Ҡотан

Ҡотан (рус. Кутаново) — Башҡортостандың Бөрйән районындағы ауыл. Ырғыҙлы ауыл советы составына инә. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 317 кеше^[2]. Почта индексы — 453585, ОКАТО коды — 80219816002.

Деревня
Кутаново башҡ. Ҡотан
Ағиҙел йылғаһы аша күпер
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Бөрйән
Ауыл биләмәһе	Ырғыҙлы
Координаталар	52°59′03″ с. ш. 57°01′58″ в. д.HGЯO
Халҡы	↘317[1] кеше (2010)
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Почта индексы	453585
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 219 816 002
ОКТМО коды	80 619 416 106
Кутаново

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Иҫке Собханғол): 47 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Ырғыҙлы): 3 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Белорет): 180 км

Ҡотан ауылы Ағиҙел йылғаһы буйында, район үҙәге Иҫке Собханғол ауылынан көньяҡ-көнбайышҡа табан 47 километр һәм тимер юл станцияһы Белореттан 180 километр алыҫлыҡта, «Башҡортостан» милли паркы территорияһында урынлашҡан.

Тарихы

Ҡотан ауылына 1795—1811 йылдарҙа Верхнеурал өйәҙе башҡорттары үҙҙәренең аҫаба ерҙәрендә нигеҙ һалған. VII рәүиз буйынса унда 19 йорт булған.

1866 йылда Ҡотан Мәсетлеауыл, Мәсетле атамаһы менән теркәлгән. Был ваҡытта 13 йортта 118 кеше йәшәгән^[3]. Бында йорт старшинаһы Йәрмөхәмәт Сирбаев менән ҡустыһы Монасип йәшәгән, ул Мәҡсүт, Үрге Нөгөш, Ғәҙелгәрәй, Ҡолғана, Һөйөш ауылдарын берләштергән 23-сө йортҡа идара иткән. Уларҙың барыһы ла Ырымбур өйәҙенең 9-сы башҡорт кантонына ингән. Халҡы ярым күсмә тормош алып барған. Йәйләүгә сыҡҡандар. 90 кешегә ни бары 64 бот яҙғы иген сәселгән. Ауылға Бөрйән улусы аҫаба башҡорттары (хәҙерге Баймаҡ районы ауылынан күсеп килгән) нигеҙ һала. Ауыл булып ойошторолғанға тиклем үк бында утарҙар урынлашҡан булған, уларҙың барыһында ла башҡорттар йәшәгән^[4][5].

Халыҡ малсылыҡ, игенселек менән шөғөлләнгән. Мәсет булған^[6].

Халыҡ һаны

Халыҡ иҫәбе
2002[7]	2009[7]	2010[1]
311	↗361	↘317

Милли составы

2002 йылғы иҫәп алыуға ярашлы, халыҡтың күпселеге — башҡорттар (99 %)^[8].

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)	144
1920 йыл 26 август	186
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	154;
1959 йыл 15 ғинуар	175
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	223
2002 йыл 9 октябрь	311
2010 йыл 14 октябрь	317	169	148	53,3	46,7

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Әлеге ваҡытта Ҡотан ауылында башланғыс мәктәп һәм балалар баҡсаһы^[9], фельдшер‑акушерлыҡ пункты, Мәҙәниәт йорто, китапхана бар^[10][11].

Урамдары

• Ағиҙел урамы (рус.  Агидель (улица)
• Яр буйы урамы (рус. Набережная (улица)
• Салауат Юлаев урамы (рус. Салавата Юлаева (улица)
• Суҡтал урамы (рус. Суктал (улица)
• Тирәкле урамы (рус. Тирякле (улица)
• Туйбаға урамы (рус. Туйбага (улица)^[12]

Ер-һыу атамалары

• Кәбәнташ^[13]

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Таң гәзите ҠОТАНДЫҢ ЯУ КҮРГӘН МӘСЕТЕ...

Галерея

• 
  Ауыл эсенә юл
• 
  Ҡотан-Ырғыҙлы күпере
• 
  Һәйкәлдәр ҙә иҫкерә
• 
  Яугирҙәр исемлеге
• 
  Ауыл мәктәбе һәм балалар баҡсаһы
• 
  Ҡотан ауыл мәҙәниәт йорто
• 
  Ҡотан ауылынан сыҡҡас

Сығанаҡтар

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)

Һылтанмалар

• Ҡотан // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. Ҡотан ауылы
• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4. 46-47 бб. Бөрйән районыы Ҡотан ауылы

Иҫкәрмәләр

1. Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан  (билдәһеҙ). Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
2. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
3. Ҡотан // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. Ҡотан ауылы
4. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4. 46-47 бб.
5. Куганово
6. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4. 46-47 бб.
7. Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
8. Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — приложение в формате Excel 2016 йыл 4 март архивланған..
9. В Бурзянском районе после капитального ремонта открылась начальная школа-детский сад (рус.) (Тикшерелеү көнө: 15 сентябрь 2016)
10. Ҡотан // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
11. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.
12. Межрайонная инспекция Федеральной налоговой службы № 20 по Республике Башкортостан