Міхал Ромэр

Mіхал Ромэр (па-польску: Michał Józef Römer, па-лацінску: Mykolas Riomeris, 2 або 14 верасьня 1778 — 14 студзеня 1853) — грамадзка-палітычны дзяяч Расейскай імпэрыі, пісьменьнік, масон.

Ня варта блытаць зь Міхалам Піюсам Ромэрам — грамадзка-палітычным дзеячом краёўцаў.

Mіхал Ромэр

Партрэт пэндзля Яна Рустэма, 1820 год
Герб «Ромэр»
Прэзыдэнт Вільні
1 ліпеня 1812 — верасень 1812
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	2 або 14 верасьня 1778 Вільня
Памёр	14 студзеня 1853 (74 гады) Вільня
Пахаваны	Касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі
Род	Ромэры
Бацькі	Стафан Дамінік Ромэр h. Laski Ганна Ромэр
Жонка	Рашэль Ромэр
Дзеці	Эдвард Ян Ромэр; Генрых Ромэр; Юдыта Ромэр; Ганна Друцкая-Падбярэская; Севярын Юстын Аляксандар фон Ромэр; Міхал Стафан Ромэр
Дзейнасьць	палітык, пісьменьнік

Біяграфія

Нарадзіўся 2 або 14 верасьня 1778 году ў Вільні (Віленскае ваяводзтва, Рэч Паспалітая, цяпер сталіца Летувы)^[1]. Бацька Стафан Дамінік Ромэр (па-польску: Stefan Dominik Römer h. Laski, 1721—1793) нарадзіўся ў Вільні. Паходзіў са старажытнага нямецкага шляхецкага роду Ромэраў. Маці Ганна Ромэр з магнацкага роду Пацаў (1749—1812) была другой жонкай Стафана Дамініка. У сям’і было яшчэ два дзіцяці: Юзаф Ромэр і Крыстына Монтвід-Белазор. Таксама ў Міхала была сястра Тэрэза Пузыня ад першага шлюбу бацькі. Mіхал Ромэр вучыўся ў Віленскім унівэрсытэце. Умеў добра маляваць. Перадаў свой талент сынам Эдварду Яну, Генрыху, Севярыну і дачцы Ганне. Эдвард Ян стаў прафэсійным мастаком, астатнія любілі маляваць акварэльлю ў вольны час^[2]. Пасьля сьмерці бацькі Mіхал Ромэр атрымаў у спадчыну маёнткі ў Kriaunos, Antanašė, Bagdoniškis, Daugirdiškiai (усе чатыры зараз у Ракішкаўскім раёне Летувы), Granapolis і Dembinė (зараз Троцкае староства Летувы). Ажаніўся з Рашэль з роду Калаўрат дэ Рэс (Rachela Kolowrat de Raës). У 1803—1813 гадах прэзыдэнт 2-га дэпартамэнту Віленскага галоўнага суду, у 1808—1818 гадах адзін з трох камісараў Віленскае адукацыйнае судовае камісіі. Падчас вайны 1812 году вітаў уварваньне францускай арміі ў Вільню^[3] і 1 ліпеня 1812 году распараджэньнем Напалеона I прызначаны прэзыдэнтам г. Вільні^[4], але ў пачатку верасьня 1812 году пакінуў пасаду праз канфлікт з францускімі ўладамі, якія зьбіраліся зачыніць Віленскі ўнівэрсытэт. У 1814—1817 гадах маршалак шляхты Троцкага павету, з 1817 году — Bіленскае губэрні. Прыхільнік скасаваньня прыгоннага права, у 1817 годзе ўзначальваў дэлегацыю шляхты, якая безвынікова зьвярталася да цара з адпаведным праектам. Адзін з арганізатараў i кіраўнікоў масонства ў Летуве й на Беларусі, майстар Вялікай правінцыйнай Літоўскай ложы «Дасканалае адзінства», якая кіравала дзейнасьцю астатніх беларускіх ложаў. Адзін з заснавальнікаў (1819) патрыятычнае арганізацыі В. Лукасінкага «Нацыянальнае масонства», сябар Патрыятычнага таварыства, паплечнік Тамаша Зана^[5]. Праз заклікі да скасаваньня прыгоннага права, а таксама за ўдзел у таемных таварыствах і адкрытыя выступы за незалежнасьць ад Расейскай імпэрыі ў траўні 1826 году арыштаваны, зьняволены ў Варшаўскай турме, потым у Петрапаўлаўскай крэпасьці Санкт-Пецярбургу да 1830 году. У 1830—1832 гадах у ссылцы ў г. Варонежы. Пасьля вяртаньня на радзіму ад грамадзкае дзейнасьці адышоў. Такі ж лёс быў у ягонага сына Севярына Юстына Аляксандра фон Ромэра (1814—1890), музыкі і актора, якога выслалі за антырасейскую палітычную пазыцыю ^[3]. Памёр Mіхал Ромэр 14 студзеня 1853 году ў Вільні. Пахаваны ў Троках (цяпер Летува).

Нашчадкі

• сын Эдвард Ян Ромэр (1806—1878)
  • унук Альфрэд Ізідар Ромэр (1832—1897)
• сын Генрых Ромэр (1803—1828)
• дачка Юдыта Ромэр (1800—1803)
• дачка Ганна Друцкая-Падбярэская (1805—1890)
• сын Севярын Юстын Аляксандар фон Ромэр (1814—1890)
• сын Міхал Стафан Ромэр (1814—1846)

Крыніцы

1. Romer Michał Józef (пол.) Encyklopedia PWN - źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy Праверана 22 жніўня 2017 г.
2. Exhibition «The Artists of Römer Family» (анг.). Lithuanian Art Museum (16 студзеня 2007). Архіўная копія
3. Mindaugas Kvietkauskas Riomeris (лет.) Šaltiniai Праверана 22 жніўня 2017 г.
4. The Commission of the Provisional Government of Lithuania (анг.) Архіўная копія ад 1 чэрвеня 2015 г.
5. Dalia Tarandaitė Dailininkų Dinastijos Pradininkas (лет.) Архіўная копія ад 13 жніўня 2006 г.

Вонкавыя спасылкі

Міхал Ромэр — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Mykolas Juozapas Romeris h. Laski (1778 - 1853) - Genealogy (анг.). geni.com (9 красавіка 2016).
• Michał Józef Römer р. 14 апрель 1778 ум. 26 январь 1853 (рас.) Родовод Праверана 22 жніўня 2017 г.