Nyonin kinsey
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Nyonin kinsey (女人禁制?) və ya nyonin kenkay[1] (女人結界?) – Yaponiyada qadınların müəyyən yerlərə daxil olmasının qadağan olduğunu bildirən termin. Əsasən məbəd və dağ kimi müqəddəs yerlərə qadınların daxil olması tabu hesab olunsa da, sumo və balıqçılıq kimi məşğuliyyətlərə də qadınların qatılması nyonin kinsey hesab olunur. Müasir dövrdə bu ənənə əvvəlki əhəmiyyətini itirmişdir.[2]
Nyonin kinsey praktikasına əsasən Yaponiyada qadınların məbəd, monastır, bəzi dağlar kimi müqəddəs yerlərə və ya festival, mərasim kimi dini tədbirlərə qatılması qadağandır. Qədim Yaponiyada qadının cəmiyyətdəki yeri yüksək olsa da, buddizmdə menstruasiya qanı və uşaq doğumu ilə bağlı tabular bu praktikanın ortaya çıxmasına səbəb olmuşdur.[2]
1872-ci ildə Meyci hökuməti qadınların bütün dağlara, məbədlərə, səcdəgahlara girişini leqallaşdırsa da,[1] bəzi müqəddəs yerlərdə hələ də qadınların girişinə icazə verilmir. Koya, Hiey, Ontake kimi şintoizm və buddizm üçün müqəddəs olan dağlar qadınlar üçün qoyulmuş qadağaya görə tanınmışdır.[2] Nara prefekturasında yerləşən Omine dağında hələ də nyonin kinsey qüvvədədir və dağa ancaq kişilər dırmaşa bilərlər. Bu praktika VII əsrdən etibarən tətbiq olunmağa davam edir.[3]
Nyonin kinsey dini məkanlarla yanaşı balıqçılıq, ovçuluq, inşaat, suşi və sake hazırlamaq, dulusçuluq kimi məşğuliyyətləri və sumo kimi idman növlərini də əhatə edir.[4] Balıqçılar qayıq ruhu olan Fudomanı qəzəbləndirməmək üçün qayığa qadınların minməsinə icazə vermirdilər.[2] Qadınların sumo idmanına qatılması tabusu müasir dövrdə də davam edir. Sumo ənənələrindəki kami rituallarına əsasən qadınların sumo rinqinə daxil olmaları qadağandır.[4] Yaponiyada qadın qadağası beysbol və boks kimi idman növlərində də müşahidə olunmuşdur. 1985-ci ildə Yaponiya parlamentinin qadın deputatı Mayumi Moriyamanın kişilərin qatıldığı qolf turnirinə daxil olmasına icazə verilməmişdir.[5]
Tunel və mədənçilik işi ilə məşğul olan kişilər arasında yayılmış inanca görə onların işinə nəzarət edən qadın dağ ruhunun ətrafda başqa qadın görməsi onun qısqanmasına və tuneldə qəzaya səbəb ola bilərdi. Bu səbəbdən qadınların tunel tikintisinə və mədənlərə daxil olması qadağan idi. Tikintisi 1988-ci ildə tamamlanmış Seykan tunelinin tikintisi zamanı heç bir qadın tunelə buraxılmamışdı.[6]
Sake və suşi istehsalında da mərkəzi ilahlar qadın hesab olunur və ətrafdakı qadınları qısqandıqlarına inanılır. Bu səbəbdən qadınların sake və suşi istehsalı ilə məşğul olan yerlərə daxil olmasına icazə verilmirdi. 1980-ci illərin ortasına olan statistikaya əsasən Yaponiyada suşi istehsalı ilə məşğul olan 55.000-dən çox peşəkardan ancaq 15-i qadın idi.[6]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
