Генадзь Аляксандравіч Лаўрэцкі

Генадзь Аляксандравіч Лаўрэ́цкі (нар. 3 ліпеня 1958, г.п. Вышкаў, Бранская вобласць, РСФСР) — беларускі архітэктар і гісторык архітэктуры. Кандыдат мастацтвазнаўства (2000). Узначальвае архітэктурна-мастацкі савет Беларускага экзархату Рускай праваслаўнай царквы.^[1]. Лаўрэт прэміі «За духоўнае адраджэнне» 1999.

Генадзь Аляксандравіч Лаўрэцкі
Дата нараджэння	3 ліпеня 1958(1958-07-03) (66 гадоў)
Месца нараджэння	Вышкаў, Вышкаўскае гарадское паселішча, Злынкаўскі раён, Бранская вобласць, РСФСР, СССР
Грамадзянства	Беларусь
Альма-матар	БПІ (1980) Інстытут жывапісу, скульптуры і архітэктуры імя І. Я. Рэпіна (1988)
Месца працы	Цэнтр па рэгенерацыі гісторыка-культурных ландшафтаў і тэрыторый БНТУ
Навуковая ступень	кандыдат мастацтвазнаўства (2000)
Прэміі	Прэмія «За духоўнае адраджэнне» (1999)
Узнагароды

Біяграфія

Скончыў у 1980 годзе БПІ, у 1988 — Інстытут жывапісу, скульптуры і архітэктуры імя Рэпіна ў Ленінградзе. З 1979 года ў інстытуце «Белспецпраектрэстаўрацыя», з 1989 у БНТУ. Выкладае тэорыю і гісторыю архітэктуры на архітэктурным факультэце.

Дзейнасць

Адноўленая Дабравешчанская царква ў Віцебску

Навуковы кіраўнік і аўтар праектаў рэстаўрацыі помніка архітэктуры 12 ст. — Віцебскай Дабравешчанскай царквы (1992—1999), Гродзенскай Барысаглебскай царквы (з 1997) і інш. Даследуе гісторыю старажытнарускага дойлідства, помнікі культавай архітэктуры.

Аўтар мемарыяла ахвярам трагедыі на Нямізе (2000, у сааўтарстве з архітэктарамі Людмілай Жлоба, Святланай Барысовіч і скульптарам Міхаілам Іньковым^[2]).

Крытыка

Рэканструкцыя Спаскай царквы

Г. Лаўрэцкі з’яўляецца навуковым кіраўніком рэстаўрацыі царквы Св. Спаса ў Полацку^[3] і выступае за захаванне выгляду святыні, які тая набыла ў XIX ст.^[4] На цяперашні момант надбудаваны ў тыя часы цыбулепадобны купал пакрылі пазалотай, якой там ніколі не было.

Рэканструкцыя Каложскай царквы

У 2009 годзе Г. Лаўрэцкі распрацаваў праект рэканструкцыі Каложскай царквы ў Гродна, згодна з якім з бажніцы зробяць гібрыд ХII і XIX стст. Сам Лаўрэцкі арыентуецца на XIX ст., але пры гэтым не збіраецца прытрымлівацца тагачаснага гістарычнага выгляду царквы^[5].

Беларускі гісторык Алесь Краўцэвіч не ўхваляе магчымага пераўтварэння^[6]:

Так званыя рэстаўратары пры актыўным удзеле праваслаўнай царквы хочуць яе аднавіць. Пабудаваць «цыбуліны», купалы адбудаваць. І вось гэта самая вялікая пагроза для Гродна. Таму што такіх помнікаў у краіне няма. Яго могуць проста знішчыць

Рэканструкцыя Барысаглебскай царквы

Барысаглебская царква ў Навагрудку: першая вядомая выява і праект рэканструкцыі бажніцы з надбудовай залатых купалоў-цыбулінаў

Улетку 2010 беларуская грамадскасць выпадкова даведалася пра распрацаваны Лаўрэцкім праект рэканструкцыі Барысаглебскай царквы ў Навагрудку, згодна з якім на гатычна-рэнесансны храм мусяць паставіць шатровыя завяршэнні з купаламі-цыбулінамі і какошнікамі ў стылі маскоўскай сярэднявечнай архітэктуры. Беларускія архітэктары, мастацтвазнаўцы, гісторыкі і Міністэрства культуры выступілі з рэзкай крытыкай праекта. Старшыня Таварыства аховы помніка Антон Астаповіч каментуе сітуацыю наступным чынам^[7]:

Ён [Лаўрэцкі] прапанаваў рэстаўрацыю гэтак званых пазнейшых наслаенняў аб'екту, а не самога аб'екту. Метадычна гэта проста абсурдна

Беларускі архітэктар Уладзімір Папруга паказвае на тое, што У. Лаўрэцкі выйшаў за межы сваёй кампетэнцыі^[8]:

Сп. Лаўрэцкі найбольш і грашыць тым, што абсалютна неабгрунтавана дазваляе сабе адвольную «рэстаўрацыю» ад галавы, цалкам ігнаруючы галоўны рэстаўрацыйны прынцып: рэстаўрацыя кожнага канкрэтнага помніка заканчваецца там, дзе пачынаецца здагадка. Ён, як і РПЦ, застаўся галавой у пачатку — сярэдзіне 19 ст., калі ўсе гэтыя цыбуліны і пачалі на беларускія помнікі вешацца. Ці мае такі чалавек права выкладаць рэстаўрацыю студэнтам? Ніякім чынам прафесійныя пытанні рэстаўрацыі не вызначаюцца заказчыкам, бо гэта адразу тады сплывае ў кіч, з бязлітасным разбурэннем самога помніка. Гэта і амаральна, і незаконна

Працы

• Православное зодчество Беларуси. Мн., 1995
• Назад в будущее // «Архитектура и строительство», 12 ноября 2004.

Зноскі

1. Геннадий Лаврецкий на сайце часопіса «Архитектура и строительство»
2. Открытие мемориала жертвам трагедии на Немиге (руск.). БДГ Деловая Газета (30 мая 2002). Архівавана з першакрыніцы 11.3.2016.
3. «Журналісты за гістарычную спадчыну»(недаступная спасылка) // «Туризм и отдых» № 32/2007
4. Фрески в лесах(недаступная спасылка) // Советская Белоруссия, 19 октября 2006
5. З Каложскай царквы зробяць гібрыд ХII і XIX стагоддзяў(недаступная спасылка) // Еўрапейскае радыё для Беларусі, 1 снежня 2009
6. Ці зможа свет ацаніць цуды Каложы?(недаступная спасылка) // «Немецкая волна», 25.02.2008
7. Цыбуліна на гатычнай бажніцы(недаступная спасылка) // «Аб’ектыў» на Белсат, 30 чэрвеня 2010
8. Архітэктар Папруга: Хочуць цыбуліны на царкве — няхай будуюць новы храм // Наша Ніва, 1 ліпеня 2010