М’янма

М’я́нма (афіцыйна — Рэспу́бліка Зьвя́зу М’я́нмы, да 2010 году — Зьвяз М’я́нмы^[3], да 1989 году — Бі́рма; па-бірманску: ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်, вымаўл. [pjìdàʊɴzṵ θàɴməda̰ mjəmà nàɪɴŋàɴdɔ̀]) — дзяржава ў паўднёва-ўсходняй Азіі на паўвостраве Індакітай, разьмешчаная на беразе Бэнгальскай затокі ў Індыйскім акіяне. М’янма мяжуе зь Індыяй, Кітаем, Лаосам, Банглядэшам ды Тайляндам.

Рэспубліка Зьвязу М’янма бірм. Pyidaunzu Thanmăda Myăma Nainngandaw
Сьцяг Герб
Дзяржаўны гімн: «Kaba Ma Kyei»
Афіцыйная мова	Бірманская
Сталіца	Найп’іда
Найбуйнейшы горад	Рангун
Форма кіраваньня прэзыдэнт віцэ-прэзыдэнты	Рэспубліка Тэйн Сэйн Ньян Тхун, Сайн Маў Кхан
Плошча  • агульная  • адсотак вады	40-е месца ў сьвеце 676 578 км² 3,06
Насельніцтва  • агульнае (2010)  • шчыльнасьць	24-е месца ў сьвеце 61 120 000[1][2] 73,9/км²
СУП  • агульны (2012)  • на душу насельніцтва	59 месца ў сьвеце $88,751 млрд $1393
Валюта	к’ят (MMK)
Часавы пас	UTC (UTC+6:30)
Незалежнасьць ад Вялікабрытаніі	4 студзеня 1948 году
Аўтамабільны знак	MYA
Дамэн верхняга ўзроўню	.mm
Тэлефонны код	+95

Палітыка

З 1997 году М’янма кіравалася вайсковай Дзяржаўнай радай міру і разьвіцьця, правапераймальнікам прыйшоўшай да ўлады ў 1988 годзе Дзяржаўнай рады па аднаўленьні закону і парадку. Кіраўнік рады — генэрал Тан Швэ. Менавіта ён ажыцьцявіў зьмену афіцыйнай назвы дзяржавы ў 1989 годзе. Рэжым характарызаваўся аўтарытарным стылем кіраўніцтва, перасьледам нацыянальных меншасьцяў, адсутнасьцю свабоды СМІ. Разам з гэтым, у наш час, кіраўніцтва краіны актыўна супрацоўнічала зь міжнароднымі арганізацыямі.

У 2008 годзе Дзяржаўная рада апублікавала новую Канстытуцыю краіны. Паводле яе абвяшчалася «дысцыплінаваная, квітнеючая дэмакратыя», чвэрць дэпутацкіх месцаў зарэзэрваваная за вайскоўцамі. Цяперашні прэзыдэнт, Тэйн Сэйн, знаходзіцца на сваёй пасадзе з 30 сакавіка 2011 году. Ён таксама мае вайсковую кар’еру і ўваходзіў у склад Дзяржаўнае рады міру й разьвіцьця.

Зносіны зь Беларусьсю

Дыпляматычныя адносіны паміж Рэспублікай Беларусь і Рэспублікай Саюз М’янма ўсталяваныя 22 верасьня 1999 году. У ліпені 2000 году Рэспубліку Беларусь з афіцыйным візытам наведаў міністар замежных справаў М’янмы Він Аунг.

У ліпені 2010 году адбыўся візыт намесьніка Міністра замежных справаў Рэспублікі Беларусь Сяргея Алейніка ў М’янму. У студзені 2011 году Беларусь наведаў намесьнік міністра замежных справаў М’янмы Маунг М’інт.

26 верасьня 2011 году амбасадар Валеры Садоха ўручыў даверчыя граматы ў якасьці Надзвычайнага і Паўнамоцнага Амбасадара Рэспублікі Беларусь у Рэспубліцы Саюз М’янма. У верасьні 2011 году ў Нью-Ёрку ў рамках Генэральнай Асамблеі ААН адбылася сустрэча міністра замежных справаў Рэспублікі Беларусь Сяргея Мартынава зь міністрам замежных справаў Рэспублікі Саюз М’янма Вунай Маунг Лвінам. У 2011 годзе грамадзянін М’янмы Аунг Мое Мінт прызначаны Ганаровым консулам Беларусі ў М’янме. 2 сьнежня 2011 году ў ходзе ўрадавага наведваньня М’янмы прэм’ер-міністар Беларусі Міхаіл Мясьніковіч падпісаў Пагадненьне аб гандлёва-эканамічнай супрацы^[4].

Адміністрацыйны падзел

Краіна дзеліцца на 7 штатаў і 7 правінцыяў. Правінцыі створаны на тэрыторыях заселеных бірманцамі, а штаты на тэрыторыях заселеных нацыянальнымі меншасьцямі. Нягледзячы на розныя назвы, штаты і правінцыі нічым не адрозьніваюцца (штаты ня маюць ніякай аўтаноміі).

М’янмскія штаты:

• Аракан
• Чын
• Качын
• Кая
• Карэн
• Мон
• Шан

М’янмскія правінцыі:

• Іравадзі
• Магвэ
• Мандалай
• Пэгу
• Рангун
• Сагаінг
• Танінтарый

Геаграфія

М’янма мяжуе з Індыяй (1463 км) і Банглядэшам (193км) на захадзе, Кітаем (2185 км) на паўночным усходзе, з Лаосам (235 км) на ўсходзе і Тайляндам (1800 км) на паўднёвым усходзе. З поўдня і паўднёвага захаду мае выхад да Бэнгальскай затокі, затокі Маўтама і Андаманскага мора. Плошча краіны разам з выспамі складае 678 тыс. км², даўжыня берагавой лініі — 1930 км.

Асноўныя рэкі М’янмы: Іравадзі, Мэконг, Салуін, Сітаўн і Чындуін. Самае вялікае возера краіны — возера Інле на Шанскім нагор’і.

Эканоміка

М’янма была адной з самых багатых краінаў Паўднёва-Ўсходняй Азіі, але цяпер адносіцца да адных з самых бедных краінаў сьвету. Асноўнай праблемай эканомікі зьяўляецца адсутнасьць адпаведнай інфраструктуры. Чыгуначныя каляіны ў гаротным стане, яны не рамантаваліся ўжо некалькі дзесяцігодзьдзяў. У сельскай мясцовасьці адсутнічаюць дарогі зь цьвёрдым пакрыцьцём. Часта здараюцца перабоі з электрычнасьцю. Частка прыватных прадпрыемстваў належыць арміі.

Структура эканомікі выглядае наступным чынам:

• сельская гаспадарка — 57%;
• прамысловасьць — 10%;
• паслугі — 33%.

Экспарт краіны складаецца ў асноўным з прадукцыі сельскай гаспадаркі: рысу і г. д. Імпарт складаецца з прадукцыі жывёлагадоўлі, лекаў, машынаў і тэхнічнага абсталяваньня, нафты.

Дэмаграфія

Насельніцтва М’янмы складаецца з наступных нацыяў:

• бірманцы — 68%;
• шаны — 9%;
• карэны — 7%;
• араканы — 4%;
• кітайцы — 3%;
• індусы — 2%;
• моны — 2%;
• іншыя народнасьці — каля 5%.

Па веравызнаньні насельніцтва складаецца з: будысты — 89%, хрысьціяне — 4%, мусульмане — 4%, анімісты — 1%, іншыя — 2%.

Крыніцы

1. Asian Development Bank and Myanmar: Fact Sheet // Азіяцкі банк разьвіцьця, красавік 2022 г.
2. The World Factbook
3. Правительство Мьянмы снова сменило название страны и государственные символы (рас.). Навінавы партал «Ale.by» (22 кастрычніка 2010). Праверана 22 кастрычніка 2010 г.
4. Беларусь і М’янма падпісалі пагадненьне аб гандлёва-эканамічным супрацоўніцтве // Зьвязда : газэта. — 19 лютага 2011. — № 231 (27095). — С. 2. — ISSN 1990-763x.