Plantía:Ficha de fiesta
- Pal puntu de vista xudíu d'esta fiesta, vease Shavuot.
Cincuesma[1] o pentecostés[2] (del griegu πεντηκοστή pentēkostḗ ‘cincuentenu’) ye'l términu col que se define la fiesta cristiana del cincuentenu día del Tiempu pascual. Trátase d'una festividá que pon términu al tiempu de pascua y que configura la culminación solemne de la mesma Pascua, la so colofón y la so coronamiento.[3]
Mientres Pentecostés celebra la venida del Espíritu Santu y l'entamu de les actividaes de la Ilesia. Por ello tamién se-y conoz como la celebración del Espíritu Santu. Na lliturxa católica ye la fiesta más importante dempués de la Pascua y la Navidá. La lliturxa inclúi la secuencia medieval Veni, Sancte Spiritus.
Nes Ilesies ortodoxes esisten amás la celebración de los Trés Divines Persones» o de la Santa Trinidá. Les Ilesies occidentales celebren pa esta ocasión dende'l sieglu XIV la so propia fiesta llamada «Trinitatis» —la fiesta de la Santísima Trinidá— una selmana dempués del Pentecostés.
Nes narraciones sobre Pentecostés de los Fechos de los Apóstoles,[lower-alpha 1] axudícase-y al Espíritu Santu (en congruencia col Antiguu Testamentu) carauterístiques milagroses (carismes): él ufierta valentía y llibertá, fai posible la comprensión (glosolalia), y fortifica una comunidá universal.
Pentecostés nel Antiguu Testamentu
El fondu históricu de tal celebración basar na fiesta selmanal xudía llamada Shavuot (fiesta de les selmanes), mientres la cual celébrase'l cincuentenu día de l'apaición de Dios nel monte Sinaí. Poro, nel día de Pentecostés tamién se celebra l'apurre de la Llei (mandamientos) al pueblu d'Israel.[4]
Pentecostés yera una de les trés grandes fiestes xudíes y pa celebralo gran cantidá d'ellos xubíen a Xerusalén pa dar gracies a Dios y adora-y nel Templu. A los 50 díes de la Pascua, los xudíos celebraben la Fiesta de les siete selmanes» o «Fiesta de les selmanes»,[lower-alpha 2] que nos sos oríxenes tenía calter agrícola. Trátase de la festividá de la recueya, día de gayola y d'aición de gracies,[lower-alpha 3] en que s'ufiertaben les primicias de lo producío pela tierra. Taba axustáu que la celebración tenía de festexase siete selmanes dempués de que s'empezar el primer llabor de la siega. Venía indicáu de la siguiente manera:
- «Vais Cuntar siete selmanes enteres a partir del día siguiente al sábadu, dende'l día en que llevaríais la faxina de la ufrienda mecida, hasta a otru día al séptimu sábadu, vais cuntar cincuenta díes...» (Levítico 23, 15-16).[4]
polo que se trataba d'una fiesta móvil nel calendariu, yá que la so fecha dependía del ritmu de l'agricultura. Esta fixación tien delles interpretaciones según el sentíu que se dea a la pallabra «sábadu». Si'l día de sábadu entiéndese como festivu o día de la Pascua, entós la cuenta empezaba a otru día; Filón y Flavio Josefo interpretaben la llei de felicidá forma. La otra interpretación ye que si la pallabra «sábadu» entiéndese como'l séptimu día de la selmana, la cuenta empezaría'l domingu siguiente a la Pascua; los fariseos y una tradición samaritana interpretar d'esta otra forma.[4]
Más tarde, esta celebración convertir n'alcordanza y conmemoración de l'Alianza del Sinaí, realizada unos cincuenta díes dempués de la salida d'Exiptu. Por designio divín, esta fiesta que los xudíos celebraben con tanta allegría convertir na fiesta de la «Nueva Alianza», la de la venida del Espíritu Santu con tolos sos dones y frutos.[5]
Pentecostés nel Nuevu Testamentu
Nun hai rexistros de la celebración d'esta fiesta nel sieglu I con connotaciones cristianes. Les primeres alusiones a la so celebración atopar n'escritos de san Ireneo, Tertulianu y Oríxenes, a fines del sieglu II y principios del sieglu III. Yá nel sieglu IV hai testimonios de que nes grandes Ilesies de Constantinopla, Roma y Milán, según na península ibérica, festexábase l'últimu día de la cincuentena pascual polo qu'esta cincuentena ta íntimamente xunida a la memoria» de Pentecostés.[4]
Significáu teolóxicu del Pentecostés cristianu
Nel cristianismu, Pentecostés ye'l frutu de la obra realizada por Cristu, la resultancia de los sos merecimientos.[6] Nel Nuevu Testamentu dizse dacuando que foi'l mesmu Cristu a cencielles quien unvió al Paráclito, tamién traducíu como Consolador, en referencia al Espíritu Santu.[lower-alpha 4] Otres vegaes que foi'l Padre pero, o bien a ruegos de Cristu,[lower-alpha 5] o bien en nome de Cristu.[lower-alpha 6] Nuna ocasión afírmase que lo unvió Cristu de parte del Padre.[lower-alpha 7] Según Cabodevilla, toes estes espresiones denotan lo mesmo: la emisión del Espíritu per parte del Padre y del Fíu.[6] El Apocalipsis poner de manifiestu na siguiente frase: Un ríu d'agua vivo, resplandorientu como'l cristal, saliendo del tronu de Dios y del Corderu.[lower-alpha 8][4]
Según los escritos neotestamentarios, l'Espíritu Santu ye l'Espíritu de Cristu».[lower-alpha 9] Otres vegaes llamar l'Espíritu de Jesús» o «Espíritu de Xesucristu».[lower-alpha 10] Tamién-y lo llama «Espíritu del Señor»,[lower-alpha 11] o «Espíritu del so Fíu».[lower-alpha 12]
Foi Simón Pedro el primeru en explicitar el significáu del acontecimientu de Pentecostés nel so discursu pronunciáu esi mesmu día.[lower-alpha 13] Yera l'empiezu de la efusión del Espíritu Santu que Dios prometiera pa la plenitú de los tiempos». Esos últimos tiempos, de los que se falaba nel Llibru de Joel,[lower-alpha 14] Nel Llibru de Ezequiel,[lower-alpha 15] y, a lo último, nos Fechos de los Apóstoles,[lower-alpha 16] empezaron cola muerte y resurrección de Xesucristu, que la so señal foi la de faer falar a los apóstoles como verdaderos profetes por aciu la efusión del Espíritu Santu.[4]
L'Espíritu Santu en Jesús
Nel Nuevu Testamentu, l'Espíritu Santu apaez moviendo a Jesús mientres tola so vida. Foi l'Espíritu Santu quien cubrió'l senu maternu de María primero que Jesús naciera.[lower-alpha 17] Más tarde, baxó de forma visible nel momentu del bautismu de Jesús,[lower-alpha 18] y darréu conducir al desiertu[lower-alpha 19] pa devolvelo depués a Galilea.[lower-alpha 20]
El primer sermón de Cristu empieza asina: «L'Espíritu del Señor ta sobre mi».[lower-alpha 21] D'ellí que l'Espíritu Santu apaeza na Biblia operando na mesma llinia que Jesús.[6] Ireneo de Lyon resumir na siguiente frase: «El Padre complazse y ordena, el Fíu obra y forma, l'Espíritu nutre y amonta».[7]
La frase de Jesús: «Cuando venga Él, l'Espíritu de la verdá, va enseñavos tola verdá» (Juan 16:13) nun se refier tanto a noticies nueves cuanto a una mayor profundización de la doctrina dictada yá pol Maestru. La función magisterial del Espíritu Santu va amenorgar al mayor llume de lo yá revelao, a la manifestación d'elementos parciales, al descubrimientu de nuevos aspeutos nes verdaes yá teníes, a la deducción de consecuencies, al asesoramientu na aplicación de ciertes verdaes a determinaos sucesos. [...] He equí l'oficiu del Espíritu de Cristu: dar testimoniu de Cristu.[lower-alpha 22][6]José María Cabodevilla
Hasta la muerte de Jesús, l'Espíritu Santu paecía tar circunscrito a les llendes normales de la so individualidá humana y del so radiu d'aición. Pero cuando morrió, apurrió'l so espíritu a Dios:[8]
Jesús [...] dixo: «Tou ta cumplíu». Ya inclinando la cabeza, apurrió l'espíritu.Juan 19, 30
Los escrituristes suelen interpretar qu'esa entrega arrámase de momentu sobre la Ilesia, polo cual nel Evanxeliu de Xuan apaez Jesús dándo-yos l'Espíritu Santu a los sos discípulos nel mesmu día de la so resurrección:[8]
Al atapecer d'aquel día, el primeru de la selmana [...] Jesús díxo-yos otra vegada: «La paz tea con ustedes. Como'l Padre unvióme, yo tamién les unviada a ustedes.» De la mesma, sopló sobre ellos y díxo-yos: «Reciban l'Espíritu Santu.»Juan 20, 19-22
L'Espíritu Santu na Ilesia
Na Ilesia, la venida del Espíritu Santu en Pentecostés nun foi un fechu aislláu sinón que la ta santificando de cutio, tamién a cada alma al traviés de les sos innumberables inspiraciones que, según san Francisco de Sales son:
(...) tolos curiosos, movimientos, reproches y reconcomios interiores, lluces y conocencies que Dios obra en nós, previniendo'l nuesu corazón coles sos bendiciones, pol so cuidu y amor paternal, con cuenta d'espertanos, movenos, emburrianos y atraenos a les santes virtúes, al amor celestial, a los bonos resolvimientos; nuna pallabra, a tou cuanto nos emponer a la vida eterna.[9]
Pentecostés ye la confirmación de la promesa de Jesús: «Dientro de pocos díes vais ser bautizaos nel Espíritu Santu».[lower-alpha 23] Esto pon de manifiestu dellos aspeutos, ente los que se destacar:[8]
- La unidá espiritual de tolos que recibieron l'Espíritu de Jesús.
Un solu Cuerpu y un solu Espíritu [...]. Un solu Señor, una sola fe, un solu bautismu, un solu Dios y Padre de toos, que ta sobre toos, por toos y en toos.Efesios 4, 4-6
- La constitución d'una comunidá abierta a tolos pueblos. Esto vese simbolizáu pol llamáu milagru de Pentecostés: toos oyíen falar a los apóstoles nel so propiu idioma.[lower-alpha 24] Ente que na soberbia de la construcción de la torre de Babel terminaron per confundir se toles llingües, de forma que naide podía entender al otru a puntu tal de quedar esa construcción inconclusa,[lower-alpha 25] Pentecostés visualízase como la restauración de la unidá perdida en Babel.
- Si daquién tien l'Espíritu de Jesús, realiza los mesmos xestos de Jesús: anuncia la pallabra de Jesús;[lower-alpha 26] repite la oración de Jesús;[lower-alpha 27] perpetúa na fraición del pan l'aición de gracies de Jesús;[lower-alpha 28] y vive xuníu colos demás creyentes, compartiendo con ellos.[lower-alpha 29]
Calendariu
Gráficamente los 50 díes cuntar de la siguiente forma:
| Llunes | Martes | Miércoles | Xueves | Vienres | "
bgcolor="#FFFFFF"|Domingu de Resurreición | |
| Día 2 | Día 3 | Día 4 | Día 5 | Día 6 | Día 7 | Segundu domingu de Pascua |
| Día 9 | Día 10 | Día 11 | Día 12 | Día 13 | Día 14 | Tercer domingu de Pascua |
| Día 16 | Día 17 | Día 18 | Día 19 | Día 20 | Día 21 | Cuartu domingu de Pascua |
| Día 23 | Día 24 | Día 25 | Día 26 | Día 27 | Día 28 | Quintu domingu de Pascua |
| Día 30 | Día 31 | Día 32 | Día 33 | Día 34 | Día 35 | Sestu domingu de Pascua |
| Día 37 | Día 38 | Día 39 | Día 40 | Día 41 | Día 42 | Ascensión del Señor[Nota 1] o Séptimu domingu de Pascua[10] |
| Día 44 | Día 45 | Día 46 | Día 47 | Día 48 | Día 49 | Pentecostés |
| Añu | Católicos | Ortodoxos |
|---|---|---|
| 2002 | 19 de mayu | 23 de xunu |
| 2003 | 8 de xunu | 15 de xunu |
| 2004 | 30 de mayu | |
| 2005 | 15 de mayu | 19 de xunu |
| 2006 | 4 de xunu | 11 de xunu |
| 2007 | 27 de mayu | |
| 2008 | 11 de mayu | 15 de xunu |
| 2009 | 31 de mayu | 7 de xunu |
| 2010 | 23 de mayu | |
| 2011 | 12 de xunu | |
| 2012 | 27 de mayu | 3 de xunu |
| 2013 | 19 de mayu | 23 de xunu |
| 2014 | 8 de xunu | |
| 2015 | 24 de mayu | 30 de mayu |
| 2016 | 15 de mayu | 19 de xunu |
| 2017 | 4 de xunu | |
| 2018 | 20 de mayu | 27 de mayu |
| 2019 | 9 de xunu | 16 de xunu |
| 2020 | 31 de mayu | 7 de xunu |
La solemnidá de Pentecostés ye una fiesta móvil, lo que significa que nun s'afita en rellación al calendariu civil, sinón que se celebra en fecha variable, según l'añu y el ritu en cuestión (ver cuadru amiesto).
Festividaes y celebraciones
El llunes dempués de Pentecostés ye día de fiesta en munchos países, como Andorra, Alemaña, Austria, Bélxica, Dinamarca, Francia, Hungría, Islandia, Liechtenstein, Noruega, los Países Baxos, Rumanía (dende'l 2008), Suiza y Ucraína. Tamién ye festivu en delles comunidaes autónomes y ciudaes d'España, como en Barcelona, Ciudá Real y Zamora.
España
No referente a les celebraciones populares socedíes esti día, destaca en Almonte, Huelva, Andalucía, la celebración de la Virxe del Rocío ("El Blancu Palombu"); lleguen en romería hermandad de toes partes d'España.
En Atienza, provincia castellana de Guadalajara, celébrase, dende l'añu 1162, la fiesta de La Caballada, declarada Fiesta d'Interés Turísticu Nacional.
En Santander, provincia castellana de Cantabria, celébrase la Fiesta de la Virxe del Mar.
En Ciudá Real, provincia manchega homónima, celébrase la romería de Santa María d'Alarcos.
Otros países
Na capital italiana, y en Guadalajara, Jalisco, Méxicu, celebrar a la Virxe del Divín Amor.
Cites bíbliques
- Esi discursu ye recoyíu en Fechos 2, 14-36.
Notes
- Tradicionalmente la solemnidá de l'Ascensión del Señor celébrase'l xueves de la sesta selmana, cuarenta díes dempués de la Pascua de Resurrección; sicasí, distintes conferencies episcopales celebren esta solemnidá nel séptimu domingu de Pascua.
Referencies
Bibliografía
Ver tamién
Enllaces esternos
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
