Rula de la Seda
From Wikipedia, the free encyclopedia
La Rula de la Seda de Valencia o Rula de los Mercaderes (en valencianu Llotja de la Seda o Llotja de Mercaders)[2] ye una obra maestra del góticu civil valencianu asitiada nel centru históricu de la ciudá de Valencia (España). Declarada, en 1996, Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco, asítiase na plaza del Mercáu, númberu 31, frente a la Ilesia de los Santos Juanes y del Mercáu Central de Valencia.
| Rula de la Seda | |
|---|---|
 Patrimoniu de la Humanidá UNESCOBien d'Interés Cultural | |
| Llotja de la Seda (ca) | |
lonja (es)  | |
 | |
 | |
| Llocalización | |
| País |  España |
| Autonomía |  Comunidá Valenciana |
| Provincia | provincia de Valencia |
| Comarques | Comarca de Valencia (es) |
| Conceyu | Valencia |
| Coordenaes | 39°28′28″N 0°22′42″W |
  Rula de la Seda Rula de la Seda (España) | |
 Rula de la Seda Rula de la Seda (Provincia de Valencia) | |
| Arquiteutura | |
| Arquiteutu/a |
Pere Compte (es) |
| Estilu |
Gótico valenciano (es) |
| Altor | 17,4 m |
| Anchor | 35,6 m |
| Llargor | 21,39 m |
| Patrimoniu de la Humanidá | |
| Criteriu | (i) y (iv) |
| Referencia | 782 |
| Rexón | Europa y América del Norte |
| Inscripción | 1996 (Xunta XX) |
| BIC | RI-51-0000968[1] |
 | |
Foi construyida ente 1482 y 1548, y el so primer constructor foi Pere Compte ente los años 1483 y 1497 sobre'l modelu de la Rula de Palma de Mallorca, constituyéndose nun edificiu emblemáticu de la riqueza del Sieglu d'Oru valenciano (sieglu XV) y muestra de la revolución comercial mientres la Baxa Edá Media, del desenvolvimientu social y del prestíu consiguíu pola burguesía valenciana.[3]
La construcción de la Rula, en valencianu «llotja» o «llonja», na Comunidá Valenciana y les islles Baleares,[4][5]interpretóse como la resultancia de la prosperidá comercial consiguida por Valencia nel sieglu XV, y como un símbolu del poder de la ciudá p'atraer a los comerciantes, nun momentu en que yá s'acolumbraben tiempos difíciles pa la economía local derivaos del descubrimientu d'América y el consiguiente desplazamientu del comerciu del Mediterraneu escontra'l Atlánticu.[Nota 1]
Les rules de comerciu na Corona d'Aragón construyíense siguiendo'l mesmu esquema: una sala de planta rectangular sostenida por columnes. La de Valencia foi precedida pola Rula de Barcelona (1380-1392) y la Rula de Palma (1420-1448), con unes pilastres helicoidales onde se sostienen les bóvedes de crucería de trés naves.[6]Ente los años 1541 y 1551 edificóse la rula de Zaragoza del mesmu tipu, pero yá con estilu renacentista. Considerando que l'esquema arquiteutónicu yera siempres el mesmu, el Conseyu Xeneral de la Ciudá, en 1469, aportunó na guapura del edificiu que tenía de ser: «bien bella, magnífica y suntuosa, que sería honor y ornamientu d'esta insigne ciudá».[7] La obra foi encargada al maestru Pere Compte, yá conocíu na ciudá por ser l'encargáu de les obres del últimu tramu de la Catedral.[8]
Patrimoniu de la Humanidá
Foi nomáu Monumentu Nacional dende l'añu 1931,[9]y la Unesco declaró la Rula de la Seda Patrimoniu de la Humanidá el 5 d'avientu de 1996,[10] como «exemplu totalmente escepcional d'un edificiu secular n'estilu góticu tardíu, qu'ilustra de manera arrogante'l poder y la riqueza d'una de les grandes ciudaes mercantiles del Mediterraneu», siendo considerada como unu de los más brillosos exemplos del góticu civil européu. Les fachaes rectangulares de piedra picada, los suntuosos medallones renacentistes, les artístiques escultures y gárgolas, les perfectes proporciones de les puertes y ventanes, de los escudos y de los merlones, recuerden la rellumanza del góticu tardíu valencianu. Nel añu 2013, gracies a un novedosu métodu de valoración específicamente diseñáu pa inmuebles históricu-artísticos, envaloróse'l valor de la Rula ente 350 y 400 millones d'euros.[11]
La Rula de la Seda asitiar nel mesmu centru de la ciudá (barriu del Carmen), delantre de la plaza del Mercáu, calificada por numberosos cronistes como un escenariu colorista y ruidoso dotáu d'una sensualidá bien especial.[12]
Construyíu ente 1482 y 1533, esti conxuntu d'edificios destinar dende un principiu al comerciu de la seda y dende entós vieno desempeñando funciones mercantiles. Obra maestra del góticu flamíxeru, la rula y la so grandiosa Sala de Contratación ilustren el poderíu y la riqueza d'una gran ciudá mercantil mediterránea nos sieglos XV y XVI.
El Sieglu d'Oru valenciano foi una etapa de gran desenvolvimientu económicu y de gran influencia política y cultural, creóse la Taula de canvi, una banca municipal pa soporte de les operaciones comerciales. La industria llocal, especialmente la testil, consiguió una gran promoción y la ciudá convertir nun centru comercial, al cual allegaben mercaderes de toles partes d'Europa. A finales d'esti sieglu construyó la Rula de la Seda, centru de transaiciones y un verdaderu templu del comerciu. Unu de los banqueros con más negociu, el valencianu d'orixe xudíu Luis de Santángel, sufragó'l viaxe a América de Cristóbal Colón.[13]
Dempués de dellos años d'inestabilidá derivaos del periodu de socesión, onde la dinastía del Casal de Barcelona sustituyir pola castellana de los Trastamara, a lo llargo del sieglu XV, la ciudá llucía con tou la so rellumanza. El reinu de Valencia asitióse como la capital cultural y económico de la Corona d'Aragón, y consiguió ser una de les ciudaes más importantes d'Europa naquel sieglu. La rula yera un símbolu de la pujanza y riqueza del Sieglu d'Oru de la ciudá.
Tocantes a la influencia política, yá dende finales del sieglu XIV la influencia de Valencia na Corona d'Aragón fíxose cada vez más grande con personaxes como San Vicente Ferrer y entá más a lo llargo del sieglu XV, hasta'l puntu que los dos úniques vegaes qu'un obispu hispánicu llegó a papa foi con dos obispos valencianos: Calixto III y el so sobrín Alexandru VI, naturales de Xàtiva y pertenecientes a la familia Borgia.
Les Torres de Quart (1460)
Capiya de los Reis nel conventu de Santu Domingu (Valencia)
Bóveda del altar mayor de la catedral de Valencia
Palaciu de la Xeneralidá Valenciana
Nel ámbitu artístico y cultural, amás de La Rula, edificáronse les Torres de Quart, la capiya de los Reis del conventu de Santu Domingu, la bóveda del altar mayor de la Catedral de Valencia o'l Palaciu de la Xeneralidá Valenciana. En pintura y escultura sobresalieron Jacomart, Roderic de Osona, Paolo de San Leocadio, Vicente Macip o Damián Forment, n'otros, y en lliteratura Ausiàs March, Joan Roís de Corella, Jaume Roig, Isabel de Villena o Joanot Martorell, autor de Tirante'l Blanco. Consecuencia d'esta puxanza cultural, Valencia allugó la segunda imprenta de la Península, onde'l maestru imprentador Lambert Palmart imprimió la primer obra lliteraria n'España en 1474: Obres y trobes en lahors de la Verge Maria.[14]Apaeció tamién el primer diccionariu en llingua románica: Liber Elegantiarum, según el primer estudio sobre axedrez modernu probablemente ye un escritu de Francesch Vicent, impresu y publicáu en Valencia a finales del sieglu XV col títulu Libre dels jochs partits dels schacs en nombre de 100, ordenat e compost per mi Francesch Vicent nat en la ciutat de Segorb e criat e vehi de la insigne e valerosa ciutat de Valencia.[15]El 30 d'abril de 1499, foi creada la Universidá de Valencia.[16]
La Rula del Aceite
Cerca la plaza de la Compañía, detrás de l'actual Rula, esistía una anterior que, según Manuel Sanchis Guarner, ta documentada dende antes de 1341 y recibía el nome de Llotja de l'Oli (Rula del Aceite). Esta rula, según el mesmu autor, taba parcialmente abierta, esto ye, respondía a la tipoloxía de loggia italiana (edificiu abiertu por unu o más llaos, sofitáu por arcos o columnes). La Rula del Aceite, non solo emplegábase pal comerciu d'esti productu, sinón pa tou tipu d'operaciones mercantiles.[17]
La seda
El nome que recibe l'edificiu de Rula de la Seda deriva del fechu que'l texíu de seda yera dende'l sieglu XIV al sieglu XVIII la industria más potente de la ciudá. Nel sieglu XIV yá había sederos locales, mayoritariamente xudíos, y más tarde conversos, arrexuntaos en 1465 na cofradería de la Virxe de la Misericordia», so que la so advocación hai una capiya na Rula construyida ente 1484 y 1486.
Cuando se taba edificando la Rula de la Seda, la industria sedera de Valencia tuvo una gran puxanza, traducíu nos 293 maestros sederos censaos na ciudá en 1487.[18]A la fin del sieglu XVII, tan importante yera la seda nes transaiciones comerciales que la Rula de Mercaderes pasó a ser conocida como de la Seda.[19]Mientres la segunda metá del XVIII foi'l momentu de máxima rellumanza: venti cinco mil persones dedicar a la industria de la seda na ciudá, que cuntaba con más de trés mil telares. Asina mesmu, a partir de 1790 empezó'l ocaso de la industria sedera en Valencia, que nunca más volvió remontar.[20]Sicasí, la rula caltuvo'l so nome tradicional hasta'l nuesu díes, n'homenaxe a la que foi pionera industria valenciano mientres tantos sieglos.
La Rula foi construyida ente 1482 y 1498 polos maestros canteros Pere Compte,[Nota 2]Juan Ivarra,[Nota 3]Joan Corbera y Domingo Urtiaga, que dio per terminada la Rula en 1548. La so construcción asemeyar a los castiellos medievales pol aspeutu de fortaleza qu'adquieren los sos gruesos murios y les sos almenes.
Pa poder construyir la so edificación mercáronse y baltaron venticinco cases próximes al mercáu. L'encargáu de la construcción, que sería realizada en piedra caliar,[Nota 4] foi'l prestixosu picapedreru de Girona Pere Compte, ayudando pol guipuzcoanu Juan Ivarra. La primer piedra nun s'asitió hasta'l 1482, y les obres, costeadas pela ciudá, nun s'empecipiaron hasta un añu dempués, como se sabe gracies a la inscripción qu'hai nel escudu que s'atopa nel ángulu de les cais de Pere Comte y de la Llotja.
Les obres empezaron col valtamientu de les cases, l'adecuación del terrén y les entregues de materiales al maestru d'obres de la ciudá Francesc Biulaygua, de les que se tien constancia dende'l 16 de xineru de 1483 y de la entrega de piedres pa los picapedreros el 15 de febreru. El principiu oficial de les obres puede considerase con fecha del 5 de febreru de 1483 y el 14 de marzu pagaron los primeros jornales a Pere Comte y a Johan Yvarra: pro salarium eorum et Sue comitive. En xunu decide pagase … non a estalls sinó a jornals «(non a estaya sinón a jornales)». Nesta mesma fecha decídese que'l portal principal... sia principiat a llavorar y les finestres que ab aquell van ser contigües y tot el restant de l'enfront sia fet de pedra picada ab artificiós magisteri llavorada ab les imatges y maçoneries y fullatges. «(..empezar a trabayar nes ventanes que nésta van tar conteníes y tou lo restante del frontal sía fechu de piedra picada con artificiosa maestría llaboriada coles imáxenes y mazonerías y xamasques)». A partir d'esti momentu empezaron los trabayos de tallar la piedra. N'ochobre de 1483 el maestru d'obra de la ciudá Biulaygua terminó los sos trabayos nel terrén y sume de toa documentación.
La Rula ta formada por cuatro partes que son: la Torre, onde s'atopa un cuartón nel cual yeren introducíos los lladrones de seda y los mercaderes y comerciantes pocu honraos hasta que veníen faese cargu d'ellos les autoridaes pertinentes, la Sala del Consuláu del Mar, d'antiguo casa de la ciudá, el Patiu de les Naranxales y la Sala de Contratación o Salón Columnario. La superficie del monumentu supera los 2.000 metros cuadraos ente zones edificaes y non edificaes. L'edificiu afacer a una cortil rectangular, el sur mira escontra la plaza del Mercáu, l'oeste escontra la cai de los Cordellats, el norte escontra la cai de La Rula y la parte este escontra la cai de Pere Compte. Enfrente mesmu atopen el Mercado Central y la ilesia de los Santos Juanes.
Vista dende la plaza del Mercáu, la parte derecha del edificiu correspuende a La Rula puramente dicha, tamién conocida como Sala de contratación o Salón columnario (1483-1498); a la so esquierda atopa la Torre central (1483-1498), de tres cuerpos emplegaos pa capiya (el pisu baxu) y pa prisión (los dos pisos cimeros). Un pocu más escontra la esquierda hai'l cuerpu constituyíu por trés plantes del Consuláu del Mar, que s'añedir darréu (1498-1548). El Patiu de les Naranxales articula los trés zones del edificiu, qu'ocupen más de dos mil metros cuadraos en total.[21]
Pa construyir La Rula, Pere Comte inspirar na Rula de Palma, realizada por Guillem Sagrera en 1448, que, de la mesma, inspirárase probablemente na aula capitular del conventu de Santu Domingu de Valencia de principios del sieglu XIV.[22]
La Rula de Valencia, sicasí, presenta una midida y una ornamentación más grande que la mallorquina. La de Valencia destaca pola riqueza de la decoración flamíxera nes ventanes, peles puertes monumentales con arcos conopiales y poles sos pequeñu escultures y los ventiocho gárgoles, la mayoría con escenes satíriques o erótiques. Amás, tien un gran mapa d'escudos colos cuatro palos del rei d'Aragón, ente los que se destacar el de la clave de bóveda central de la Sala de Contratación y, sobremanera, los que s'atopen nos ángulos de les places del Mercáu y del Doctor Collada arrodiaos por ánxeles.
Sala capitular de Santu Domingu. Presenta cuatro columnes exentes, (1310-1320).
Rula de Palma. Presenta seis columnes exentes, (1426-1448).
Rula de la Seda, presenta ocho columnes exentes, (1482-1499).
El salón columnario o sala de contratación
El Salón Columnario o Sala de Contratación ye una gran estancia interior, con tres naves llonxitudinales (anchu total de 21,4 m) y cinco naves tresversales ( fondu total de 35,6 m), que'l so techu ye un conxuntu de bóvedes de crucería, d'un altor de 17,4 m,[23] sosteníes sobre 8 espodaes columnes helicoidales y dieciséis pilastres del mesmu tipu que sostienen les bóvedes. De les columnes d'once metros d'altor nacen unos nervios que s'estienden sobre tramos cuadraos al mesmu altor y que conformen unes bóvedes casi esfériques. Esta xeometría esférica dexa la multiplicación de nervaduras y de claves; los nervios formen una doble retícula por tramu reforzada con otros diagonales en cada cuadráu. Les claves lleguen al númberu nueve per tramu.
A la sala de Contratación aportar por unos portales formaos por arcos conopiales dispuestos ente llongures pináculos, atópase na fachada principal (plaza del Mercáu) como na posterior (plaza de La Rula). Estos portales formar con grupos d'espodaes cañes prismátiques remataes por aguyes floríes. Hai tamién dos puertes llaterales, una qu'abre a la cai de Pere Compte y otra al Patiu de les Naranxales. Les fachaes tán remataes con merlones.
La Rula foi diseñada como un templu al comerciu y presenta un marcáu calter simbólicu, nel que se quixo ver la representación del paraísu nel que les columnes seríen los tueros de les palmeres y les cúpules representaríen la bóveda celeste, que s'atopaba orixinalmente pintada d'azul con estrelles doraes.[12] El conceyu instaló equí la taula de canvis, creada en 1407 por privilexu del rei Martín I l'humanu, pa realizar les operaciones bancaries del momentu del sieglu XV, onde se realizó la primera lletra de cambéu. En solu quince años (1483-1498), Pere Compte y los sos ayudantes fueron capaces d'acabar la Sala de Contratación, cuerpu principal del edificiu. A lo llargo de la parte más alta de los cuatro parés, atestando coles bóvedes, esisten unes inscripciones en llatín realizaes n'oru sobre un fondu escuru, en forma de cenefa, que recuerda a los comerciantes los sos deberes como mercaderes y bonos cristianos de nun actuar con usura nel negociu pa consiguir asina la vida eterna.[8] La inscripción, en llatín, (por duplicáu, una vegada sobre los murios sur y oeste y una segunda sobre los de la parte norte y esti) diz asina:
|
|
La Torre
La torre de la Rula, foi construyida al empar que la Sala de Contratación, ye cuadrangular y más o menos, un terciu más alta que'l restu del edificiu. El restaurador Josep Aixa añadió-y los merlones que güei día presenta, ente los años 1885 y 1902, copiando los de les cubiertes de la Sala de Contratación y del Consuláu del Mar.[24]
Dende'l Salón Columnario hai una escalera de cascoxu p'aportar a la torre. Por falta d'acondicionamientu nun puede visitase como tampoco la escalera, que ye un trabayu de gran virtuosismu de Pere Compte, onde demostró'l so dominiu de les téuniques arquiteutóniques. Esta arrogante escalera ta formada por un güeyu de cascoxu abiertu con helicoide d'aresta, colos pasos adosaos al muriu circular. Pola cual apuértase a les sales cimeres de la torre, cuntaba orixinariamente con cientu diez gradies, pero na restauración realizada pol escultor Josep Aixa y l'arquiteutu Antoni Ferrer,[24] añadiéronse-y otros trenta y dos, yá que se consideró que la torre había quedáu inacabada. La escalera de la torre tien ventiséis metros d'altor, polo tanto cuenta con cientu cuarenta y dos gradies totales d'una midida de dieciocho centímetros d'altu. Los pisos altos de la torre destinar a prisión pa los mercaderes morosos nos sos pagos.
La planta baxa del edificiu yera la capiya, construyida nos años 1484-1486, atribuyida a Juan Guas, que cunta con una bóveda de crucería estrellada en que les sos ménsules atópense la representación de los cuatro evanxelistes. Juan de Córdoba cobró quince llibres en mayu de 1484 por pagu de les obres feches na capiya de la rula».[24] El diseñu d'esta bóveda de crucería de la capiya, inéditu hasta entós en Valencia, fai pensar qu'esti Juan yera en realidad Juan Guas, maestru d'obres del rei Fernando'l Católicu, que emplegara'l mesmu diseñu nun edificiu de Segovia. Esta bóveda consta d'ocho pequeñes claves con escudos de la ciudá y ánxeles músicos alternándose y arrodiando una imaxe de la Virxe de Misericordia, que s'atopa na clave central, nel 1465 arrexuntárense so la advocación d'esta Virxe la cofradería de los fabricantes de seda. La capiya tien dos entraes una más ornada cola imaxe del Creador sosteniendo la bola del mundu y con adornos góticos y otra pola que s'apuerta al Pabellón del Consuláu del añu 1549 col escudu de la ciudá na so parte central,
Patiu de les Naranxales
Otru de los elementos de La Rula ye'l so xardín, llamáu Patiu de les Naranxales, al cual apuértase al traviés de la puerta de la Sala de Contratación, que s'atopa llena de detalles escultóricos. El llugar ye un espaciu sele y relaxante que cunta con diversos naranxales y cipreses y con una fonte central en forma d'estrella d'ocho puntes. Al so alredor, hai unos bancos de piedra pa folgar mientres se reparen les satíriques gárgoles, los detalles de la fachada de poniente de la Sala de Contratación y los de la puerta del Consuláu del Mar, al que puede aportase dende'l mesmu patiu al traviés d'una amplia escalera de piedra al campu. Según Joan Fuster, nesti patiu celebraben fiesta y ceremonies cuando veníen los reis de la dinastía de los Austria.[25]
Consuláu del Mar
Na parte esquierda del patiu de les Naranxales, atópase'l Consuláu del Mar, institución creada en 1238 onde los xueces o los cónsules de comerciu celebraben sesiones sobre asuntos marítimos y mercantiles. Empezáu por Pere Compte, dempués del so fallecimientu en 1506, siguió coles obres Joan Corbera y foi rematáu en 1548 pol guipuzcoanu Domingo Urtiaga, esti consuláu ye de planta rectangular y d'estilu renacentista y foi lliteralmente adosáu al muriu de poniente de la rula orixinal.
Según Manuel Sanchis Guarner, el Consuláu, con una profusa y graciosa decoración bastante italianizante, convive en feliz maridaje cola gótica Sala de Contratación.[26]
Na primer planta, ye onde s'atopa la Cámara Dorada, apuértase al traviés d'una escalera monumental de piedra, dende'l patiu de les Naranxales. Esta cámara ta afatada con un techu góticu -fechu pol maestru d'obra de la ciudá Joan del Poyu (1418-1428)- rescatáu de l'antigua Casa de la Ciudá al ser baltada ésta mientres el sieglu XIX. Tuvo encaxáu de manera bien satisfactoria na Cámara Dorada hacia l'añu 1921. Esti techu, de madera policromada, vieno inauguralo, nel so primer allugamientu, Alfonso'l Magnánimo, tien centenares de pieces de calter zodiacal, bélicu, grotescu, quiméricu, vexetal, musical y heráldicu como'l escudo de la ciudá de Valencia, que se repite decenes de vegaes.
La planta baxa del Consuláu, que s'utiliza pa esposiciones y audiovisuales, cuenta con un interesante techu d'estilu renacentista. Aportar dende'l patiu de les Naranxales o dende la Capiya.
Plaza del Mercáu
Según Joan Francesc Mira, la plaza del Mercáu de Valencia, formada pola Rula de la Seda, el Mercado Central y la San Juan del Mercáu, «ye unu de los órganos esenciales del cuerpu d'esta ciudá». Pere Comte construyó la rula gótica a finales del sieglu XV; los lombardos Jacobo Bertessi (de Cremona) y Antonio Aliprandi (de Milán) añadieron el recubrimientu barrocu a la ilesia de los Santos Juanes a la fin del sieglu XVIII; y los arquiteutos barceloneses Alexandre Soler i March y Francesc Guàrdia i Vial edificaron el modernista Mercado Central de primeres del sieglu XX. Joan Francesc Mira diz d'esti conxuntu tan aparentemente heteroxéneu que nun se sabe como, los trés edificios faen l'efectu de ser esautamente como han de ser y ocupar el llugar qu'han d'ocupar, unu delantre o al llau del otru, como si tuviera y tuviera que ser siempres asina».[27]
Dende la Plaza del Mercáu y asitiaos enfrente de la Ilesia de los Santos Juanes pueden apreciase dos cuerpos separaos por una torre almenada. A un llau percíbense arcos ojivales de profusa decoración, acompañaos d'impostes, moldures y pináculos, ellaboraos por escultores de distinta procedencia, como Laurencius de la Picardía, Rolandus y Johan de Kassel , ente otros. El 27 d'abril de 1484 robláronse los alcuerdos ente l'alministrador de la fábrica de la Rula y los escultores «magistri in arte pedrés subtiles inventores, Rolandus de Salemanya et Laurencius Picart», pa ellaborar la ventana de la torre que mira escontra'l mercáu. Nel contratu alcuérdase esculpir un adornu «de bones fulles a voluntat del mestre Pere Compte» y tamién se diz que «toes estes coses han de ser feches y bien acabaes a conciencia del dichu maestru Pere Compte, como ye'l trabayu de toles diches fueyes, y que'l dichu maestru Compte háya-yos de dar les pieces cortáu y realizar toles moldures».
| Los edificios emblemáticos de la plaza del Mercáu de Valencia. | |||
|---|---|---|---|
 |
 |
 | |
Escultures
Los detalles escultóricos de la Rula de la Seda, presentes en puertes, ventanes y gárgoles del edificiu, son extraordinariamente deliciosos y llenos de bon humor.[22] El pórticu d'entrada de la Rula ye llamáu «el portal de los pecaos» pos nél atópense llabraos los pecaos orixinales del home representaos por delles figures desnudes. Nel parteluz atópase la representación de la bruxería y sobre ella na parte cimera una imaxe de la Virxe col Neñu, simbolizando'l poder que tenía precisamente sobre la bruxería. En dambos llaos d'esta puerta atopen unes grandes ventanes d'estilu góticu coronaes col escudu de la ciudá.
El pisu cimeru de la fachada del pabellón del consuláu, componer d'un bloque d'ocho ventanes, una d'elles cegada, con arcos conopiales. La decoración d'esta área ye per debaxo de cada ventana col escudu de la ciudá, ente que na parte cimera tópense unos medallones en forma de frisu, que representen reis, emperadores y otros personaxes. Equí vese la influencia renacentista, concebíu l'edificiu como un templu de «la fama» , idea que remonta de l'Antigüedá clásica y que s'asonsaña nel Renacimientu.[23] El frisu rematar con merlones afataos cola corona real y unes gárgoles. Les gárgolas gótiques, en númberu de 28, tamién son un elementu característicu. Emplegaes pa desaguar l'agua de los teyaos, representen animales fantásticos, bisarmes y persones n'actitúes satíriques y indecorosas.[28]
Heráldica
Dientro de la gran temática de la escultura de La Rula hai que destacar les representaciones heráldiques del símbolu real de la Corona d'Aragón, de la Ciudá y del Reinu de Valencia, esto ye, la señal conocida tradicionalmente como l'escudu de les cuatro barras.[Nota 5]
Dos escudos sobresalen d'ente tolos demás, l'escudu más bellu y conocíu ye'l que presenta un escudu real sosteníu por dos tenantes (ánxeles) y asitiáu nel ángulu ente la plaza del Mercáu y la cai de Pere Compte, y en segundu llugar ye un escudu asitiáu nel ángulu ente les cais de La Rula y de Pere Compte (plaza del Dr. Collada), qu'amuesa, amás, una inscripción na filacteria col entamu de les obres, onde se llee:
|
|
 |
 |
La Rula de la Seda nun ye solo l'edificiu más célebre de la ciudá, sinón l'únicu distinguíu como Patrimoniu de la Humanidá na Comunidá Valenciana. El méritu y la guapura arquitectónica del edificiu foi allabáu dende bien antiguu.[29]
... na actualidá ta edificándose ellí una casa magnífica , que llamen «rula», onde s'axunten tolos mercaderes pa tratar de los sos asuntos. Ye una casa alta, construyida de piedra picada y d'espodaes columnes. […] ta acabada casi hasta'l teyáu [...] va tener un güertu con variaos frutos y una fonte peralta, con una capiya, onde diariamente se dirán dos mises […] va ser más airosa y más bella que la rula de BarcelonaHieronymus Münzer, 1495
La Rula foi allabada por persones de formación clasicista, non bien acordes col estilu góticu. Como'l críticu Antonio Ponz a finales del sieglu XVIII, que comentó:
...fábrica verdaderamente magnífica […] lo meyor na forma gótica.Antonio Ponz[30]
Y de l'académicu Vicent Noguera, en 1783:
... maxestosu modelu de l'arquiteutura, anque llabráu sobre gusto góticu, tou alienda exactitú, proporción, elevación y grandor.Vicent Noguera, 1783[31]
L'historiador y filólogu Manuel Sanchis Guarner definir como:
L'edificiu públicu más famosu, bellu y característicu de la Valencia hanseática», esto ye, de los burgueses mercaderes. […] unu de los meyores monumentos del góticu civil de toa Europa.Manuel Sanchis Guarner[7]
L'escritor Joan Fuster indicó: {{Cita Construyir los mercaderes cuatrocentistas pa sala de contrataciones, y ye el nuesu meyor góticu civil. […] púdose afirmar con razón que l'arquiteutura valenciana magnífica les formes catalanes anteriores: les Torres de Serrans, la Puerta Real del monesteriu de Poblet; el Micalet, el campanariu de la Seu Vieya de Lleida; […] otra Rula famosa la de Palma...|Joan Fuster[22]}}
Joan Francesc Mira diz que:
La Rula […] ye del estilu de les rules catalanes del sieglu XV, como la de Mallorca, pero más grande y más bella, […] ye tamién, o sobremanera, l'espaciu singular y bellísimo del salón de les columnes: columnes espodaes, helicoidales, perfectes, que s'abrir en venti metros d'altor pa formar nervaduras y bóvedes estrellaes. Una impecable maravía, arguyu de la ciudá y de los mercaderes que lu construyeron.Joan Francesc Mira[32]
- Coromines, Joan (1973). Curtiu diccionariu etimolóxicu de la llingua castellana (en catalán). ISBN 84-249-1331-0.
- Furió, Antoni (1995). Història del País Valencià (en catalán). ISBN 84-7822-159-X.
- Fuster i Ortells, Joan (1984). Viatge pel País Valencià. ISBN 84-297-0164-8 (en catalán).
- Hernández Úbeda, Luis (1996). Conocer Valencia al traviés de la so arquiteutura. ISBN 84-86828-16-3.
- Mira i Castella, Joan Francesc (2007). València per veins i visitants. ISBN 978-84-7660-504-2 (en catalán).
- Münzer, Hieronymus (1991). Itinerarium sive peregrinatio per Hispaniam, Franciam et Alemaniam (l'Itinerarium Hispaniarum fou traduït com Viaxe per España y Portugal).
- Ponz, Antonio (1991). Viage d'España, o Cartes en què dase noticia de les coses más apreciables y dignes de sabese, qu'hai nella (Primer edición 1772-1794).
- Sanchis Guarner, Manuel (1989). La ciutat de València. ISBN 84-500-4834-6 (en valenciá).
- Santiago Sebastián (1984). La Rula y la so redolada sociu-cultural. ISBN 84-505-0005-2.
- Sureda, Joan (1988). Historia Universal del Arte:Románicu/Góticu. ISBN 84-320-6684-2 -Tomu IV.
- Les rules de Barcelona y Mallorca tamién se construyeron cuando les sos economíes empecipiaben un descensu.
- Antropónimu tamién escritu cola grafía Pere Comte
- Joan Iborra según Sanchis Guarner
- Anque les fontes medievales nun dexen clara la procedencia de la piedra, paez tar claro qu'ésta vien de Godella y Rocafort, que son les grandes canteres qu'históricamente aprovieron de material a los monumentos de la ciudá, pola so calidá y proximidá, Amás del Palaciu de la Xeneralidá de Valenciana, empezáu casi al empar que La Rula, sí que se sabe con certidume que la piedra yera de Godella, y el so tonu ablancazáu ye'l mesmu que presenta La Rula de la Seda.
- La denominación correuta heráldicamente ye la cuatro palos, una y bones el palu ye la pieza que traviesa verticalmente'l campu, como nesti casu, ente que la barra travesar diagonalmente de derecha a esquierda.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
