From Wikipedia, the free encyclopedia
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Toulon (en francés Toulon, n'occitanu Tolon) ye una ciudá y conceyu del departamentu de Var, Francia. La ciudá ye la tercera en población de la rexón Provenza-Alpes-Costa Azul. Asitiada a 190 km de la frontera con Italia, asitiar a veres del mar Mediterraneu a lo llargo de la rada de Toulon. Tien una población de 166.537 habitantes (según datos de 2007) y l'área urbana constitúi la décima de Francia con 564.823 habitantes.
 Toulon | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  Francia | ||||
| Organización territorial | Francia metropolitana | ||||
| Rexón |  Provenza-Alpes-Costa Azul | ||||
| Departamentu | Var | ||||
| Distritu | distrito de Toulon (es)  | ||||
| Tipu d'entidá | comuña de Francia | ||||
| Alcalde de Tolón (es) | Hubert Falco | ||||
| Nome oficial |
Toulon (fr)[1] Port-la-Montagne (fr) | ||||
| Nome llocal | Toulon (fr) | ||||
| Códigu postal |
83000, 83100 y 83200 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 43°07′30″N 5°55′50″E | ||||
  Toulon Toulon (Francia)  | |||||
| Superficie | 42.84 km² | ||||
| Altitú | 1 m, 0 m[2] y 589 m[2] | ||||
| Llenda con | Évenos, La Garde, Ollioules, Le Revest-les-Eaux y La Valette-du-Var | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
180 452 hab. (1r xineru 2021) - 81 835 homes (2017) - 90 118 muyeres (2017) | ||||
| Porcentaxe |
100% de distrito de Toulon (es) | ||||
| Densidá | 4212,23 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria |
UTC+01:00 (horariu estándar) UTC+02:00 (horariu de branu) | ||||
| Llocalidaes hermaniaes | |||||
| toulon.fr | |||||
 | |||||
Toulon, capital económica del departamentu de Var, beneficiar de numberoses ventayes naturales al esfrutar d'una situación privilexada ente'l monte y el mar. L'actividá económica concentrar nos sectores del turismu, el comerciu y l'alministración (tanto pública como privada). Acueye'l mayor puertu militar del país, la base naval de Toulon -qu'entá cumple la so función d'arsenal- y cuenta coles mesmes con un aeropuertu que tresporta a más de 620.000 pasaxeros al añu.
El puertu comercial ye'l de mayor tránsitu a Córcega, cubriendo aproximao'l 65% de desplazamientos escontra la isla, lo que se debe en gran parte a la creación de la compañía marítima Corsica Ferries en 2001.
La ciudá tamién alluga una universidá ya instituciones d'enseñanza cimera tan importantes como'l ISEN Toulon (Institutu Cimeru d'Electrónica Dixital) o'l Supméca Toulon (Institutu Cimeru de Mecánica de París). Amás, acueye un conservatoriu, numberosos museos y sales de conciertos, un gran teatru y una ópera que s'atopa ente les más famoses de Francia, dempués de la Ópera Garnier y de la Ópera de la Bastilla.
| 1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1846 | 1851 | 1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | 1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | 1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 19 000 | 22 000 | 28 170 | 30 798 | 45 449 | 35 322 | 62 941 | 69 474 | 83 705 | 84 601 | 77 126 | 74 800 | 70 509 | 70 103 | 70 122 | 77 747 | 95 276 | 101 602 | 103 549 | 104 582 | 106 331 | 115 120 | 133 263 | 150 310 | 125 742 | 141 117 | 161 786 | 174 746 | 181 801 | 179 423 | 167 619 | 160 639 | 167 816[4] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Pa los censos de 1962 a 1999 la población llegal correspuende a la población ensin duplicidaes (Fonte: INSEE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
La ciudá de Toulon ta asitiada na parte sur de Francia, al suroeste del departamentu de Var na mariña mediterránea, a mediu camín ente Marsella, al oeste, y Saint-Tropez, al este. Considerar la ciudá más occidental de la Costa Azul.
La rada de Toulon ta cerrada al mar pola península de Giens al este y pola de Saint-Mandrier al sur, que retienen la xubida de la marea. Estremar en rada grande (o rada de los Vignettes, al este) y rada pequeña, al oeste, que ta xunida a Toulon, a La Seyne-sur-mer y a Saint-Mandrier. Los dos radas tán dixebraes por un dique diseñáu nel sieglu XIX y construyíu por presidiarios. A lo llargo d'esti espaciu atopen l'arsenal y puertu de Toulon, la base de submarinismu de la escuela de náutica de la Saint-Mandrier y la base científica del IFREMIER (Institutu francés d'investigación y esplotación del mar) de La Seyne-sur-mer. Ye equí tamién onde tuvo emplazado el popular balneariu del sieglu XIX de Tamaris, proyeutáu por Michel Pacha y frecuentáu por George Sand y Frédéric Chopin, ente otros, según el llugar onde empezaron la so carrera los trés pioneros franceses del submarinismu: Philippe Tailliez, Jacques-Yves Cousteau y Frédéric Dumas.
El clima de Toulon ye de tipu mediterraneu, carauterizar pola bayura de sol, per branos bien secos con agües infrecuentes y temperatures altes; nidios pel hibiernu, por cuenta de la so proximidá al mar. La temperatura medio en xineru, el mes más fríu, ye de 9,3 °C (la más alta de Francia), con temperatures medies máximes de 12,7 °C y mínimes de 5,8 °C ; la media de xunetu, el mes más calorosu, ye de 23,9 °C, con máximes de 29,1 °C y mínimes de 18,8 °C.[ensin referencies]
Antes de la colonización romana, Telo Martius (del llatín tolus: pie de la llomba, y Martius: dios llatín de la guerra, Arès pa los griegos) yera un abellugu pa los navíos griegos que pasaben ente Massalia y Olbia, y una esplotación pesquera de Murex, grandes cascoxos de mar que sirvíen pa tiñir togues. Los ligures, los celtes y los griegos comerciaban con ellos. Más tarde empezaron a enfrentase hasta qu'estos postreros apelaron a Roma, quien dempués de delles campañes contra los celto-ligures, anexonó la rexón (llamada de magar, añu 120 a.C, Provincia).
Apoderando nel so territoriu, Telo Martius convertir nuna de los dos tintoreríes imperiales de púrpura, (colorante natural de color coloráu), gracies a la esplotación de Murex y cochinillas de carbayu.
Telo, Tholon, Tolon, Touloun, llugar escala de los barcos comerciales, dedicar a protexer esti allugamientu escepcional, frecuentemente escaláu por pirates y sarracenos. Mientres los periodos d'escasez, constituyía la base de les espediciones marítimes de pillaje escontra l'este o'l sur del Mediterraneu occidental. Dempués de l'anexón de la Provenza a Francia (sol reináu de Carlos VIII de Francia), Toulon convertir nun allugamientu de construcción naval, y la so rada utilizar pa dar abellugu a les flotes militares.
Vauban fortifica la ciudá de Toulon. Construyóse una cárcel; los condergaos dormíen sobre vieyos barcos y trabayaben la tierra mientres el día (non toos taben encadenaos) y otros, sometíos a penes más severes, yeren unviaos como remeros a les galeres reales, destín de mortalidá bien elevada. Al cumplir les penes, munchos d'ellos quedaben na rexón. En 1707 Víctor Amadeo II realiza l'atayáu Sitiu de Toulon: la nueche del 22 al 23 d'agostu, los saboyanos replegar escontra Niza. Toulon yera'l llugar de salida y llegada de la mayoría de les espediciones militar y colonial franceses escontra África mientres l'Antiguu Réxime y nel sieglu XIX: por casu, la espedición d'Exiptu, dirixida por Napoleón Bonaparte, partió de Toulon el 19 de mayu de 1798. Bonaparte ganó los sos galones de xeneral de brigada'l 22 d'avientu de 1793 dempués del Sitiu de Toulon y reconquistar con armes revolucionaries. Los habitantes pertenecientes a la facción monárquica abrieron la ciudá a los ingleses, rebautizada pola Convención Nacional que, pol decretu del 24 d'avientu de 1793 axustaba: “El nome infame de Toulon suprímese. Esti conceyu va pasar a llamase, d'equí p'arriba, Port-la-Montagne”.
Mientres el sieglu XIX, Toulon acueye muncha inmigración italiana, según numberosos corsos, debíu al desenvolvimientu industrial y naval. Les permutes de la Marina Nacional col Arsenal de Brest crean una comunidá bretona.
Puesta a prueba de forma severa mientres la Segunda Guerra Mundial (barrenu de la flota'l 27 de payares de 1942, viéspora de la ocupación alemana y los bombardeos americanos el 24 de payares de 1943) Toulon ye lliberada'l 23 d'agostu de 1944 pol 7º exércitu d'Estaos Xuníos del xeneral Alex Match, compuestu pol 6º cuerpu d'Estaos Xuníos y l'exércitu B francés, comandado pol xeneral Jean de Lattre de Tassigny.
Dempués de la guerra, el puertu, esfarrapáu, precisa ser reconstruyíu, al igual que munchos otros edificios. Amás, escontra'l final de la Guerra d'Arxelia, l'arribación de Pieds Noirs espulsaos de los sos llares apura la construcción rápida de viviendes nueves. Alredor del cascu antiguu, un tanto deterioráu, álcense nuevos barrios de viviendes sociales. Dempués de la Segunda Guerra Mundial, “Pequeñu Chicago” foi'l llamatu d'un barriu de mala fama asitiáu na zona baxa del cascu antiguu, a la salida del arsenal. Fueron los pescadores quien punxeron el llamatu, daqué que contribuyó a asitiar la mala reputación de la ciudá nos años 1950. A partir de los años 1970, Toulon sufre un fuerte retrocesu económicu y social y tien de faer frente a diversos problemes. Una tasa elevada de desemplegu, el desenvolvimientu de la delincuencia nel centru de la ciudá que taba en plenu deterioru, la saturación del tráficu per carretera rellacionáu col pésimu serviciu de tresportes y l'especulación na ciudá, particularmente sol mandatu del alcalde Maurice Arreckx, contribuyeron a la victoria del Frente Nacional nes eleiciones de 1995, que gobernó hasta 2001. Nel sieglu XXI, Toulon busca l'ameyorar la so imaxe y l'afirmase como una auténtica metrópolis rexonal por aciu una revalorización del so cascu antiguu, una meyora nes infraestructures de comunicación y un desenvolvimientu económicu.
.svg)
Les grandes armes de Toulon (a la derecha): D'azur a la cruz d'oru; adornos esteriores: l'escudu selláu por una corona mural dorada y almenada por cinco torres, ye sosteníu por dos cañes: de carbayu a la derecha y lloréu a la izquierda, cruciaes nel estremu inferior. Enxareyándoles atópase una banda azul que porta en lletres doraes el lema: "concordia parva crescunt" ("por aciu la concordia, les coses pequeñes crecen"). Amás de la Cruz de Guerra francesa de 1939-1945, suspendida nel estremu onde se crucien les cañes.
Al igual qu'otres ciudaes del sur de Francia, a Toulon afectólu poco la Revolución industrial. El so desenvolvimientu económicu viose favorecíu principalmente pol turismu, el comerciu y les actividaes rellacionaes cola construcción. Tres la Segunda Guerra Mundial, les actividaes alministratives desenvolviéronse llargamente. Güei, desempeñen un papel importante na economía de la ciudá. Sicasí, la ciudá sigue dependiendo de l'actividá militar esistente dende principios del sieglu XVI. En 2008, esistíen más de 23.000 emplegos dependientes del exércitu, convirtiendo a Toulon na primer base naval d'Europa.
Anguaño, el territoriu tolonés, asitiáu ente'l mar Mediterraneu y la falda del Mont Faron, dispón de poca superficie pa la práutica de cultivu. Sicasí, entá subsiste una pequeña parcela de tierra de 3 hectárees nel barriu de Cap Brun que dexa a la viticultura subsistir nun mediu urbanu, similar al de Montmartre en París. En tou Toulon, y más concretamente na rada de Toulon, frente al conceyu de Saint-Mandrier, sigue desenvolviéndose l'acuicultura.
Toulon dispón d'una incineradora de basures, la Incineradora de Lagoubran, asitiada nel accesu oeste de la ciudá. El sindicatu intermunicipal encargáu del tresporte y tratamientu de les basures doméstiques del área de Toulon, qu'inclúi esta ciudá y otres 25 del área urbana tolonesa, xestionar dende 1979.
La ciudá de Toulon esperimenta una terciarización creciente de la so economía cola proliferación del sector servicios. En Toulon atópase la sede de la Cámara de Comerciu y d'Industria de Var. Ésta xestiona'l aeropuertu de Toulon-Hyères, el puertu comercial de Toulon, el puertu deportivu de Toulon y los puertos de Giens-Porquerolles. El 24 d'abril de 1990, l'alcalde Maurice Arreckx inauguró'l que güei ye unu de los principales motores del comerciu nel centru de la ciudá de Toulon, el Centru Comercial Mayol, qu'axunta a un conxuntu de marques nacionales y europees. La ciudá cunta con tres zones d'actividá económica nes sos aproximao 20 hectárees de superficie: Sainte Musse, Malbousquet y Général Pruneau.
Hasta apocayá tiempu, el primer puertu militar de Francia nun yera consideráu un destín turísticu, sinón una ciudá de camín pa los turistes provenientes de Marsella y d'Aix que se dirixíen a Italia. Efeutivamente, la mayor parte de la rada de Toulon taba ocupada, y siguir tando, pol puertu militar. Sicasí, Toulon, encaxada ente una magnífica rada y les llombes de la contorna, dende les que puede esfrutase d'una vista escepcional, empieza a atraer a numberosos visitantes. Dende 1834, la ciudá acueye a numberosos artistes como Joseph Méry, que quedó prindáu d'ella. Na segunda metá del sieglu XIX, Toulon camuda de cara y la so actividá turística tamién. Efeutivamente, l'ampliación de Toulon, sellada pol decretu de 1852, la llegada del ferrocarril cola conclusión de la construcción de la estación de Toulon en 1859 y la creación d'una nueva ciudá llamada «Haute Ville» confieren una nueva dimensión a Toulon. Güei y dende hai casi un sieglu, la capital de Var evoluciona bien alloñada de Cannes y de Marsella, a pesar d'una imaxe qu'ameyoró sensiblemente. La ciudá sigue ensin identificase como ciudá turística, a pesar de la renovación de los edificios de la Basse Ville, de la renovación del parque hoteleru esistente y de l'acoyida de cruceros mientres tol añu (la ciudá acoyó a 70.000 viaxeros pa 63 escales en 2008, frente a 51 en 2007). A pesar de que la prestixosa calificación de villa balnearia turística de Toulon entá nun ye demasiáu conocida, tien sableres prestoses y con solombra a poca distancia del centru de la ciudá, fácilmente accesibles n'autobús, como les cuatro ensanaes artificiales constituyíes a base d'arena y de diques nel barriu del Mourillon, con restoranes, tumbonas d'arriendu o xuegos infantiles; y más al este, una escuela de vela. Otres sableres, como la de Sablettes o de Saint-Mandrier, son accesibles direutamente en barcos de tresporte públicu. En 2009, la ciudá viose compensada per primer vegada pola calidá de les sos agües de bañu, llogrando la Bandera Azul.
.svg)
