Тимер (Бөрйән районы)

Тимер (рус. Тимирово) — Башҡортостан Республикаһының Бөрйән районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә халыҡ һаны 462 кеше булған^[2]. ОКАТО коды — 80219830001.

Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: Тимер (мәғәнәләр).

Ҡыҫҡа факттар Ил, Федерация субъекты ...

Һанлы танытмалар
Деревня
Тимер башҡ. Тимирово
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Бөрйән
Ауыл советы	Тимер
Координаталар	53°10′50″ с. ш. 57°32′17″ в. д.^HGЯO
Халҡы	↘455^[1] кеше (2015)
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Почта индексы	453584
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 219 830 001
ОКТМО коды	80 619 430 101
Тимер

Ябырға

Халыҡ һаны

Ентеклерәк мәғлүмәт Халыҡ иҫәбе ...

Халыҡ иҫәбе
2002^[3]	2009^[3]	2010^[4]	2012^[5]	2013^[6]	2014^[7]	2015^[1]
469	↗528	↘462	↘447	↗454	↗462	↘455

Ябырға

2002 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәренә ярашлы, халыҡтың күпселеген башҡорттар (100 %) алып тора^[8].

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1900 йыл	421
1923 йыл 26 август	453
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	348
1959 йыл 15 ғинуар	312
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	420
2002 йыл 9 октябрь	469
2010 йыл 14 октябрь	462	227	235	49,1	50,9

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

Район үҙәгенә тиклем (Иҫке Собханғол): 25 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Белорет): 136 км

Тирә-яҡ мөхит

Тимер шахтаһы — көнбайыш тау битендә боронғо шахта^[9].
Тимер ауылының ер-һыу атамалары
Ер-һыу атамалары ТИМЕР АУЫЛЫ — МИНЕҢ КЕСЕ ВАТАНЫМ

Шәжәрәләр

Ҡалҡаман вариҫтары

Ҡалҡаман вариҫтары, төп шәжәрә
Мөхәмәтовтар шәжәрәһе (Бөрйән районы Тимер ауылы, Ғәйниямал өләсәй яғынан (Ҡалҡаман вариҫтары))
Арыҫланғужиндар шәжәрәһе (Бөрйән районы Тимер ауылы (Ҡалҡаман вариҫтары))
Баязитовтар шәжәрәһе (Бөрйән районы Тимер ауылы (Ҡалҡаман вариҫтары))
Бикмөхәмәтовтар шәжәрәһе (Бөрйән районы Тимер ауылы (Ҡалҡаман вариҫтары))
Иҫәнбаевтар шәжәрәһе (Бөрйән районы Тимер ауылы (Ҡалҡаман вариҫтары))

Алтынбаевтар

Тимер ауылы тарихы

Бәйләнештә сайтында

МОҢ АЛЫРҒА КИЛЕГЕҘ!!! (Земфира Аҡбутина ижады^[10]

Дин әһелдәре

Бөрйән районы Тимер ауылының дин әһелдәре

Билдәле шәхестәре

Аҡбутина Земфира Хәкимйән ҡыҙы (18.03.1966), уҡытыусы, журналист, шағир. 2011 йылдан Рәсәй Федерацияһының һәм Башҡортостан Республикаһының Журналистар оюздары ағзаһы. Башҡортостан Республикаһы мәғариф алдынғыһы (2015). Рәсәй Федерацияһының «Иң яҡшы уҡытыусыһы» конкурсы еңеүсеһе (2007).
Аллабирҙин Дамир Зиннәт улы — педагог, Рәсәй Федерацияһының дөйөм белем биреүҙең маҡтаулы хеҙмәткәре
Алтынбаев Ғәйфи Муса улы (15 март 1915 йыл — 8 август 1968 йыл) — совет-фин һәм Бөйөк Ватан һуғыштарында ҡатнашыусы, Ҡыҙыл Йондоҙ ордены менән бүләкләнеүсе.
Алтынбаев Фәтхулла Йәғәфәр улы (1 май 1919 йыл — 7 июнь 2009 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышы ветераны, 2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены менән бүләкләнеүсе.
Алтыншин Уразбай Фазыл улы (17 июнь 1927 йыл — 17 июль 2011 йыл) — 3-сө дәрәжә Хеҙмәт Даны ордены каваалеры
Аллабирҙин Мортаза Ғәлләм улы (23 февраль 1924 йыл — ???) — Бөйөк Ватан һуғышы ветераны, I дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалеры^[11]^[12].
Раян Алтыншин (27.02.1976), йырсы, Нефтекама дәүләт филармонияһының артист-вокалсыһы, «Ҡәрҙәштәр» башҡорт эстрада төркөмө етәксеһе. Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (2021).
Арыҫланғужин Азат Ғәлимйән улы (10 декабрь 1937 йыл — 15 декабрь 2001 йыл) — «Почет билдәһе» һәм Халыҡтар Дуҫлығы ордены ордендары кавалеры
Баймырҙин Ғәлимырҙа Әҙелмырҙа улы (1897 йыл — 1969 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы, III дәрәжә Дан, Ҡыҙыл Йондоҙ ордендары кавалеры^[13]
Бикмөхәмәтов Шәһиғәли Зәйнәғәли улы —(3 сентябрь 1939 йыл — 24 декабрь 2015 йыл) — Башҡорт ССР-ының атҡаҙанған уҡытыусыһы (1991 йыл).
Баймырҙин Ринат Маргис улы (17 декабрь 1981 йыл) — артист. Башҡортостан Республикаһының Шәйехзада Бабич исемендәге йәштәр дәүләт премияһы лауреаты (2017), Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы (2022).
Ғөбәйҙуллин Данис Тимерйән улы (1 декабрь 1981 йыл — …2015 йыл) — ике тапҡыр «Ҡаһарманлыҡ» ордены кавалеры
Дәүләтбирҙина Тәнзилә Сәлих ҡыҙы (3 август 1964), шағир, драматург һәм журналист. 1992 йылдан Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың Яҙыусылар һәм 2000 йылдан Журналистар союздары ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының Шәйехзада Бабич исемендәге йәштәр дәүләт премияһы лауреаты (1997) һәм атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2014).
Ҡолдобаев Рәхимйән Лоҡман улы (7 декабрь 1931 йыл — 31 март 1994 йыл) — «Ауыл хужалығының атҡаҙанған механизаторы»^[14]
Латыпов Сөләймән Йәнғәли улы (5 март 1954 йыл) — журналист, яҙыусы. 2013 йылдан — «Тамаша» журналының баш мөхәррире. 2002 йылдан Рәсәй һәм Башҡортостан Республикаһы Яҙыусылар союзы ағзаһы.
Мырҙағолов Байғужа Ғәббәс улы (1 август 1924 йыл — 15 октябрь 1998 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышы ветераны, Ҡыҙыл Йондоҙ ордены кавалеры.
Ҡолдәүләтова Алһыу Рәхимйән ҡыҙы^[15] (14 ноябрь 1954 йыл) — Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған иҡтисадсыһы
Нәҙершин Мотаһар Закир улы (1923 йыл — ?) — 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы яугиры, гвардия сержанты. Ҡыҙыл Йондоҙ ордены кавалеры (1944)
Нәҙершин Зәки Аҡйегет улы (1914 йыл — ???) — Совет-фин, Бөйөк Ватан һуғыштарында ҡатнашыусы, Ҡыҙыл Йондоҙ ордены менән бүләкләнеүсе
Нәҙершин Булат Зәки улы (15 июнь 1937 йыл — 10 март 2003 йыл) — Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре

Матбуғатта

Батырҙарын иҫкә алғанда онотмаһын мине лә Тыуған ил…. (Ғөбәйҙуллин Данис Тимерйән улы)^[16]
28.11.2022. Эштә үткән ғүмерҙәре. (Мөхәмәт Айса улы менән Рәйлә Мансур ҡыҙы Абдуллиндар)^[17]

Видеояҙмаларҙа

Тимер ауылы. ВидеоклипТимер ауылы. Видеоклип

Аудиояҙмалар

Тимер — тыуған ауылым. Земфира Аҡбутина һүҙҙәре, Рәхимә Ғәйетбаева көйө Раян Алтыншин йырлай^[18]

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Тимер мәктәбе
Ҡалҡаман тишеге мәмерйәһе
Ҡалҡаман тишегенә бәйле легенда. Биреләр араһы. Башҡорт халыҡ ижады: Риүәйәттәр, легендалар. Икенсе том. — Өфө: «Китап», 1997. 113—114-се биттәр^[19]