From Wikipedia, the free encyclopedia
Скіргайла Альгердавіч (у праваслаўі Іван; каля 1354 — 23 сьнежня 1394?[a], Кіеў) — князь троцкі (1382—1392), полацкі (1377—1381 і ад 1387) і кіеўскі (ад 1393)[1]. У 1386—1392 гадох быў намесьнікам Ягайлы ў Вялікім Княстве Літоўскім.
| Скіргайла лац. Skirgajła / Skirhajła | |
.jpg) | |
| Скіргайла (уяўны партрэт) | |
| Князь полацкі | |
|
1377 — 1381 | |
| Князь троцкі | |
|
1382 — 1392 | |
| Князь кіеўскі | |
|
1395 — 1397 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
| Нарадзіўся | 1354, |
| Памёр | 1397, |
| Дынастыя | Гедзімінавічы |
| Бацька | Альгерд |
| Маці | Ульляна |
Скіра (Scira) і Гайла (Gailo) — імёны германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова скер- (скір-) (імёны ліцьвінаў Скерэль, Скіран, Скірмунт; германскія імёны Skerilo, Scerun, Sciremunt) паходзіць ад гоцкага skeirs 'ясны, чысты'[3], а аснова -гайл- (-гал-, -гел-) (імёны ліцьвінаў Відзігайла, Інгела, Монтгайла; германскія імёны Widigail, Ingeila, Montigel) — ад гоцкага і бургундзкага gails 'жвавы, свавольны, ганарысты'[4]. Такім парадкам, імя Скіргайла азначае «чыстая жвавасьць»[5].
Варыянты імя князя ў гістарычных крыніцах: Skirgal (6 ліпеня 1382 году[6], Мэмарыял Вітаўта[7]); Skirgallo (14 чэрвеня 1384 году)[8]; Skirgalone (14 жніўня 1385 году)[9]; Скиргайло[10][11], братъ нашь князь Скиригайло[10][12] (1387 год); Skirgalone Troczensi[13], Skargalone Trocensi[14] (17 лютага 1387 году); Skirgalone Trocensi (22 лютага 1387 году)[15]; Nos Schirgalo Dei gracia dux Lithuanie et dominus Tracensis et Polocensis etc. (12 лістапада 1388 году[16])[17]; Skirgalone (14 траўня 1389 году)[18]; dux Skirgalus (23 траўня 1390 году)[19]; Skyrgallo (да 5 жніўня 1392 году)[20]; Skirgello (1394 год)[10]; Schirgal (Хроніка Віганда)[21]; Schirgail (да 1416 году)[22]; Скиригайло Олгердовичь (Наўгародзкі чацьверты летапіс[23] і Сафійскі першы летапіс[24]).
Сын Альгерда і Ўльляны Цьвярской. Быў найбольш адданым паплечнікам свайго роднага брата Ягайлы.
У 1374—1375 гадох ваяваў з крыжакамі. Па выгнаньні з Полацку Андрэя Альгердавіча (1377 год) — князь полацкі. У 1379 годзе езьдзіў зь місіяй у некаторыя краіны Эўропы, дзе абмяркоўваў умовы хрышчэньня Літвы. Падчас перамоваў з Тэўтонскім Ордэнам, імаверна, спрычыніўся да складаньня Давыдзіскае дамовы. У 1381 годзе палачане, незадаволеныя паганствам Скіргайлы, выгналі яго з княжаньня. На чале войска Ягайлы й з дапамогай Інфлянцкага Ордэну атачыў Полацак, але ўзяць ня здолеў. Тады ж прыняў праваслаўе зь імем Іван.
Па захопе ўлады Кейстутам у канцы 1381 году і пераходу да таго войска Скіргайлы ўцёк у Інфлянты. Улетку 1382 году браў удзел у аблозе Кейстута ў Троках, зьняволіў таго ў часе перамоваў, перавёз у Крэўскі замак, дзе й забіў. За гэта, пэўна, атрымаў Троцкае княства. Стаў такім чынам другой асобай у дзяржаве.
У 1384 годзе падчас вайны з Ордэнам адваяваў Трокі. У 1385 годзе ўзначальваў дыпляматычную місію ў Польшчу, вынікам якой было складаньне шлюбу паміж Ягайлам і польскай каралевай Ядзьвігай і каранацыя Ягайлы на польскае каралеўства. У часе падпісаньня акту Крэўскае уніі (1385) дамогся за сабой права застацца праваслаўным. На думку некаторых гісторыкаў (Ежы Ахманскі й іншыя), у 1386—1392 гадох быў вялікім князем літоўскім, на думку ж іншых (М. Дучмаль, іншыя) выконваў функцыі намесьніка Ягайлы ў ВКЛ.
У 1386 годзе разьбіў у Амсьціслаўскай бітве смаленскага князя Сьвятаслава Іванавіча, падначаліўшы такім чынам ВКЛ Смаленскае княства. Увесну 1387 годзе захапіў Полацак і выгнаў адтуль Андрэя Альгердавіча. 28 красавіка 1387 году атрымаў прывілей на валоданьне Полацкім, а таксама Менскім і Сьвіслацкім княствамі з гарадамі Бабруйск, Ігумен, Лагойск, Любашаны, Любеч, Менск, Прапойск, Рэчыца, Сьвіслач. Ад 1388 году ваяваў зь Вітаўтам.
З падпісаньнем у 1392 годзе Востраўскага пагадненьня паміж Вітаўтам і Ягайлам перастаў кіраваць ВКЛ і страціў Троцкае княства (у знак кампэнсацыі яму было паабяцанае Кіеўскае княства). У пачатку 1393 году разам зь Вітаўтам захапіў Віцебск, паланіўшы Сьвідрыгайлу, які гаспадарыў там. Увесну й увосень 1393 году яму былі нададзеныя адабраныя ў Уладзімера Альгердавіча адпаведна Жытомір з Оўручам і Кіеў. У кастрычніку — лістападзе 1393 году браў удзел у паходзе Вітаўта на Падольле, захапіў Чаркасы й Зьвянігарад.
Паводле некаторых зьвестак, Скіргайлу атруціў мітрапальнічы намесьнік Фама. Пахавалі князя ў Кіева-Пячэрскай лаўры[26].
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
