Шанхайскі міжнародны сетлмент
From Wikipedia, the free encyclopedia
Шанхайскі міжнародны сетлмент (Шанхайскае міжнароднае паселішча; англ.: Shanghai International Settlement, кіт.: 上海公共租界) — тэрыторыя Шанхая, якая знаходзілася пад міжнародным кіраваннем з 1842 па 1943 гады.
Першапачаткова гэта быў адзін з пяці «дагаворных партоў (руск.) (бел.», адкрытых Кітаем для знешняга гандлю ў адпаведнасці з палажэннямі Нанкінскага дагавора, які Цынская імперыя была вымушана падпісаць пасля паразы ў Першай опіумнай вайне ў 1842 годзе. Порт знаходзіўся пад брытанскім кіраваннем. Неўзабаве паблізу размясціліся амерыканскі і французскі сетлменты, і ў 1854 годзе для кіравання трыма сетлментамі быў створаны аб’яднаны муніцыпальны савет. У 1862 годзе Шанхайская французская канцэсія (руск.) (бел. вырашыла, што лепш існаваць незалежна, а брытанскі і амерыканскі сетлменты ў наступным годзе фармальна аб’ядналіся ў Шанхайскі міжнародны сетлмент.
Да канца 1918 года ў сетлмент ўваходзілі пасяленцы з 17 краін свету: Вялікабрытаніі, ЗША, Японіі, Расіі, Італіі, Бельгіі, Нідэрландаў, Германіі, Аўстра-Венгрыі, Даніі, Швецыі, Нарвегіі, Іспаніі, Партугаліі, Перу, Мексікі і Швейцарыі[1].
У адрозненне ад такіх брытанскіх уладанняў, як Ганконг або Вэйхайвэй, Шанхайскі міжнародны сетлмент заставаўся суверэннай кітайскай тэрыторыяй, і, да прыкладу, калі ў 1939 годзе Вялікабрытанія ўступіла ў вайну з Германіяй, нямецкія грамадзяне свабодна працягвалі сваю дзейнасць на яго тэрыторыі.
Міжнародны сетлмент быў заняты японскімі войскамі ў снежні 1941 года, пасля нападу Японіі на Пёрл-Харбар. Паколькі Японская імперыя афіцыйна перадала сетлмент марыянеткаваму кітайскаму ўраду, каб утрымаць урад Чан Кайшы ад заключэння сепаратнага міру з Японіяй, урады ЗША і Вялікабрытаніі ў пачатку 1943 года падпісалі з ім пагадненні аб адмове ад прывілеяў для сваіх падданых. Тым самым Шанхайскі міжнародны сетлмент быў афіцыйна ліквідаваны.