Бубонная чума

Бубо́нная чума́ — пераважная форма чумы ў чалавека. Чума — вострае прыродна-ачаговае бактэрыяльнае захворванне, якое выклікаецца бактэрыяй Yersinia pestis і пераносіцца блыхамі, якія паразітуюць на пацуках. Адносіцца да асабліва небяспечных інфекцый. Бубонная чума развіваецца пры пранікненні ўзбуджальніка праз скуру, характарызуецца балючым запаленнем лімфатычных вузлоў («бубонаў»), часцей за ўсё — пахвінных, радзей — падпахавых, праяўляецца ліхаманкай і выяўленай інтаксікацыяй. Інкубацыйны перыяд — 2-6, радзей 1-12 дзён^[4][5].

Бубонная чума
МКХ-10	020.0
МКБ-10-КМ	A20.0
МКХ-9	020.0
МКБ-9-КМ	020.0[1][2]
DiseasesDB	14226
MedlinePlus	000596
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Чорны пацук — натуральны рэзервуар бубоннай чумы^[3]

Заражэнне ад чалавека да чалавека, як правіла, адбываецца паветрана-кропельным шляхам і прыводзіць да развіцця лёгачнай формы чумы. Таксама да развіцця лёгачнай формы чумы прыводзіць ускладненне бубоннай чумы чумной пнеўманіяй.

Рэгіёны свету, эндэмічныя па чуме: В’етнам, М’янма, Балівія, Эквадор, Туркменістан, Каракалпакія^[4], Кыргызстан^[6].

Традыцыйна бубонная чума лічыцца той хваробай, якая стала прычынай так званай «Чорнай смерці», хоць асобныя навукоўцы аспрэчваюць гэты пункт гледжання^[7]. Тым не менш, традыцыйную версію пацвердзілі генетычныя даследаванні рэштак ахвяр «Чорнай смерці».

Зноскі

1. Disease Ontology — 2016. Праверана 15 мая 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4117183'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5282129'></a>
2. Monarch Disease Ontology release 2018-06-29 — 2018-06-29 — 2018. Праверана 3 жніўня 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q55345445'></a>
3. Джон Ллойд и Джон Митчинсон. Вторая Книга всеобщих заблуждений. — М.: Фантом Пресс, 2012. — С. 53. — 416 с. — ISBN 978-5-86471-619-9.
4. Ада Гарбачова, Вікторыя Панфілава. Расіі пагражае бубонная чума (руск.)(недаступная спасылка). uniros.ru (6 ліпеня 2004). Архівавана з першакрыніцы 19 студзеня 2009. Праверана 7 снежня 2008.
5. Бубонная чума (руск.). Независимая газета. Архівавана з першакрыніцы 17 лютага 2011. Праверана 7 декабря 2008.
6. У Кыргызстане 15-летні падлетак, які з'еў шашлык з сурка, памёр ад бубоннай чумы, Выданне Newsru.com
7. Bergdolt K. Die Pest: Geschichte des Schwarzen Todes. — München: C.H.Beck, 2006, S. 12. (ням.)

Літаратура

• Фёдоров В. Н., Рогозин И. И., Фенюк Б. К. Профилактика чумы / Под ред. Б. Н. Пастухова. — Изд. 2-е, испр. и доп. — М.: Медгиз, 1955. — 230 с. — 10 000 экз.