Брацлаў

Не блытаць з Браслаў.

Брацлаў (укр.: Брацлав) — колішні горад, цяпер пасёлак гарадскога тыпу у Няміраўскім раёне Вінніцкай вобласці Украіны, на рацэ Паўднёвы Буг. Былы адміністрацыйны цэнтр Брацлаўскага сельсавета. Цэнтр тэрытарыяльнай грамады. Плошча 19,2 км². Насельніцтва 6033 чал. (2005).

Пасёлак гарадскога тыпу Брацлаў укр.: Брацлав Герб Краіна  Украіна Вобласць Вінніцкая вобласць Раён Няміраўскі Каардынаты 48°48′53″ пн. ш. 28°56′41″ у. д.HGЯO Заснаваны 1362 Першая згадка 1362 ПГТ з 1924 Плошча 19,2 км² Вышыня цэнтра 201 ± 1 м Водныя аб’екты Паўднёвы Буг Насельніцтва 6 033 чалавек (2005) Шчыльнасць 314,25 чал./км² Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Тэлефонны код 4331 Паштовы індэкс 22870 Аўтамабільны код AB / 02 КААТУУ 523055300 Брацлаў на карце Украіны ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Знаходзіцца за 18 км ад Вінніцы, за 15 км ад чыгуначнай станцыі Кароліна, на аўтадарозе Вінніца — Ямпіль.

Брацлаўская крэпасць цягам доўгага часу з'яўлялася важным фарпостам у барацьбе за ўсходняе Падолле. У часы Вялікага Княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай горад быў цэнтрам Брацлаўскага ваяводства.

Гісторыя

Першыя згадкі пра Бряславль, замак Вялікага Княства Літоўскага, датуюцца 1362 годам. У XV—XVI стагоддзях неаднаразова цярпеў ад татарскіх набегаў.

У 1545 годзе ў Брацлаве было два вадзяныя млыны, мясцовыя феадалы атрымалі ад вялікага князя права ствараць у месце юрыдыкі і прызначаць уласнага войта. У 1552 годзе ў горадзе было 770 будынкаў.^[1] У 1564 годзе Брацлаў атрымаў Магдэбургскае права, меў гарадскі герб «у чырвоным полі срэбны крыж, у цэнтры якога блакітны шчыт з маладзіком».^[1]

З 1565/66 года цэнтр Брацлаўскага ваяводства ВКЛ. У 1569 годе паводле умоў Люблінскай уніі ўвайшоў у склад Каралеўства Польскага. У XVI ст. праз Брацлаў праходзіў саляны шлях, які вёў з Кацюбеева да Луцка.

У XVII ст. Брацлаўскія замкавыя ўмацаванні прыйшлі ў заняпад. У 1648—1712 гадах цэнтр Брацлаўскага палка. У 1672—1699 гадах Брацлаў знаходзіўся пад турэцкай акупацыяй.

У 1793 годзе ў выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай апынуўся ў складзе Расійскай імперыі.

У XIX ст. расійскі цар Мікалай II выдаў распараджэнне аб аднаўленні Брацлаўскага замка, аднак праект не ажыццявілі.

У 1941—1944 гадах знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.

Насельніцтва

• 1896 — 6277 чал., у т. л. праваслаўных 41,5 %, раскольнікаў 12 %, каталікоў 7 %, лютэранаў 0,3 % і юдаістаў 39,2 %, паводле стану: шляхты 3,3 %, купцоў 0,9 %, мяшчан 87,5 %, сялян 0,7 %, грамадзян 0,8 %, ваенных 5,6 % і замежнікаў 0,6 %.^[2]
• 1968 — 4,5 тыс. чал.^[3]
• 2005 — 6033 чал.

Славутасці

Брацлаўскі замак стаяў на высокім мысе паміж Паўднёвым Бугам і Пуцаўкай. Даўжыня сценаў складала 36 сажняў, шырыня 28 сажняў.^[1] У наш час ад колішняй вялікалітоўскай фартыфікацыі нічога не захавалася.

Сярод местачковых помнікаў архітэктуры — фрагменты забудовы канца XIX — пачатку XX стагоддзяў

Гл. таксама

• Брацлаўскае ваяводства

Зноскі

1. ЭнцВКЛ 2005.
2. Брацлав // Брацлаў // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
3. Брацлав // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)

Літаратура

• Грынявецкі В. Брацлаў // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 347. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.
• Bracław // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna (польск.). — Warszawa, 1880. S. 345—348
• Брацлав // Брацлаў // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Брацлаў
• Неафіцыйны сайт