El Rexonalismu foi una corriente político y cultural presente n'Asturies dende principios del sieglu XX hasta la Guerra Civil Española.
Contestu
A empiezos del sieglu XX el centru d'Asturies recibe folaes d'emigrantes a les sos ciudaes, Avilés, Xixón, Uviéu y Cuenques Mineres. Ello provoca per un sitiu la concienciación llingüística de la intelectualidá asturiana, y per otru llau un mayor grau de castellanización nes ciudaes asturianes. Amás, nesa dómina produz la industrialización d'Asturies, y la puxanza de la estracción minera, creando una burguesía asturiana, que depués diversificaría los sos negocios nel sector financieru.
Nesti contestu forma la Lliga pro-Asturies de Nicanor de las Alas Pumariño («Verdaderu rexonalismu asturianu», Uviéu, 1918) según la Xunta Rexonalista del Principáu,[1] impulsora de la Doctrina Asturianista (1918) (Álvaro Fernández de Miranda, Ceferino Alonso y José González), apaeciendo'l rexonalismu asturianu, al llau d'otres ideoloxíes polítiques tradicionalmente amestaes al idioma asturianu como'l carlismu[2] o'l republicanismu federal.[3]
Carauterístiques
Nel marcu cultural, el rexonalismu (dacuando nacionalismu) déxase ver en diverses disciplines artístiques, tales como pintura, música o lletres. Asina, pintores como Nicanor Piñole o Sebastián Miranda encuádrense dientro del llamáu rexonalismu, tamién músicos como Baldomero Fernández,[4] Benjamín Orbón y Eduardo Martínez Torner. En lliteratura destaquen Pepín de Pría, Pachín de Melás -> Vida y obra, Constantino Cabal y Fernán Coronas.
Lliteratura
Amás de lliteratura popular, col sieglu XX hai un resurdimientu de lo nacional y lo rexonal, al que Asturies nun ye ayena; nel terrén lliterariu crear en 1919 la Real Academia Asturiana de les Artes y les Lletres, y en 1923 la Fiesta de la Poesía Asturiana nel Teatru Xovellanos, posible intentu de realización d'unos Xuegos Florales. Por aquellos tiempos dellos poetes asturianos intentaron xunir la litaeratura col movimientu novecentista qu'esistía n'España y especialmente en Cataluña. Si ente les carauterístiques del Noucentisme catalán ta'l clasicismu per un sitiu y el modernismu pol otru (musicalidá, maxa, simbolismu...) tou ellos atópase en Nel y Flor y en La Fonte del Cai, obres de Pin de Pría; clasicismu tamién entemecíu con un tonu melacólico atopamos en Fernán Coronas.
Nel teatru imponer con fuercia, nos 30 primeros años de sieglu, el llamáu Teatru Rexonal Asturianu y de la Naturaleza (Teatru Rexonal Asturianu y de la Naturaleza); un teatru costumista, melodramáticu, non convencional, diglósicu, que va tener en Pachín de Melás al so principal autor y a la Compañía Asturiana'l so primer mediu d'espardimientu.
Na prosa, ente otres coses similares tán Chárres-yos... con sabor localista xixonés d'Adeflor.
Autores Lliterarios
- Adeflor
- Fernán Coronas
- Francisco Fernández Prieto
- Perfectu Fernández Usatorre
- Enrique García Rendueles
- Fabriciano González García
- Pachín de Melás -> Vida y obra
- Pin de Pría
- Pepín Quevedo
- Marcos del Torniello
Notes y referencies
Enllaces esternos
Bibliografía
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
