Erməni quldur dəstələri
From Wikipedia, the free encyclopedia
Erməni quldur dəstələri (qərbierm. Ֆէտայի («fedayi»), şərqierm. Ֆիդայի («fidayi»)) həmçinin erməni nizamsız birləşmələri, erməni milisləri — cinayətkarlar, kürd tayfaları və həmidi süvariləri tərəfindən ermənilərin kütləvi qırğınlarına və erməni kəndlərinin talanına cavab olaraq özünümüdafiə qüvvələrinə qoşulmaq üçün könüllü olaraq ailələrini tərk etmiş erməni mülki əhalisinin təşkil etdiyi silahlı birliklər. Osmanlı imperiyasında partizan təşkilatları yaratsalar da, bu qüvvələrin əksəriyyəti erməni milli hərəkatının üzvləri kimi xidmət edirdi. Onlar II Əbdülhəmid dövründə kürd tayfa qüvvələrinə və Həmidiyyə əsgərlərinə qarşı vuruşmuşlar. Erməni quldur dəstələri erməni əhalisinin sıx yaşadığı ərazilərdə Osmanlı imperiyasının fəaliyyətinə qarşı mübarizə aparırdılar. 1 1876-1909-cu illərdə sultan II Əbdülhəmidin hakimiyyəti dövründə mübarizənin məqsədi öz ölkələrinə Armenakan partiyasının üzvlərinin müdafiə etdiyi muxtariyyət və ya ideologiya səviyyədən asılı olaraq Ermənistan İnqilabi Federasiyası və Sosial Demokrat Hunçak Partiyasının nümayəndələri tərəfindən dəstəklənən ermənilərə xaricdən edilən təzyiqlər fonunda müstəqillik əldə etmək idi.
Öz aralarında razılığa gələn Erməni İnqilabi Federasiyasının rəhbərləri 1905-1911-ci illərdə Məşrutə inqilabı baş verərkən orada iştirak etmişlər[1].
“Fədai” sözü ərəbcə "fidai" (ərəb. فدائيون, fidā'īyīn, ərəbcədən din naminə, ideya naminə özünü qurban verən deməkdir) sözündəndir. 4 noyabr 1922-ci il tarixli “The New York Times” yazır ki, Birinci Dünya müharibəsində 200.000 erməni Müttəfiqlərin ordularında və ya Müttəfiqlər tərəfində döyüşən müstəqil birləşmələrdə vuruşub.
Birinci Dünya müharibəsinin sonunda Nübar paşa Paris Sülh Konfransında ermənilərin erməni davası uğrunda cəsarətlə döyüşdüyünü bildirmişdi 1919-cu ilin yanvarı, Nubar paşa məktubunda erməni xalqının müttəfiq ordulara verdiyi töhfənin xülasəsini daxil edir və erməni milislərinin gücünün 50.000 nəfər olduğunu bildirir[2].