Ermənistan SSR əhalisinin siyahıyaalınması (1926)

Ümumi

1 yanvar 1926-cı il tarixinə Ermənistan SSR inzibati cəhətdən paytaxt İrəvan şəhərindən, 9 qəzadan və qəzaları təşkil edən 36 dairədən ibarət idi. Ümumi əhalinin sayı 880.464 nəfər idi.

İnzibati vahidlər üzrə əhalinin etnik tərkibi

Qəza	İnzibati vahid	Cəmi	Ermənilər	Türklər[q 1]	Kürdlər[q 2]	Ruslar	Digərləri
İrəvan	İrəvan şəhəri	67 121	59 838	5 216	51	1 401	615
	Dərəçiçək qəsəbəsi	618	386	0	0	226	6
	Qəmərli qəsəbəsi	2 505	2 193	248	0	48	16
	Axta dairəsi	30 022	27 706	1 400	296	332	288
	Baş Gərni dairəsi	6 690	5 202	1 297	35	1	155
	Vedibasar dairəsi	16 947	7 614	7 700	1 380	78	175
	Qəmərli dairəsi	22 028	18 394	2 317	440	14	863
	Kotayk dairəsi	21 742	19 992	411	238	26	1 075
	Razdan dairəsi	13 487	7 601	5 698	105	8	75
Dərələyəz	Keşişkənd qəsəbəsi	1 580	1 547	21	0	2
	Keşişkənd dairəsi	16 765	13 584	3 133	16	3
	Paşalı dairəsi	11 729	8 828	2 787	85	2
Dilican	Dilican qəsəbəsi	6 464	5 768	38	3	637
	İcevan qəsəbəsi	2 261	2 231	18	0	11
	Barana dairəsi	11 391	11 345	42	0	2
	Dilican dairəsi	8 461	6 636	1 394	41	387
	İcevan dairəsi	13 559	13 492	39	0	20
	Krasnoe Selo dairəsi	16 387	7 351	6 636	27	1 933
	Şəmşəddin dairəsi	20 142	20 111	14	0	12
Zəngəzur	Gorus şəhəri	2 690	2 639	0	0	4
	Qafan mədənləri	1 511	928	165	0	30
	Gorus dairəsi	20 697	20 312	364	1	0
	Qafan dairəsi	21 610	17 034	2 418	5	2
	Sisian dairəsi	22 410	19 025	1 486	2	298
Leninakan	Leninakan şəhəri	42 313	37 520	58[q 3]	40	1 746
	Ağbaba dairəsi	8 574	590	6 339[q 4]	49	89
	Hacı Xəlil dairəsi	15 165	9 809	50	5 304	1
	Düzkənd dairəsi	26 512	26 365	8	22	61
	Qızıl Qoç dairəsi	13 155	13 074	6[q 5]	25	26
	Molla Göyçə dairəsi	26 775	26 665	3	42	55
	Panik dairəsi	22 832	22 802	0	23	4
	Talin dairəsi	11 467	9 432	0	1 964	59
Meğri	Meğri qəsəbəsi	1 161	1 055	48	0	55
	Meğri dairəsi	6 978	5 462	1 153	0	27
Nor Bəyazid	Nor Bəyazid şəhəri	8 447	8 408	15	2	20
	Yelenovka qəsəbəsi	1 032	447	0	18	566
	Basarkeçər dairəsi	32 578	18 362	13 444	284	7
	Yelenovka dairəsi	10 969	10 707	5	53	203
	Martuni dairəsi	27 174	27 032	129	11	2
	Nor Bəyazid dairəsi	21 370	20 835	472	60	3
Pəmbək–Loru	Qarakilsə şəhəri	8 640	8 462	36	2	68
	Allahverdi qəsəbəsi	2 103	563	40	0	45
	Manes qəsəbəsi	891	759	11	0	36
	Sanahin qəsəbəsi	663	604	0	0	38
	Stepanavan qəsəbəsi	4 970	4 528	18	5	106
	Şamlıq qəsəbəsi	814	205	65	0	6
	Allahverdi dairəsi	19 055	16 432	2 331	0	34
	Hamamlı dairəsi	25 029	24 886	0	20	1
	Vorontsovka dairəsi	18 671	8 238	2 904	235	7 139
	Dseq dairəsi	14 599	14 538	5	0	14
	Qarakilsə dairəsi	18 404	11 571	5 059	7	1 748
	Stepanavan dairəsi	19 309	16 126	147	8	1 947
Eçmiədzin	Vağarşapat şəhəri	8 436	8 359	6	5	34
	Əştərək qəsəbəsi	4 853	4 838	1	6	6
	Sərdarabad qəsəbəsi[q 6]	533	484	1	0	3
	Abaran dairəsi	22 507	22 328	175	1	0
	Əştərək dairəsi	21 587	20 536	938	88	1
	Zəngibasar dairəsi	12 207	6 024	5 810	308	31
	Qurduqulu dairəsi	25 117	21 523	1 022	1 849	153
	Samağar dairəsi	19 265	16 826	294	2 106	11
Cəmi		878 929[q 7]	743 571	84 697[q 8]	15 262[q 9]	19 548	15 851

1931-ci il

1 yanvar 1931-ci ilə olan məlumata əsasən Ermənistan SSR-nin əhalisi 1.032.700 nəfər idi. Onlardan 220.400 nəfəri şəhərlərdə, 812.300 nəfəri isə kəndlərdə yaşayırdı, əhalinin ölkə üzrə orta sıxlığı 1 km²-də 35 nəfər idi. Ümumi əhalinin 84,70%-ini ermənilər, 8,80%-ini azərbaycanlılar^{[q 10]}, 2,20%-ini ruslar, 4,30%-ini isə digərləri təşkil edirdi. 1 oktyabr 1931-ci ilə olan məlumata əsasən ölkənin ərazisi 29.660 km² idi, dövlət inzibati cəhətdən 2 müstəqil inzibati-ərazi vahidinə (İrəvan və Gümrü şəhərləri) və 26 rayona bölünürdü.

İnzibati vahidin rəsmi adı[1]			İnzibati vahidin ərazisi 01.10.1931 tarixinə[1]	İnzibati vahidin əhalisi 01.01.1931 tarixinə[1]
№[1]	Azərbaycan dilində	Rus dilində[1]	km² — lə	Ümumi	Şəhərlərdə	Kəndlərdə
1.	Abaran rayonu	Абаранский район	1 026	42 539	…	42 539
2.	Ağbaba rayonu	Агабабинский район	1 149	25 108	…	25 108
3.	Allahverdi rayonu	Аллавердский район	1 400	43 823	5 120	37 703
4.	Axta rayonu	Ахтинский район	1 260	45 704	…	45 704
5.	Əştərək rayonu	Аштаракский район	775	30 355	…	30 355
6.	Basarkeçər rayonu	Басаргечарский район	1 294	29 213	…	29 213
7.	Varqaşapat rayonu	Варгашапатский район	477	38 165	…	38 165
8.	Vedi rayonu	Ведийский район	1 515	20 882	…	20 882
9.	Gorus rayonu	Горисский район	763	25 365	4 660	20 705
10.	Dərələyəz rayonu	Даралагязский район	2 307	32 828	…	32 828
11.	Dilican rayonu	Дилижанский район	1 109	31 287	…	31 287
12.	Düzkənd rayonu	Дюзкендский район	943	63 090	…	63 090
13.	İcevan rayonu	Иджеванский район	1 151	27 537	…	27 537
14.	Qəmərli rayonu	Камарлинский район	546	43 974	…	43 974
15.	Qarakilsə rayonu	Караклисский район	1 121	52 736	11 222	41 514
16.	Qafan rayonu	Кафанский район	1 333	24 858	3 713	21 145
17.	Kotay rayonu	Котайский район	844	29 446	…	29 446
18.	Qurduqulu rayonu	Курдукулинский район	800	29 795	…	29 795
19.	Martuni rayonu	Мартунинский район	1 033	37 644	…	37 644
20.	Meğri rayonu	Мегринский район	650	9 608	…	9 608
21.	Molla-Göyçə rayonu	Молла-Геокчинский район	815	33 307	…	33 307
22.	Nor-Bəyazid rayonu	Нор-Баязетский район	610	32 193	8 986	23 207
23.	Sisian rayonu	Сисианский район	1 721	24 606	…	24 606
24.	Stepanavan rayonu	Степанаванский район	1 365	47 012	…	47 012
25.	Talin rayonu	Талинский район	1 286	15 651	…	15 651
26.	Şəmşəddin rayonu	Шамшадинский район	830	22 343	…	22 343
	İrəvan şəhəri	город Ереван	1 537	89 232	89 232	…
	Leninakan şəhəri	город Ленинакан		52 473	52 473	…

1931-ci ildə Ermənistan SSR-nin rayon icra komitələrinə tabe şəhər yaşayış yerləri
Şəhər yaşayış yerinin rəsmi adı[2]			İnzibati-ərazi bölgüsü haqqında 01.10.1931 tarixinə[2]		Şəhər yaşayış yerinin əhalisi 01.01.1931 tarixinə[2]
№	Azərbaycan dilində	Rus dilində[2]	İnzibati önəmi	Daxil olduğu rayon	Sayı
3.1.	Manas işçi qəsəbəsi	Манес р.п.	rayon mərkəzi	Allahverdi rayonu	2 651
3.2.	Allahverdi işçi qəsəbəsi	Аллаверды р.п.	…	Allahverdi rayonu	2 469
9.1.	Gorus şəhəri	Горис г.	rayon mərkəzi	Gorus rayonu	4 660
15.1.	Qarakilsə şəhəri	Караклис г.	rayon mərkəzi	Qarakilsə rayonu	11 222
17.1.	Ərzni şəhər tipli qəsəbəsi	Арзни п.г.т.	…	Kotay rayonu	1 881
21.1.	Ərtik Tuf. şəhər tipli qəsəbəsi	Артик Туф. п.г.т.	…	Molla-Göyçə rayonu	4 211
21.2.	Ani-Pemza şəhər tipli qəsəbəsi	Ани-Пемза п.г.т.	…	Molla-Göyçə rayonu	989

Mənbə

1. Административное деление республик, областей, губерний, уездов и волостей Союза ССР на 1 января 1926 года (в алфавитном порядке). — Армянская ССР, стр. 194–195. // Территориальное и административное деление Союза ССР на 1–е января 1926 года. Издатель: Статистический отдел Народного комиссариата внутренних дел РСФСР. Москва: Издательство Главного Управление Коммунального Хозяйство НКВД, 1926, 284 стр.
2. "Армянская ССР (Национальный состав населения по переписи 1926 года) — Еженедельная демографическая газета Демоскоп Weekly". Archived from the original on 2012-02-10. İstifadə tarixi: 24 iyul 2015..
3. "Население Армянской ССР по переписи 1926 года: поуездные итоги переписи — Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа". Archived from the original on 2015-07-07. İstifadə tarixi: 24 iyul 2015..
4. "Население Эриванского уезда (без Эривани) по переписи 1926 года: поуездные итоги переписи — Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа". Archived from the original on 2012-04-02. İstifadə tarixi: 24 iyul 2015..
5. "Население Даралагязского уезда по переписи 1926 года: поуездные итоги переписи — Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа". Archived from the original on 2012-04-02. İstifadə tarixi: 24 iyul 2015..
6. "Население Дилижанского уезда по переписи 1926 года: поуездные итоги переписи — Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа". Archived from the original on 2012-04-02. İstifadə tarixi: 24 iyul 2015..
7. "Население Зангезурского уезда по переписи 1926 года: поуездные итоги переписи — Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа". Archived from the original on 2012-04-02. İstifadə tarixi: 24 iyul 2015..
8. "Население Ленинаканского уезда по переписи 1926 года: поуездные итоги переписи — Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа". Archived from the original on 2012-04-02. İstifadə tarixi: 24 iyul 2015..
9. "Население Мегринского уезда по переписи 1926 года: поуездные итоги переписи — Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа". Archived from the original on 2012-04-02. İstifadə tarixi: 24 iyul 2015..
10. "Население Нор-Баязетского уезда по переписи 1926 года: поуездные итоги переписи — Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа". Archived from the original on 2012-04-02. İstifadə tarixi: 24 iyul 2015..
11. "Население Памбак-Лорийского уезда по переписи 1926 года: поуездные итоги переписи — Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа". Archived from the original on 2012-04-02. İstifadə tarixi: 24 iyul 2015..
12. "Население Эчмиадзинского уезда по переписи 1926 года: поуездные итоги переписи — Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа". Archived from the original on 2012-04-02. İstifadə tarixi: 24 iyul 2015..

Qeydlər

1. Siyahıyaalınmada türk, qarapapaq və Osmanlı türkü kimi qeydə alınmış əhali birlikdə.
2. Siyahıyaalınmada kürd və yezidi kimi qeydə alınmış əhali birlikdə.
3. Siyahıyaalınmada Osmanlı türkü olaraq qeydə alınmış 4 nəfər və türk olaraq qeydə alınmış 54 nəfər birlikdə.
4. Siyahıyaalınmada qarapapaq olaraq qeydə alınmış 6.311 nəfər və türk olaraq qeydə alınmış 28 nəfər birlikdə.
5. Siyahıyaalınmada Osmanlı türkü olaraq qeydə alınmış 3 nəfər və türk olaraq qeydə alınmış 3 nəfər birlikdə.
6. Uşaq koloniyası ilə birlikdə.
7. Bu rəqəm siyahıyaalınmada qeydə alınmış SSRİ vətəndaşlarının sayını göstərir. Sayı 1.535 nəfər olaraq qeydə alınmış əcnəbilərlə birlikdə Ermənistan SSR-in ümumi əhalisi 880.464 nəfər təşkil edirdi.
8. Siyahıyaalınmada türk olaraq qeydə alınmış 76.870 nəfər, qarapapaq olaraq qeydə alınmış 6.311 nəfər və Osmanlı türkü olaraq qeydə alınmış 1.516 nəfər birlikdə.
9. Siyahıyaalınmada kürd olaraq qeydə alınmış 3.025 nəfər və yezidi kimi qeydə alınmış 12.237 nəfər birlikdə.
10. Qeyd: Azərbaycan SSR təşkil edildikdən sonra 1938-ci ilədək 1938-ci ildən sonra azərbaycanlılar adlandırılan xalq türklər adlanırdı. Beləliklə 1926-cı ildə keçirilmiş ilk Ümumsovet əhali siyahıyaalınmasında və 1937-ci ildə keçirilmiş (nəticələri rəsmən qüsurlu hesab edilərək ləğv edilmişdir) siyahıyaalınmada 1938-ci ildən sonra azərbaycanlı adlandırılan etnik qrup türklər olaraq qeydə alınmışdırlar.

İstinadlar

1. Центральный Исполнительный Комитет Союза ССР, Всероссийский центральный исполнительный комитет. Административно-территориальное деление союза ССР (Районы и города СССР). Издательство "Власть Советов" при Президиуме ВЦИК Москва, 1931, страницы 234–237
2. Центральный Исполнительный Комитет Союза ССР, Всероссийский центральный исполнительный комитет. Административно-территориальное деление союза ССР (Районы и города СССР). Издательство "Власть Советов" при Президиуме ВЦИК Москва, 1931, страницы 236–237