поўна супрацоўнічаць з ESA, яна падпісвае ECS пагадненне (англ.: European Cooperating State Agreement). Пагадненне дзейнічае на працягу пяці гадоў, па заканчэнні якіх краіна можа або пачаць перамовы аб поўным членстве, або падпісаць новае пагадненне.
Статус «ECS пагадненне» атрымалі 5 краін: Славенія, Латвія, Славакія, Літва і Балгарыя.
Статус «Пагадненне аб Супрацоўніцтве» атрымалі 5 краін: Кіпр, Мальта, Турцыя, Украіна і Ізраіль.[12] Статус назіральніка даецца краінам, якія разглядаюць патэнцыйную магчымасць супрацоўніцтва а ў далейшым і далучэнні да касмічнага агенцтва.
Існуюць планы да 2014 годзе зрабіць ESA агенцтвам Еўрасаюза[13].
ЕКА арганізоўвала і арганізоўвае праграмы фундаментальных касмічных даследаванняў:[14]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg){kind=small}
