Beirut

Beirut^[1] (n'árabe: بيروت, Bayrūt; en francés: Beyrouth) ye la capital, la mayor ciudá y el principal puertu marítimu d'El Líbanu. Envalórase que tien una población de 363,033,^[2] ye parte de la gobernación de Beirut; El Líbanu cunta con aproximao 3,779,859 millones d'habitantes.^[3]

Beirut
Alministración
País	El Líbanu
Gobernación (es)	Gobernación de Beirut (es)
Tipu d'entidá	gran ciudá
Nome oficial	بيروت (ar)
Nome llocal	بيروت (ar)
Xeografía
Coordenaes	33°53′13″N 35°30′47″E
Beirut Beirut (El Líbanu)
Superficie	20 km²
Altitú	0 m
Demografía
Población	2 421 354 hab. (2023)
Porcentaxe	100% de Gobernación de Beirut (es)
Densidá	121 067,7 hab/km²
Más información
Prefixu telefónicu	01
Estaya horaria	UTC+02:00 UTC+03:00
Llocalidaes hermaniaes	El Cairu, Estambul, Amán, Atenes, Damascu, Emiratu de Dubái, Yereván, Los Angeles, Lyon, Marsella, Moscú, Quebec, Trieste, Montreal, Buenos Aires, Ciudá de Méxicu, Bagdag, Trípoli, Karachi, Rio de Janeiro, Islla de Francia y Dubái
beirut.gov.lb

La ciudá ye una de les más diverses d'Oriente Mediu, estremada ente les distintes cañes cristianes y musulmanes. Beirut foi destruyida mientres la Guerra Civil d'El Líbanu y estremada ente Beirut occidental (musulmán) y oriental (cristianu).

Beirut ye'l centru comercial, bancariu y financieru d'El Líbanu y cuenta con ventiún universidaes. Ye'l llar de numberoses organizaciones internacionales, como la CESPAO (Comisión Económica y Social p'Asia Occidental de les Naciones Xuníes) que tien la so sede principal nel centru de la ciudá, la OIT (Organización Internacional del Trabayu) y la Unesco tienen oficines rexonales en Beirut, que tomen al mundu árabe. L'AACO (Organización Árabe de Tresportistes Aéreos) tamién tien la so sede central nesta ciudá.

Beirut acoyó cumes de la francofonía y de la Lliga Árabe.

Historia

Vista de Beirut col cume del Monte El Líbanu nel sieglu XIX.

Orixinalmente llamada Bêrūt (Los Pozos) polos fenicios, la historia de Beirut remontar a hai más de 5000 años. Escavaciones arqueolóxiques nel centru de la ciudá afayaron niveles estratigráficos correspondientes a les civilizaciones fenicia, helenística, romana, árabe y otomana. La primer referencia histórica a Beirut data del sieglu XV e.C. , cuando-y la menta nes tables cuneiformes de les Cartes de Amarna, tres cartes que'l rei Ammunira de Biruta (Beirut) unvió al faraón d'Exiptu. Biruta ye tamién citada nes cartes de Rib-Hadda de Biblos. El más antiguu asentamientu foi nuna islla nel ríu que progresivamente los sedimentos xunieron al continente. La ciudá foi conocida na Antigüedá como Bérito (vease tamién Topónimos griegos).

Nel añu 140 e.C. , la ciudá foi tomada y destruyida por Diodotus Tripfón nel so enfrentamientu con Antíoco VII Evergetes pol tronu seléucida. Beirut llueu foi reconstruyida nun plan helenísticu, rebautizando la ciudá como Laodicea de Fenicia (en griegu: Λαοδικεια ή του Φοινίκη) o Laodicea en Canaán, n'honor de Laodicea seléucida. La ciudá moderna ta asitiada sobre l'antigua. Tres la guerra civil grandes sitios afaraos nel centru de la ciudá abriéronse a la esploración arqueolóxica. En 1994 afayóse qu'una de les modernes cais de Beirut, Souk Tawile, sigue inda la llinia d'una antigua cai helenística y romana.

Nel 14 e. C. (sol dominiu romanu) foi declarada colonia, col nome de Iulia Augusta Felix Berytus; pola mesma dómina beneficiar del evergetismo de Herodes I el Grande.

Dende finales del sieglu I, la escuela de Derechu de Beirut foi llargamente conocida nel Imperiu; dos de los sos más famosos xuristes; Papiniano y Ulpiano, yeren orixinarios d'ella.

Nel sieglu VI, Xustinianu I reconoció a la escuela como una de les trés facultaes de derechu oficiales del Imperiu. Pero de resultes d'un desastrosu terremotu nel añu 551, los estudiantes fueron treslladaos a la ciudá de Sidón.

Una vista de la ciudá de Beirut nel añu 1900, col Monte El Líbanu neváu al fondu.

Beirut pasó a poder de los árabes nel 635. Mientres la Edá Media Beirut foi clisada por Akka como centru comercial del Mediterraneu oriental. Dende'l 1110 hasta'l 1291 atópase en manes de los cruciaos. Más tarde Beirut foi gobernada a nivel llocal por emires drusos. Unu d'ellos, Fakr ed-Din Maan II, fortificó la ciudá, pero nun torgar qu'a principios del sieglu XVII volviera poder de los otomanos. Cola ayuda de Damascu, Beirut rompió'l monopoliu de comerciu marítimu sobre San Juan d'Acre con ésitu y suplantar como'l principal centru de comerciu na rexón. Mientres la posterior dómina otomana, Beirut amenorgar a una pequeña ciudá (con una población d'alredor de 10.000 habitantes).

En 1888 foi capital del vilayato de Beirut y empezó la so puesta reactivación moderna, la ciudá convertir nuna llocalidá bien cosmopolita con estrechos venceyos con Europa y Estaos Xuníos. Al empar, convertir nun centru de l'actividá misionera, fíxose construyir un impresionante sistema d'educación, qu'incluyó la universidá protestante de Siria, que foi establecida por misioneros estauxunidenses y que más tarde se convirtió na Universidá americana de Beirut (UAB). Inxenieros franceses establecieron un modernu puertu en 1894 y un enllaz ferroviariu que lu xunía con Damascu y más tarde a Alepo. Gran parte del comerciu yera tresportáu por barcos a Marsella y llueu la influyencia francesa fortalecióse más que cualesquier otra potencia europea.

En 1911, el censu que realizó la Encyclopædia Britannica amosó que na ciudá habitaben 36.000 musulmanes; 77.000 cristianos; 2.500 xudíos; 400 drusos y 4.100 estranxeros. Tres la cayida del Imperiu otomanu dempués de la Primer Guerra Mundial, Beirut, xunto con tol El Líbanu foi asitiáu so Mandatu francés.

Daños de la guerra civil na parte vieya de Beirut.

Estatua de Riad as-Solh, 1º primer ministru d'El Líbanu tres la independencia.

El Líbanu llogró la independencia en 1943 y Beirut convertir na so capital, siguió siendo la capital intelectual del mundu árabe y de un importante centru comercial y turísticu conocíu per munchos años como la Suiza d'Oriente Mediu, pola so estabilidá económica y cultura cosmopolita, hasta 1975 cuando'l país venció nuna brutal guerra civil. Mientres la mayor parte de la guerra, la ciudá tuvo estremada ente l'oeste en gran parte musulmana y l'este de mayoría cristiana.

El 17 de xunetu de 1981 l'aviación israelina bombardeó Beirut y el sur d'El Líbanu, causando la muerte, solo na capital libanesa, d'unes 100 persones y 350 mancaos. En 1982, Israel ocupó Beirut. El 29 de xunetu un edificiu ye algamáu pola aviación israelina provocando la muerte de 90 persones y 150 mancaos. El 16 de setiembre, milicies cristino-falanxistes libaneses entraron pel oeste de Beirut so ocupación israelina y direición del Ministru de Defensa israelín Ariel Sharón y empecipiaron la execución d'ente 460 y 3500 refuxaos palestinos na ciudá (vease Matanzas de Sabra y Chatila).^[4]

La ciudá sufrió intensos bombardeos mientres la Guerra d'El Líbanu nel postreru cuartu del sieglu XX. Hasta 2005, sol impulsu de Rafik Hariri (asesináu en Beirut en febreru de 2005), fuera reconstruyíu gran parte del centru de la ciudá con influyencia arquitectónica francesa, destaca d'esta etapa la plaza de l'Étoile. Anguaño síguese llevando a cabu un plan internacional de reconstrucción.

La ciudá foi bombardiada por Israel con toa clase de proyeutiles, incluyíes les prohibíes bombes de recímanu,^[5]mientres el recrudecimiento de les hostilidaes contra Hezbollah, bloquiando'l aeropuertu Internacional de Beirut Rafik Hariri y puertu de la ciudá y tolos del restu del país mientres ocho selmanes.^[6]Onde más sufrieron les consecuencies de la guerra foi nel sur de la ciudá, de mayoría xiina, onde s'atopa la Sede Nacional de Hezbollah y un gran númberu de simpatizantes y afiliaos.

Xeografía

Mariña beirutí.

Sofitada pol monte El Líbanu, Beirut ta asitiáu sobre un espolón nuna estrecha llanura costera nel mar Mediterraneu. La so mariña ye bastante diversa, nella puédense atopar sableres predreses, sableres de sable o cantiles.

Beirut atópase en metá de la mariña libanesa con Byblos y Trípoli al norte y Sidón y Tiro al sur. Anque ta arrodiada de montes, el so allugamientu fai que seya de bon accesu dende cuasi cualquier llugar d'El Líbanu.

Clima

Beirut tien un clima mediterraneu carauterizáu por un branu calorosu y secu, serondes y primaveres nidies y unos iviernos frescos y lluviosos. Agostu ye'l mes más calorosu del añu con una temperatura máximo media de 29 °C, siendo xineru y febreru los meses más fríos, con una temperatura mínimo media de 10 °C. Mientres la tarde, el vientu sopla del oeste, proveniente del mar y en direición al interior. La direición del vientu invertir al llegar la nueche.

L'iviernu ye la estación del añu más lluviosa y la más fresca, siendo les precipitaciones más abondoses a partir d'avientu. Los díes mientres l'iviernu son placenteros con temperatures rondando ente 15°C y 18°C, ente que mientres la nueche la temperatura suel baxar hasta los 9°C. La media añal de precipitaciones ye de 860 mm. Les agües suelen producise de forma enchente, concentrándose en pocos díes.

Parámetros climáticos permediu de Beirut, El Líbanu
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima absoluta (°C)	27.9	30.5	36.6	39.3	39.0	40.0	40.4	39.5	37.5	37.0	33.1	30.0	40.4
Temperatura máxima media (°C)	17.4	17.5	19.6	22.6	25.4	27.9	30.0	30.7	29.8	27.5	23.2	19.4	24.3
Temperatura media (°C)	14.0	14.0	16.0	18.7	21.7	24.9	27.1	27.8	26.8	24.1	19.5	15.8	20.9
Temperatura mínima media (°C)	11.2	11.0	12.6	15.2	18.2	21.6	24.0	24.8	23.7	21.0	16.3	12.9	17.7
Temperatura mínima absoluta (°C)	0.8	3.0	0.2	7.6	10.0	15.0	18.0	19.0	17.0	11.1	7.0	4.6	0.2
Precipitación total (mm)	190.9	133.4	110.8	46.3	15.0	1.5	0.3	0.4	2.3	60.2	100.6	163.8	825.5
Díes de precipitaciones (≥ 0.1 mm)	15	12	9	5	2	0	0	0	1	4	8	12	68
Hores de sol	131	143	191	243	310	348	360	334	288	245	200	147	2940
Humedá relativa (%)	69	68	67	69	71	71	73	73	69	68	66	68	69
Fonte nº1: Pogodaiklimat.ru[7]
Fonte nº2: Danish Meteorological Institute (sun and relative humidity)[8]

Relixón

La ciudá ye una de les más diverses d'Oriente Mediu, estremada cuasi al 50% ente cristianos católicos (maronites, armenios, llatinos, coptos) ortodoxos (ortodoxos antioquenos, ortodoxos griegos), cristianos armenios, cristianos coptos y protestantes) al este, y musulmanes (sunníes, chiitas) y drusos alcontraos al oeste y sur.

Munches d'estes relixones son minoritaries, por casu, la mayoría de los xudíos de Beirut emigraron a Francia, Israel, Canadá y los Estaos Xuníos tres la guerra civil libanesa que s'empecipió en 1975, estimaciones actuales de la población xudía calculen qu'habiten la ciudá menos de 40 xudíos ^{[ensin referencies]}. Los católicos armenios, católicos de ritu llatín, tolos coptos y los entá más escasos protestantes tienen una presencia insignificante en comparanza coles otres relixones. A tolos efeutos, El Líbanu namái tien siete grandes relixones (musulmanes sunitas, musulmanes chiitas, drusos, maronites católicos, ortodoxos, católicos griegos ―melkitas― y cristianos armenios). Anque'l El Líbanu ye un país llaicu, los asuntos familiares, como'l matrimoniu, el divorciu y la heriedu siguen siendo tramitaos poles autoridaes relixoses en representación de la fe de cada persona. El matrimoniu civil refugar por unanimidá poles autoridaes relixoses, pero'l matrimoniu civil celebráu nel estranxeru ye reconocíu poles autoridaes civiles libaneses.

Beirut careció una historia de lluches polítiques, debíes a les divisiones relixoses. La relixón estremó tradicionalmente a la sociedá libanesa, lo que se fai evidente tres la enllargada guerra civil.

Deportes

Beirut, xunto con Sidón y Trípoli, foi sede de la Copa Asiática de Fútbol, tornéu onde la seleición de Xapón alzóse campeona. Hai dos estadios na ciudá, l'Estadiu Camille Chamoun, onde se celebró la final de dichu eventu, y l'Estadiu Municipal de Beirut.

Hai siete equipos de fútbol na Lliga Premier Libanesa que xueguen en Beirut:

Nejmeh Al-Ansar Shabab Al-Sahel Al-Hikma

Al-Mabarrah Safa Sporting Club Al Ahed

Beirut tien dos equipos de baloncestu, Al Riyadi y A los Hikma, que participen na primer división del Campeonatu Libanés de Baloncestu.

Otros eventos deportivos en Beirut inclúin al Maratón de Beirut, celebráu añalmente dende 2003, carreres de caballos selmanales nel Hipódromu de Beirut, y torneos de golf y tenis que se lleven a cabu nel Club de Golf d'El Líbanu.

Medios de comunicación

Beirut ye'l principal centru de comunicaciones del país. Na ciudá concéntrense los principales canales de televisión, diarios y publicaciones periódiques y editoriales. Ente les cadenes de televisión atópense Télé Liban, Lebanese Broadcasting Corporation, Future Television, NewTV Sat, Al-Esquitar, ANB, NBN y Orange TV.

Vista del Aeropuertu Internacional de Beirut Rafic Hariri.

Ente los principales diarios publicaos en Beirut atópense An-Nahar, As-Safir, Al Mustaqbal, Al Akhbar, Al-Balad, Ad-Diyar, Al Anwar, Al Sharq, L'Orient Le Jour y el Daily Star.

Tresportes

Beirut cunta colos servicios del Aeropuertu Internacional de Beirut Rafic Hariri, asitiáu al sur de la ciudá. El Puertu de Beirut ye'l principal puertu marítimu del país.

La ciudá cunta con llinies d'autobuses que la comuniquen col restu del país y les principales ciudaes de la vecina Siria. Tamién puede viaxase contratando los servicios d'un taxi. Los autobuses que parten con destín al norte y a Siria parten de la Estación Charles Helou.

Ciudaes hermaniaes

• Ciudá de Méxicu, Méxicu
• Houston, EE. XX.
• Los Angeles, EE. XX.^[9]
• Madrid, España
• Maracaibo, Venezuela
• Caraques, Venezuela

Persones pernomaes

• Gibran Jalil Gibran, poeta y escritor
• Georgina Rizk, Reina de guapura coronada Miss Universu 1971
• Fairuz, cantante y actriz
• Amin Maalouf, escritor
• Nancy Ajram, cantante, modelu y actriz
• Keanu Reeves, actor
• Elie Saab, diseñador de moda
• Delphine Seyrig, actriz
• Mika, cantante de música pop
• Serj Tankian, cantante y líder de la banda System of a Down
• John Dolmayan, batería de la banda System of a Down
• Steve Kerr, baloncestista
• Massari, cantante
• K'Maro, cantante de rap
• Michel Elefteríades, políticu y productor discográficu greco-libanés
• Krikor Agopian, pintor
• Gabrielle Anwar, actriz
• Gabriel Yared, compositor
• Mia Khalifa, actriz porno
• Ibrahim Maalouf, compositor

Referencies

1. (2010) Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-500-8.
3. Organización de les Naciones Xuníes. «Population by sex and urban/rural residence». Consultáu'l 1 de xineru de 2017.
4. «Beirut Palestinians recall Sabra, Shatila massacre en CNN.com.». Archiváu dende l'orixinal, el 2012-07-28.
5. «Defende Israel l'usu de bombes de recímanu n'ofensiva n'El Líbanu». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-11-07.
6. Israel da marcha tras y llevanta güei el bloquéu marítimo y aéreo d'ocho selmanes sobre El Líbanu Diariu El País. Edición dixital ya impresa del 7 de setiembre de 2006
7. «Climate of Beirut» (rusu). Weather and Climate (Погода и климат). Consultáu'l 8 d'ochobre de 2014.
8. «Libanon - Beyrouth» (danish). Climate Data for Selected Stations (1931-1960) páx. 167. Danish Meteorological Institute. Archiváu dende l'orixinal, el 28 de payares de 2015. Consultáu'l 2 de marzu de 2013.
9. «Sister Cities International». Archiváu dende l'orixinal, el 2008-10-10.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Beirut.

• Sitiu web oficial

• Beirut n'OpenStreetMap.
• Beirut n'OpenWeatherMap

Predecesor: Ámsterdam

Capital Mundial del Llibru 2009

Socesor: Liubliana

Artículu de traducción automática a partir de "Beirut" que necesita revisión. Quita l'avisu cuando tea correxíu.

• Datos: Q3820
• Multimedia: Beirut