Біяфізіка

Біяфізіка (ад стар.-грэч.: βίος — жыццё, стар.-грэч.: φύσις — прырода):

• профіль біялогіі, які вывучае фізічныя аспекты існавання жывой прыроды на ўсіх яе ўзроўнях, пачынаючы ад малекул і клетак і заканчваючы біясферай ў цэлым;
• гэта навука аб фізічных працэсах, якія праходзяць у біялагічных сістэмах рознага ўзроўню арганізацыі і аб ўплыве на біялагічныя аб'екты розных фізічных фактараў. Біяфізіка заклікана выяўляць сувязі паміж фізічнымі механізмамі, якія ляжаць у аснове арганізацыі жывых аб'ектаў і біялагічнымі асаблівасцямі іх жыццядзейнасці.

Абагульнена можна сказаць, што біяфізіка вывучае асаблівасці функцыянавання фізічных законаў на біялагічным узроўні арганізацыі рэчыва.

«Найважнейшы змест біяфізікі складаюць: знаходжанне агульных прынцыпаў біялагічна значных узаемадзеянняў на малекулярным узроўні, раскрыццё іх прыроды ў адпаведнасці з законамі сучаснай фізікі, хіміі з выкарыстаннем найноўшых дасягненняў матэматыкі і распрацоўка на аснове гэтага зыходных абагульненых паняццяў, адэкватна апісваць біялагічным з'явам».

Па наменклатуры ЮНЕСКА біяфізіка з’яўляецца раздзелам біялогіі і мае код 2406.

Гісторыя

Біяфізіка як навука сфарміравалася ў сярэдзіне 20 стагоддзя. Першыя даследаванні біяфізічнага характару вядомы з 17 стагоддзя (працы французскага вучонага Дэкарта па вывучэнні органаў пачуццяў).

У 1791 годзе адкрыта жывёльная электрычнасць (італьянскі вучоны Л. Гальвані).

У 2-палове 19 стагоддзя нямецкія вучоныя Г. Гельмгольц і В. Вунт паклалі пачатак фізіялагічнай акустыцы і оптыцы.

У Расіі развіццю біяфізічных даследаванняў спрыялі працы І. М. Сечанава (біямеханіка рухаў, канец 19 ст.), П. П. Лазарава (іонная тэорыя ўзбуджэння, 1916), Г. М. Франка і С. Ф. Радыёнава (фізічны метад выяўлення звышслабага свячэння біяаб'екта, 1950-я гады).

У 1953 годзе англійскія вучоныя Дж. Кендру і М. Перуц адкрылі структуру міяглабіну і гемаглабіну.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 3: Беларусы — Варанец / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 3. — 511 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0068-4 (т. 3).
• Біяфізіка // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 118. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.