From Wikipedia, the free encyclopedia
Әсфәндиәров Әнүәр Закир улы (15 май 1934 йыл — 4 февраль 2014 йыл) — тарихсы ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Тарих фәндәре кандидаты (1970). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1985), СССР юғары мәктәбе отличнигы (1984). Башҡортостан Республикаһының Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы (2007), Ә. Вәлиди исемендәге халыҡ-ара (1997) һәм В. П. Бирюков исемендәге Урал (1994) премиялары лауреаты. Халыҡтар дуҫлығы, Салауат Юлаев (2004) ордендары кавалеры.
| Әнүәр Закир улы Әсфәндиәров | |||
 | |||
| Тыуған көнө | |||
|---|---|---|---|
| Тыуған урыны | |||
| Вафат көнө | |||
| Вафат урыны |
Башҡортостан Республикаһы, | ||
| Ил | |||
| Ғилми даирәһе | |||
| Эшләгән урыны | |||
| Альма-матер |
Мәскәү дәүләт университеты (1958) | ||
| Ғилми дәрәжәһе |
тарих фәндәре кандидаты | ||
| Награда һәм премиялары |
| ||
Әнүәр Закир улы Әсфәндиәров 1934 йылдың 15 майында Башҡорт АССР-ының Баймаҡ районы Сыңғыҙ ауылында тыуған. 3 йәшлек сағында әсәһе вафат була. Бөйөк Ватан һуғышы башланып атаһы фронтҡа алынғас, бер аҙ ваҡыт Әнүәрҙе өләсәһе тәрбиәләй. Өләсәһе мәрхүм булғас, Баймаҡ балалар йортона эләгә. 1950 йылда Иркутск өлкәһенә фабрика-завод мәктәбенә уҡырға ебәрелеү маҡсатында, ул башҡа балалар йорто тәрбиәләнеүселәре менән бергә Өфөгә юллана. Әммә Әнүәр Себергә бармай һәм Өфөнөң 9-сы башҡорт мәктәбендә белем ала[1]. Был мәктәпте 1953 йылда тамамлай[2].
1958 йылда Мәскәү дәүләт университетының тарих факультетын тамамлай һәм 1965 йылғаса Өфө ҡалаһының 1-се интернат-мәктәбендә уҡыта.
1968—1974 йылдарҙа СССР Фәндәр академияһы Башҡортостан филиалының Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтында эшләй.
1974 йылдан башлап Башҡорт дәүләт университетында тарих факультетында уҡыта.
«Можно без преувеличения сказать, что количество сделанного Анваром Закировичем не уступает объему работы целого института...Анвар Закирович — летописец истории нашей республики.[3]»
XVII, XVIII һәм XIX быуаттарҙағы башҡорт ғаиләhе тураhында яҙған китабы «Башҡорт халҡының ғаиләhе» тип атала.
Тарих, тел hәм әҙәбиәт институтында эшләгән осорҙа авторҙар коллективы менән берлектә «Өфө тарихы» китабын яҙалар. Ул 1976 йылда донъя күрә. «Өфөгә нигеҙ hалыу», «XIX быуаттың беренсе яртыhында Өфө» тигән бүлектәрҙе яҙғанда халыҡ иҫәбен алыу материалдары менән эшләй.
1990 йылдан 2002 йылға тиклем 10 китабы донъя күрә. Башҡортостандың 54 районының 41-нең ауылдар тарихы яҙылды. Ошо китап йоғонтоhонда ауылдар тарихына бағышланған 15-ләп китап донъя күрҙе.
Һуңғы халыҡ иҫәбен алыу алдынан профессор Әсфәндиәров тарафынан Башҡортостандың төньяҡ-көнбайыш өлөшөн этнография һәм тарих йәһәтенән тикшереү үткәрелгән. Уның һөҙөмтәһе булараҡ «Западные башкиры. По переписям 1795—1917 гг.» китабы донъя күрә. Һуңғы йылдарҙа ғалим бик әүҙем эшләй. Башҡортостандың үҙ ирке менән Рәсәй дәүләте составына инеүенең 450 йыллығы уңайынан уның «Башкирия после вхождения в состав России (вторая половина XVI — первая половина XIX в.)», «Кантонное управление в Башкортостане», «Башкирские тарханы» китаптары баҫылып сыға һәм башҡорттар тарихын өйрәнеүҙә ҙур лайыҡлы урын алып тора.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
