Міра (імя)

Міра, Мера (Мер, Мар) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Miro
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Мера, Мер, Мар
Зьвязаныя імёны	Мірэйка, Мерула, Мірын, Міруш, Марбут, Мервін, Маргела, Маркунт, Мармонт Баўдамір, Валадзімер, Гасьмір, Дзерамер, Казімер, Нетымер, Шырмер
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Міра»

Паходжаньне

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Міра, Мера або Мара (Miro, Mero, Maro) — імя германскага паходжаньня^[1]. Іменная аснова -мер- (-мар-, -мір-) паходзіць ад гоцкага і бургундзкага meris 'славуты, выбітны'^[2]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Мірэйка (Марэйка), Мерула (Мерла), Мірын (Марын), Міруш, Марбут, Мервін, Маргела (Маргайла), Маркунт, Мармонт, Баўдамір, Валадзімер (Уладзімер, Валдымір), Гасьмір, Казімер, Нетымер. Адзначаліся германскія імёны Mirica (Merica, Maricho), Merula (Merlo), Marinus (Merrin), Merusch, Marbotte, Mervinus, Mergell, Margundis, Marimundo, Baldomer, Waldmer (Valdemar, Woldimar), Hasmar (Hessemer), Gazmar (Gasmarus), Nitimerus.

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Merlin (Marlin), Merbot (Merbota, Mirbota^[3]), Ademarus, Baltmar, Detmar, Gismar (Gisemar), Kastmar (< Gastmar), Otmar, Rejmer, Ulmar, Wolmar^[4].

Сярод рускай шляхты бытавала імя Mirbotha^[a] (1427 год)^[6].

У Прусіі бытавалі імёны Myre (1340 год)^[7], Merike / Mircke / Miriko^[b] (1359, 1360 і 1387 гады)^[9][7], Merune / Meron^[c] (1289, 1340, 1346, 1349 і 1376 гады)^[11][12], Merit / Merite (1336 і 1359 гады)^[12], Miregaude^[d][7], Margis^[e] (1399 год)^[15], Merkune^[12], Marsune^[15], Germer^[f][17], Luthymer^[g] (1274 год)^[19], Wissemire / Wissameire^[h] (1350, 1377 і 1384 гады)^[21][22], Woldemyr^[i] (1400 год)^[25], Woymir^[j] (1343 год)^[27]. У 1615 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Joannes Miraw, Borussus^[28].

У Ноўгарадзе бытавала імя Мірата: у Миряте (XII ст.)^[29].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: terram pro agricultura ecclesiastica alias poswyathna dictam Myrowszczyna… Myrowczyna (27 красавіка 1478 году)^[30]; Мар[ъ] Отал[ъ] (1567 год)^[31]; Олекса Мировичъ… Миръ (1649 год)^[32]; Bazyli Jakublewski Mirewicz, prezbiter Łobuczewski kapituły Brzeskiey (10 сьнежня 1674 году)^[33]; Stefan Mirowicz (1699 і 1701 гады)^[34]; Hryhor Miera (6 студзеня 1700 году)^[35]; Mirowszczyzna (1744 год)^[36]; Thadeus Mier (18 сакавіка 1769 году)^[37]; Jan Marewicz (1835 год)^[38][k].

Носьбіты

• Міра († 583) — кароль свэваў у Галісіі
• Міра I († 896) — граф Канфляну і Русільёну
• Міра II († 927) — граф Сэрдані, Канфляну і Бэсалу
• Міра III († 984) — граф Бэсалу, біскуп Жыроны
• Ганус Мер — берасьцейскі млын, «немец», які ўпамінаецца ў 1577 годзе^[56]
• Ганна Шчаснаўна Мяровіч — расенская зямянка, якая ўпамінаюцца ў 1596 годзе^[57]
• Стэфан Міровіч (Stefan Mirowicz) — магістар філязофіі і гуманітарных навук (1701 год)^[58]
• Юзэф Міровіч — шляхціч Менскага ваяводзтва, які ўпамінаецца ў 1787 годзе^[59]

Мары — літоўскі шляхецкі род^[60]

Міровічы (Mirowicz) гербу Прыяцель — літоўскі шляхецкі род з ваколіцаў Шаўляў^[61].

На 1910 год існаваў фальварак Марымант (Марымонт) у Клімавіцкім павеце Магілёўскай губэрні^[62] (адзначалася старажытнае германскае імя Mirmanda^[63]).

На гістарычнай Амсьціслаўшчыне існавала вёска Валымерава (адзначалася старажытнае германскае імя Valamer^[64]).

На гістарычнай Смаленшчыне існуе вёска Марышкі.

Заўвагі

1. Адзначалася старажытнае германскае імя Merboto^[5]
2. Адзначалася старажытнае германскае імя Mirica (Merica)^[8]
3. Адзначалася старажытнае германскае імя Maronus^[10]
4. Адзначалася старажытнае германскае імя Мерыгаўд (Merigoz, у гэтай зафіксаванай у крыніцах форме адбыўся пераход gaud у goz)^[13]
5. Адзначалася старажытнае германскае імя Merigis (Margis)^[14]
6. Адзначалася старажытнае германскае імя Germer^[16]
7. Адзначалася старажытнае германскае імя Liutmere (Liudemar)^[18]
8. Адзначалася старажытнае германскае імя Visimar, пазьнейшае Wismer^[20]
9. Адзначалася старажытнае германскае імя Waldmer^[23] (Woldemar^[24])
10. Адзначалася старажытнае германскае імя Uunimar (Wonamar)^[26]
11. Таксама:

    • Мерун: Merune (Паведамленьні аб літоўскіх дарогах)^[39], подле граници Пруское Немецкое аж до сеножати Мирунишок, а сеножатю Мирунишки (15 ліпеня 1514 году)^[40], границею Прускою ажъ до сеножати Мерунишок, а Мерунишками (11 студзеня 1517 году)^[41], Мароны (Maron) — літоўскі шляхецкі род^[42];
    • Мерэнт (адзначалася старажытнае германскае імя Merienta^[5]): земли… Мерентишки (14 кастрычніка 1525 году)^[43];
    • Мірід (адзначалася германскае імя Marit^[44][45]): Мицъко Миридовичъ (1528 год)^[46];
    • Мірут: Домашъ Мирутичъ (1563 год)^[47];
    • Мерген, Марген (адзначалася старажытнае германскае імя Merigands^[48]): Luciæ Margieniczia de Golminiany (1703 год)^[49], Mergienicze (1744 год)^[36];
    • Меругот (адзначалася старажытнае германскае імя Marigot^[50], Margot^[51]): Parafia ekimańska… Mierugotowo wieś^[52], Parafia kiemieliska… Marguciszki^[53] (1784 год);
    • Мірат (адзначалася германскае імя Marot^[44][45]): Miratycze (1744 год)^[36], на гістарычнай Наваградчыне існуе вёска Мірацічы;
    • Морштын: деръжавъца довъкгалишъскии и опъский панъ Анъдреи Моръштынъ… пану Янови а пану Юркови Моръштынамъ (8 і 10 траўня 1556 году)^[54];
    • Бандзімер: Bandimier (1670 год)^[55]

Крыніцы

1. Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1101.
2. Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
3. Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 397.
4. Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 174.
5. Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1103.
6. Halecki O. Z Jana Zamoyskiego inwentarza archiwum koronnego. Materyały do dziejów Rusi i Litwy w XV wieku. — Kraków, 1917. S. 192.
7. Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 60.
8. Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1102.
9. Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 638—539.
10. Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 168.
11. Dukavičienė I. XIII amžiaus prūsų asmenvardžiai prūsų registre // Acta linguistica Lithuanica. T. 72, 2015. P. 237.
12. Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 58.
13. Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 610.
14. Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1104.
15. Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 55.
16. Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 583.
17. Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 32.
18. Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1046.
19. Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 53.
20. Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1624.
21. Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 119.
22. Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 737.
23. Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1509.
24. Verdeutschungsbücher des Allgemeinen deutschen sprachvereins. — Berlin, 1900. S. 56.
25. Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 121.
26. Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1665.
27. Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 121.
28. Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 217.
29. Зализняк А. А. Древненовгородский диалект. 2-е изд. — М., 2004. С. 340, 759.
30. Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 363.
31. Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1057.
32. Реєстр Війська Запорозького 1649 року. — К., 1995. С. 68, 418.
33. Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 3. Акты Брестского гродского суда. — Вильна, 1870. С. 81.
34. Poplatek J. Wykaz alumnów Seminarium Papieskiego w Wilnie 1585—1773 // Ateneum Wileńskie. R. 11 (1936). S. 264.
35. Łapiński Ł., Wilczewski W. F. «Komput katolików» parafii żołudzkiej z 1700 roku // Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne. Nr. 115, 2021. S. 279.
36. Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
37. Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1765—1769 m. mirties įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
38. Kozakiszki, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
39. Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 691, 693—694, 699—700, 706.
40. Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 153.
41. Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 354.
42. Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 4. — Rzeszów, 2001. S. 134.
43. Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 429.
44. Vroonen E. Les noms de famille de Belgique. Vol 2: Dictionnaire étymologique des noms de famille de Belgique. — Bruxelles, 1957.
45. M, Dictionnaire de tous les noms de famille belges
46. Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 159.
47. Ревизия Кобринской экономии: составленная в 1563 году королевским ревизором Дмитрием Сапегой. — Вильна, 1876. С. 84.
48. Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 229.
49. Kryniczyn lata 1697—1703 rejestr chrztów kościelnych
50. Kapff R. Deutsche Vornamen: mit den von ihnen abstammenden Geschlechtsnamen sprachlich erläutert. — Nürtingen am Neckar, 1889. S. 62.
51. Ferguson R. The Teutonic Name-system Applied to the Family Names of France, England, & Germany. — London, 1864. P. 369.
52. Gawrylczyk B. Dekanat połocki w świetle opisów parafii z 1784 r. — Białystok, 2005. S. 50—51.
53. Świderski A. F. Dekanat świrski w 1784 r. w świetle opisów plebanów. — Białystok, 2004. S. 20.
54. Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 43 (1523—1560 гг.). — Менск, 2003. С. 91—95.
55. Bystroń J. Nazwiska polskie. — Lwów, 1936. S. 284.
56. Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 10. ― Вильна, 1913. С. 92.
57. Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 4. ― Вильна, 1905. С. 94.
58. Poplatek J. Wykaz alumnów Seminarium Papieskiego w Wilnie 1582—1773 // Ateneum Wileńskie. R. 11, 1936. S. 264.
59. Яўген Анішчанка, Шляхта Минского воеводства на сеймике 1787 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 23 сьнежня 2016 г.
60. Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на М, Згуртаваньне беларускай шляхты
61. Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 4. — Rzeszów, 2001. S. 195.
62. Список населенных мест Могилевской губернии. — Могилев, 1910. С. 73.
63. Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 168.
64. Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1519.