From Wikipedia, the free encyclopedia
Santa Lena, Ascensión y Tristan da Cunha[1] (n'inglés, Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha) ye un territoriu británicu d'ultramar, compuestu por diversu islla allugaes nel Atlánticu sur, al oeste d'África.
| Santa Lena | |||
|---|---|---|---|
| territoriu británicu d'ultramar | |||
 | |||
| |||
| Himnu nacional |
God Save the King | ||
| Alministración | |||
| Nome oficial | St Helena, Ascension & Tristan da Cunha (en) | ||
| País |  Reinu Xuníu | ||
| Capital | Jamestown | ||
| Philip Edward Rushbrook | |||
| Llingües oficiales | inglés | ||
| División | |||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 15°55′28″S 5°43′05″W | ||
.svg) | |||
| Superficie | 394 km² | ||
| Demografía | |||
| Población | 5633 hab. (2016) | ||
| Densidá | 14,3 hab/km² | ||
| Economía | |||
| Moneda |
libra de Santa Elena (es)  y llibra esterlina | ||
| Más información | |||
| Códigu telefónicu | +247, +290 y +27 | ||
| Códigu ISO | 654 / SHN / SH | ||
| Estaya horaria | UTC±00:00 | ||
 | |||
Los principales territorios insulares que componen esta entidá territorial son la islla Santa Lena, onde s'alluga Jamestown que ye'l principal centru pobláu y capital del territoriu, la islla Ascensión y el grupu d'islles de Tristan da Cunha. Ye de destacar la enorme distancia qu'hai ente les islles: ente Ascensión y Santa Lena hai 1300 quilómetros, y de esta postrera a Tristan da Cunha más de 2700 quilómetros.
Hasta l'añu 2009, esti territoriu foi llamáu Santa Lena y Dependencies (Saint Helena and Dependencies n'inglés) o a cencielles Santa Lena. Sicasí, el 1 de setiembre d'esi mesmu añu, entró en vixencia una nueva constitución qu'estableció l'actual nome y apurrió igual estatus a cada territoriu insular.[2] La islla de Santa Lena ye mundialmente conocida por haber sío'l llugar onde foi exiliáu y onde morrió Napoleón Bonaparte en 1821.
Dende'l puntu de vista xeolóxicu les islles tienen orixe volcánicu. Santa Lena, Ascensión y Tristan da Cunha fueron colonies de la corona inglesa, anque fueron afayaes por esploradores portugueses ente 1502 y 1504.
Los portugueses atoparon Santa Llena despoblada, con gran bayura d'árboles y agua fresco. Los portugueses recoyeron madera, fruta y vexetales, y construyeron una capiya y una o dos cases. Anque nun formaron un asentamientu permanente, la islla convertir nun puntu crucial de camín pa reponer cebera nos viaxes que los portugueses faíen dende Asia. Un inglés, Sir Francis Drake aportó probablemente a esta islla a la fin del so viaxe de circunnavegación del globu (1577-1580).[3] Los ingleses siguieron llegando a la islla y dalguna vegada atacaron a los navíos portugueses. Per otra parte, el holandeses quixeron faese cola islla pa desenvolver el comerciu col Alloñáu Oriente. Realizaron una reclamación formal en 1633, pero nun consiguieron asitiase na islla y en 1651 abandonar definitivamente a favor de la colonia del Cabu de Bona Esperanza.
En 1657 los ingleses, ensin faer casu a les reclamaciones portugueses de soberanía, apoderar de la islla. Ye cuando a la Compañía Británica de les Indies Orientales concedióse-y el gobiernu de Santa Lena por Oliver Cromwell[4] y al añu siguiente la Compañía decidió fortificar y colonizar la islla con llabradores. El primer gobernador, el capitán John Dutton, llegó en 1659, y asina se convirtió na segunda colonia británica más antigua dempués de Bermudes. El fuerte foi completáu y construyéronse numberoses cases. Dempués de la Restauración de la Monarquía n'Inglaterra en 1660, la Compañía de les Indies Orientales recibió l'aprobación real de fortificar y colonizar les islles. El fuerte foi renombráu James Fort y la ciudá Jamestown n'honor al duque de York, que más tarde sería Xaime II d'Inglaterra.
Por cuenta de los cambeos xeopolíticos, toles islles pasaron a formar parte del Reinu Xuníu, como colonies del Imperiu Británicu. L'asentamientu más importante, la islla de Santa Lena, foi gobernada pola Compañía de les Indies Orientales dende 1659. La islla fíxose internacionalmente famosa por ser el llugar del exiliu de Napoleón Bonaparte, que vivió ellí dende ochobre de 1815 hasta la so muerte'l 5 de mayu de 1821. En 1834 la islla convertir en colonia de la corona pol Acta de Gobiernu de la India de 1833. La islla d'Ascensión recibió una guarnición el 22 d'ochobre de 1815 de la Royal Navy. Nel final de la Era de la Vela, adquirió importancia como llugar de suministru de carbón pa barcos. Pola mesma razón, Tristan da Cunha foi anexonada faciéndola depender de la Colonia del Cabu.
La unión política ente estes colonies empezó a tomar forma'l 12 de setiembre de 1922, cuando la Islla d'Ascensión convertir nuna dependencia de Santa Lena. Tristan da Cunha, que yera la menos habitada y entá güei nun supera los 300 habitantes, tamién pasó a depender el 12 de xineru de 1938. Los trés islles compartieron una rellación constitucional hasta que'l 1 de setiembre de 2009 toles islles pasaron al mesmu estatus y el nome del territoriu camudó a "Santa Lena, Ascensión y Tristan da Cunha".
Mientres la Batalla del Atlánticu na Segunda Guerra Mundial y nos siguientes años, les islles sirvieron de base pa patrullar que combatíen los submarinos alemanes.
Estaos Xuníos y Reinu Xuníu inda operen conxuntamente l'aeropuertu de la Royal Air Force na islla d'Ascensión, que tamién sirve pa comunicaciones, centru d'intelixencia y navegación. Una de los cinco estaciones terrestres de la Rede GPS ta alcontrada n'Ascensión.
Trátase d'un Territoriu Británicu d'Ultramar (British Overseas Territories), territorios pertenecientes o reclamaos pol Reinu Xuníu que nun formen parte integrante del mesmu. Santa Lena ta incluyida na llista ellaborada pola Organización de les Naciones Xuníes de descolonización.
El Xefe d'Estáu ye'l soberanu del Reinu Xuníu; na actualidá ostenta esti títulu La so Maxestá la Reina Sabela II. El Xefe de Gobiernu ye'l Gobernador y Comandante en Xefe, que ye designáu pol monarca; esiste un Conseyu Executivu que funciona como gabinete y ye dirixíu pol gobernador, dos miembros ex officio y seis miembros escoyíos pol Conseyu Llexislativu.
Esiste un Conseyu Llexislativu unicameral, que ta formáu por 15 escaños, incluyendo'l voceru o voceru, tres miembros ex officio y doce miembros escoyíos por aciu votación popular por un periodu de cuatro años. Nun esisten los partíos políticos dende 1976 y tolos miembros son independientes ensin afiliación política.
Esiste una Corte Suprema dientro de la dependencia. La Constitución actual rixe dende'l 1 de setiembre de 2009.
La Orde de Constitución de Santa Lena, Ascensión y Tristan da Cunha de 2009 (una Orde de Conseyu del conceyu priváu del Reinu Xuníu) impusó una nueva constitución pal territoriu, qu'empezó a funcionar el 1 de setiembre de 2009. Anque incluyía a Ascensión y Tristan da Cunha como partes idéntiques del territoriu xunto con Santa Lena, la constitución ta estremada en tres capítulos, unu per cada parte del territoriu. Santa Lena tien un gobernador y un conseyu llexislativu, ente que Tristan da Cunha y Ascensión tien caúna un alministrador y un conseyu de la islla. Destaca la inclusión na constitución (pa cada parte del territoriu) de los "derechos y llibertaes fundamentales del individuu".[2]
| Parte | Representante de la corona | Consejo |
|---|---|---|
| Plantía:Xeodatos Santa Lena Santa Lena | Gobernador de Santa Lena | Conseyu Llexislativu de Santa Lena |
| Plantía:Xeodatos Islla Ascensión | Alministrador de la Islla d'Ascensión | Conseyu de la Islla d'Ascensión |
 Tristan da Cunha | Alministrador de Tristan da Cunha | Conseyu de la Islla de Tristan da Cunha |
Santa Lena tamién tien un conseyu executivu. El gobernador de Santa Lena ye'l representante de la corona británica pa tol territoriu. Los trés partes del territoriu comparten el mesmu Xulgáu, y la mesma Corte Suprema y la Corte d'Apelación.
La dependencia estremar en tres unidaes alministratives:
| Alministrativa Área |
Área km² | Población (2008) | Centru Alministrativu | ISO code alpha-2 | ISO code alpha-3 |
|---|---|---|---|---|---|
| Plantía:Xeodatos Santa Lena Santa Lena | 122 | 4,255 | Jamestown | SH | SHN |
 Ascensión | 91 | 1,122 | Georgetown | AC | ASC |
| Tristan da Cunha | 207 | 284 | Edinburgh of the Seven Seas | TA | TAA |
| Total | 420 | 5,661 | Jamestown | SH | SHN |
La islla de Santa Lena tien una superficie de 121 km². Otres islles que pertenecen a esti territoriu son la Islla d'Ascensión y l'archipiélagu de Tristan da Cunha, consistente na islla homónima y les Islles Gough, Inaccesible y el grupu de les Islles Nightingale. Toes estes islles son d'orixe volcánicu, bien serrapatoses, lo que torga práuticamente l'agricultura, apenes con un 13% del terrén cultivable. El puntu más altu ye'l picu de Queen Mary's en Tristan da Cunha (2060 m).
El clima de la islla ye tropical, templáu por cuenta de la influencia marina. Tristan da Cunha ye más fría que Santa Lena, pero tien práuticamente les mesmes carauterístiques.
Caúna de los trés islles principales tien un cai o un pequeñu puertu, asitiáu nes ciudaes principales (Georgetown, Jamestown y Edinburgh). Esiste un aeródromu militar na Islla Ascensión (RAF Ascension Island) con vuelu regulares ente RAF Brize Norton nel Reinu Xuníu y RAF Mount Pleasant nes Islles Malvines. El so usuariu principal ye la RAF, anque tamién se producen dellos vuelos civiles. La islla Ascensión ye tamién utilizada polos militares estauxunidenses (quien suministra a la base col MV Ascension) y ye un llugar que sirve d'aterrizaxe d'emerxencia al Programa del Tresbordador Espacial. Na actualidá nun hai aeródromu na islla de Santa Lena, pero propúnxose un aeropuertu civil y ta previstu que sía abiertu en 2015, con vuelos escontra y dende Sudáfrica.[5] La islla de Tristan d'Acuña ta coneutada namái per mar.
Cable and Wireless apurre'l serviciu de telecomunicaciones nel territoriu. Santa Lena tien el prefixu internacional +290 que, dende 2006, Tristan da Cunha comparte. Los númberos de teléfonu tienen cuatro dígitos de llargor. Los númberos empiecen con 1-9, con 8xxx tán acutaos pa Tristan da Cunha y los 2xxx pa Jamestown.[6] La islla Ascension tien el prefixu de llamaes +247 y tamién tienen númberos de cuatro dígitos na islla.[7] La islla Ascension tamién tien un amplia instalación de retresmisiones pa comunicaciones internacionales d'onda curtia con África y América del Sur. Prefixu de radio:ZD9.
La islla Ascension, Tristan da Cunha y Santa Lena tamién publiquen los sos propios sellos, qu'apurren unos importantes ingresos. Caúna de los trés islles principales del archipiélagu tien el so propiu códigu postal de la Royal Mail:
El postreru Royal Mail Ship — RMS St Helena — fai la ruta con Ciudá del Cabu (y menos frecuentemente col Reinu Xuníu, y dacuando cola Badea Walvis en Namibia) a les islles. Espérase que la ruta caltener hasta la inauguración del aeropuertu na islla de Santa Lena.
Santa Lena tien 138 kilometres (86 mi) — 118 kilometres (73 mi) asfaltaos y 20 kilometres (12 mi) ensin asfaltar — de carreteres. Tristan da Cunha tien aproximao 10 kilometres (6.2 mi) de carreteres asfaltaes, ente qu'Ascension tien redolada a 40 kilometres (25 mi) asfaltaos.[8] Cada islla tien el so propiu sistema de rexistru de propiedá de vehículos. El tráficu conduz pela esquierda nos trés partes del territoriu, al igual que se fai nel Reinu Xuníu.
La mayor parte de la población habita na islla de Santa Lena, con un total de 5157 habitantes. 850 aproximao viven na capital, Jamestown. Otres 1122 persones viven n'Ascensión, de les cualos más de 500 viven na capital, Georgetown. En Tristan da Cunha viven alredor de 284 persones.
Los grupos étnicos qu'esisten na islla son descendientes d'africanos (50%), blancos (25%) y descendientes de chinos (25%). La relixón anglicano constitúi la mayoría, pero esisten comunidaes católiques, bautistes, adventistes del Séptimu Día y Testigos de Xehová (ye'l llugar onde hai mayor proporción de testigos de Jehová nel mundu, 1 por cada 29 habitantes).
| Fecha | Nome | Notes |
|---|---|---|
| 1 de xineru | Añu nuevu | El 2 de xineru tamién ye festivu si'l 1 de xineru cai en domingu; el 3 de xineru tamién ye festivu si'l 1 de xineru ye sábadu. |
| Marzu-abril | Vienres Santu | |
| Marzu-abril | Llunes de Pascua | |
| 3ᵉʳ llunes d'abril | Cumpleaños de la Reina | El cumpleaños de Sabela II ye'l 21 d'abril. |
| 21 de mayu | Día de Santa Lena | |
| Mayu o xunu | Día de l'Ascensión | Solo n'Ascensión y Tristan da Cunha |
| Mayu o xunu | Llunes de Pentecostés | |
| Mayu o xunu | Día de la caza d'aguarones | Solo en Tristan da Cunha |
| 14 d'agostu | Día del Aniversariu Solu en Tristan da Cunha | |
| Últimu llunes d'agostu | Fiesta del Bancu d'Agostu Solu en Santa Lena y Ascensión | |
| 25 d'avientu | Navidá | |
| 26 d'avientu | Boxing Day | Si'l 26 d'avientu ye domingu, el Boxing Day celébrase'l 27 d'avientu. |
.JPG)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg)
