Кароль (імя)

Кароль^[1], Караль^[2] (Карэль) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Carol
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Утворанае ад	Karl Hari + суфікс з элемэнтам -л- (-l-)
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Караль, Карэль
Вытворныя формы	Карыла
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Кароль»

Паходжаньне

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Карал, Карул або Карэл (Carolus, Karulus, Carellus) — імя германскага паходжаньня^[3]. Імя Караль паходзіць ад пашыранай суфіксам -ол асновы -гер- (-ер-) (Hariol > Carolus) або ад германскага асабовага імя Карл (Karl) < стараверхненямецкага karal 'мужчына, муж'^[4].

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Karol (Karul, Karl) і вытворнага ад яго патроніму Karolkowic^[5].

У 1640 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Achatius Corell, Elbingensis Borussus, у 1647 годзе — Samuel Corellius, Elbingensis Borussus^[6].

У Польшчы адзначаецца прозьвішча Карэла (Kareło)^[7].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Мы от рода Рускаг: Карлы (Аповесьць мінулых часоў)^[8]; Сенько Королковичъ (1528 год)^[9]; бояринъ князя Федора Жославского, старосты рожъского, Богданъ Юшковичъ Карел (28 чэрвеня 1546 году)^[10]; дом подданого пана Сологубового Гануса Кареля (26 верасьня 1585 году)^[11]; Korella Joh. Nibuzza ad Gumbinnam Lithuan. (1769 год)^[12].

Носьбіты

• Сенька Каролькавіч — эйшыскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
• Ян Караль Хадкевіч (1560—1621) — вайсковы і дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, гетман вялікі літоўскі і ваявода віленскі
• Ян Караль Белазор (1596—1631) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, рэфэрэндар духоўны вялікі літоўскі
• Юры Караль Глябовіч (1603/1605 — 1669) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, ваявода віленскі
• Казімер Караль Белазор (каля 1608 — каля 1680) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, ваявода менскі
• Сымон Караль Агінскі (каля 1625—1694) — дзяржаўны і вайсковы дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, мечнік вялікі літоўскі і ваявода амсьціслаўскі
• Караль Станіслаў Радзівіл (1669—1719) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, канцлер вялікі літоўскі
• Павал Караль Сангушка (1680—1750) — дзяржаўны і вайсковы дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, маршалак вялікі літоўскі, палкоўнік літоўскай гвардыі
• Караль Юзэф Сапега (да 1718—1768) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, ваявода берасьцейскі
• Караль Станіслаў Радзівіл «Пане Каханку» (1734—1790) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, ваявода віленскі

Каралевічы і Юцэвічы-Каралевічы — літоўскія шляхецкія роды^[13].

Карлевічы (Karlewicz) гербу Астоя — літоўскі шляхецкі род зь Пінскага павету^[14].

У актах Вялікага Княства Літоўскага ўпаміналася места Каральштад або Крэтынга^[15].

На 1910 год існаваў фальварак Каралішкі (Каролішкі) у Клімавіцкім павеце, а таксама хутар Карэлаўка ў Чавускім павеце Магілёўскай губэрні^[16].

На гістарычнай Наваградчыне існуе мястэчка Карэлічы, на гістарычнай Амсьціслаўшчыне — Каралішкі, у гістарычнай Прусіі — Корэлен.

Крыніцы

1. Бушлякоў Ю., Вячорка В., Санько З., Саўка З. Беларускі клясычны правапіс. Збор правілаў. Сучасная нармалізацыя. — Вільня—Менск, 2005.
2. Вінцук Вячорка, La reine est morte. Няхай жыве кароль! А як яго зваць?, Радыё Свабода, 9 верасьня 2022 г.
3. Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 359.
4. Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 120.
5. Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 121.
6. Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 415, 484.
7. Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 161.
8. Договор между Русью и Византией (911), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
9. Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 88.
10. Lietuvos Metrika. Knyga 234 (19) (1546—1548). — Vilnius, 2009. P. 15.
11. Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 267.
12. Die Matrikel der Albertus-Universität zu Königsberg i. Pr. 1544—1829. Bd. 2: Die Immatrikulationen von 1657—1829. — Leipzig, 1911/1912. S. 513.
13. Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на К, Згуртаваньне беларускай шляхты
14. Polska encyklopedja szlachecka. T. 6. — Warszawa, 1936. S. 265.
15. Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 321.
16. Список населенных мест Могилевской губернии. — Могилев, 1910. С. 77, 201.