especie de páxaru From Wikipedia, the free encyclopedia
Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu.
La cigüeña[2] (Ciconia ciconia) ye una especie d'ave Ciconiiforme de gran tamañu, perteneciente a la familia Ciconiidae. El so plumaxe ye mayoritariamente blancu con negru nes ales, ente que los adultos adquieren un color coloráu nes pates y el picu. Mide un permediu de 100 y 115 cm dende la punta del picu hasta'l final de la cola, y les sos ales pueden llegar a tener un valumbu ente 155 y 215 cm. Les dos subespecies, que son llixeramente distintes pol so tamañu, apariar n'Europa, el nordeste y sur d'África y el suroeste d'Asia. 25% de la población mundial concentrada en Polonia.[3]
Ciconia ciconia cigüeña  | ||
|---|---|---|
 | ||
| Estáu de caltenimientu | ||
 Esmolición menor (IUCN)[1] | ||
| Clasificación científica | ||
| Reinu: | Animalia | |
| Filu: | Chordata | |
| Clas: | Aves | |
| Orde: | Ciconiiformes | |
| Familia: | Ciconiidae | |
| Xéneru: | Ciconia | |
| Especie: |
C. ciconia Linnaeus, 1758 | |
| Distribución | ||
 | ||
| Subespecies | ||
| Sinonimia | ||
Ardea ciconia Linnaeus, 1758 | ||
| Consultes | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
La cigüeña blanca ye una ave migratoria de grandes distancies. Envierna n'África dende la zona subsaḥariana hasta'l sur, nel subcontinente indiu y en zones de la península arábiga. Al migrar ente Europa y África evita cruciar el mar Mediterraneu, polo que realiza una esviadura pol Llevante mediterraneu n'oriente, o pol Estrechu de Xibraltar n'occidente, por cuenta de que les columnes térmiques que precisa nun se formen sobre l'agua.
Al ser una ave carnívora, la cigüeña blanca alimentar d'una gran variedá d'animales, incluyendo inseutos, peces, reptiles y pequeños mamíferos y aves. Consigue la mayor parte de la so comida dende'l suelu, en zones de baxa vexetación o en fontes d'agua de poca fondura. Ye un reproductor monógamu que s'empareyar pa tola vida. Los dos miembros de la pareya constrúin un nial de gran tamañu que puede ser utilizáu per dellos años. Cada añu la fema pon alredor de cuatro güevos, que eclosionen de forma asíncrona 33 o 34 díes dempués de ser puestos. Los dos adultos faen veces pa guarar los güevos y dambos tienen d'alimentar a los pitucos. Les críes dexen el nial depués de 58 a 64 díes dempués de nacer; depués d'esi periodu tienen de siguir siendo alimentaos polos adultos por un periodu de 7 a 20 díes más.
La cigüeña blanca foi catalogada como una «especie so esmolición menor» pola Xunión Internacional pal Caltenimientu de la Natura (UICN). Beneficiar mientres la Edá Media con ciertes actividaes humanes, como la corte y estene d'árees forestales, pero los cambeos nos métodos agrícoles y la industrialización fixeron tornar la so población ya inclusive causaron la so desapaición de delles rexones d'Europa mientres los sieglos xix y xx. Los programes de caltenimientu n'Europa fixeron que la cigüeña blanca volviera reproducise nos Países Baxos, Bélxica, Suiza, Suecia y Portugal. Tien pocos predadores naturales, pero acueye a dellos tipos de parásitos. Nel so plumaxe pueden habitar pioyos y ácaros y, nel so nial, dellos tipos de mesostigmates.
Esta ave dio orixe a munches lleendes y hestories a lo llargo del so área de distribución, de les cualos la más conocida ye la hestoria de que los ñácaros son traíos por elles.
Ye una ave bien grande; una cigüeña adulta puede algamar un llargor de 100–115 cm,[nb 1][4] y un altor de pies de 100–125 cm. Puede algamar un valumbu alar de 155–215 cm y un pesu de 2,3–4,5 kg.[5][6] Como toles cigüeñes, tien pates llargues, un pescuezu llargu y un llargu picu rectu y apuntiáu.[7] Dambos sexos tienen una apariencia idéntica, anque los machos suelen ser más grandes que les femes.[8] Tien un plumaxe principalmente blancu, con negru nes plumes de vuelu y les coberteres de les ales; el color negru deber al pigmentu melanina.[9] Les plumes del pechu son llargues y peludas, formando un collar que s'utiliza en delles exhibiciones de cortexu.[10] L'iris ye marrón o gris, y la piel peri-orbital ye de color negru. L'ave adulta tien un picu coloráu brillante y pates coloraes,[8] que la so coloración derivar de los carotenoides na so alimentación. Estudios demostraron qu'en delles partes d'España'l pigmentu basar en astaxantina procedente d'una especie de cámbaru de ríu introducida (Procambarus clarkii), y los colores brillosos colloraos del picu apaecen inclusive nos pichones, en contraste colos colores más apagaos de los picos de cigüeñes blanques xuveniles n'otros llugares.[11]
Al igual qu'otres cigüeñes, les ales son llargues y anches y dexen a l'ave d'entamar.[12] L'aletéu ye lentu y regular. Vuela col pescuezu espurríu palantre y coles sos llargues piernes estendiéndose más allá del cantu de la so cola curtia. Camina a un ritmu lento y constante col pescuezu espurríu. En contraste, de cutiu retrae la so cabeza ente los sos costazos cuando fuelga.[13] La Muda (bioloxía)#Muda nes aves muda nun foi estudiada de forma refecha, pero paez asoceder mientres tol añu, anque les plumes de vuelu primaries son sustituyíes mientres la temporada de cría.[10]
Al nacer, los pichones son parcialmente cubiertos d'escasos plumones curtios y ablancazaos. Dientro d'una selmana estos primeres plumones sustituyir por una capa más trupa de plumón lanudo blancu. A los trés selmanes, l'ave xuvenil adquier escapularios y plumes de vuelu negros. Al nacer los pitinos tien pates rosadas, que se converten en negru abuxáu a midida que avieyen. El so picu ye negru con una punta de color marrón.[10] Al abandonar el nial, el plumaxe de l'ave xuvenil ye similar al del adultu, anque les sos plumes negres son de cutiu tiñíes de marrón, y el picu y les pates son de color coloráu-marrón o naranxa más apagáu. El picu ye xeneralmente de color naranxa o colloráu con una punta más escura.[13] El color de los picos convertir nel colloráu de los adultos nel branu siguiente, anque les puntes negres pueden persistir en delles aves individuales. Les cigüeñes xuveniles adopten el plumaxe adultu nel so segundu branu.[14]
Dientro del so área de distribución la cigüeña blanca ye distintiva cuando se ve nel suelu, pero en vuelu puede confundise a cierta distancia con otres especies con colores asemeyaos, como'l tántalo africanu, el pelícanu común y la utre exipcia.[13] El tántalo africanu estremar pola so cola llargo y negro, el so picu mariellu, llixeramente curvado y pol so tamañu llixeramente menor comparáu a la cigüeña blanca.[15] El pelícanu común tien pates curties que nun s'estienden más allá de la so cola, y vuela col pescuezu retraído, calteniendo la so cabeza cerca del so robezu cuerpu, dándo-y un perfil de vuelu distintu.[16] Los pelícanos tamién se porten de manera distinta, entamando en bandaes sincronizaes y ordenaes en llugar de bandaes d'aves individuales desorganizadas como asocede coles cigüeñes blanques.[17] La utre exipcia ye muncho más pequeña que la cigüeña blanca, y tien una llarga cola en forma de cuña, piernes más curties, un pescuezu curtiu y una pequeña cabeza tiñíu de mariellu.[18] La grúa común tamién puede paecer blancu y negru cuando vuela con un fondu de lluz fuerte; estremar por tener piernes más llargues y un pescuezu más llargu.[19]
La subespecie nominal, C. c. ciconia, tien una amplia distribución, magar dixunta, n'Europa, el Norte d'África y en delles partes del occidente d'Asia. N'Europa esisten concentraciones na península Ibérica y gran parte del centru y este d'Europa, con un 25% de la población mundial concentrada en Polonia,[3] La población de la subespecie asiatica cuntaba alredor de 1450 aves individuales y distribúyese nuna rexón n'Asia central ente'l mar d'Aral y Xinjiang nel oeste de China.[20][21] Créese que la población de Xinjiang escastóse alredor del añu 1980.[22] Les rutes migratories amplian l'algame d'esta especie hasta munches partes d'África y la India. Delles poblaciones escueyen la ruta migratoria del este, que pasa al traviés del Mediu Oriente escontra l'este y centru d'África.[23][24]
Esisten dellos rexistros d'aves qu'añeren en Sudáfrica; dende 1933 unos pocos en Calitzdorp, y cerca de 10 aves reproducir dende la década de 1990 pela redolada de Bredasdorp.[25] Una pequeña población de cigüeñes blanques –principalmente C. c. asiatica[26]– envierna na India, onde se repararon bandaes d'hasta 200 aves travesando'l valle de Kurram mientres la migración de primavera a principios del sieglu xx.[27] Sicasí, aves que fueron anilladas n'Alemaña fueron recuperaes nel oeste (Bikaner) y el sur (Tirunelveli) d'India.[28][29] Un exemplar atípicu con piel orbital de color coloráu –una carauterística de la cigüeña oriental– foi rexistráu n'India[30] y ríquese un estudiu más fondu de la población na India.[26] Al norte de la zona de reproducción, ye un vagante de camín en Finlandia, Gran Bretaña, Irlanda, Islandia, Noruega y Suecia, y al oeste un vagante de camín nes Azores y Madeira. Apocayá la so área de distribución estender hasta incluyir l'oeste de Rusia.[31][32]
Les zones d'alimentación preferíes de la cigüeña blanca componer de camperes verdes, tierres de cultivu, y güelgues pocu fondos. Evita les árees cubiertes de yerba alto y arbustos.[33] Por casu na rexón de Chernóbil nel norte d'Ucraína, les poblaciones de cigüeñes blanques menguaron dempués del accidente nuclear de 1986 cuando les tierres cultivaes fueron abandonaes y tresformáronse en baldíos con arbustos y yerba alto.[34] En delles rexones de Polonia, les males condiciones nes zones d'alimentación natural obligaron les aves a buscar alimentos en vertideros dende 1999.[35] Tamién esisten informes de cigüeñes blanques buscando alimentos en basureros nel Oriente Mediu, África del Norte y África del Sur, fora de la temporada de cría.[36]
Añera en mayor númberu en zones con pacionales abiertos, zones verdes húmedes o dacuando anubiertes, y menos en zones con una cobertoria vexetal alta, como los montes y carbes.[37] Nes zones d'ivernada n'África, habita en pacionales, güelgues y tierres de cultivu.[25] Les cigüeñes blanques probablemente aprovecharon de les actividaes humanes mientres la Edá Media cuando s'estenó la superficie forestal pa crear nueves camperes y tierres de cultivu. Naquella dómina distribuyir en bona parte d'Europa, reproduciéndose tan al norte como Suecia. Ye un visitante pocu común nes islles Britániques, onde se reparen unos 20 aves cada añu, anque nun hai rexistros de anidación.[38] Nel añu 1416 una pareya de cigüeñes blanques construyó'l so nial enriba de la catedral de Saint Giles n'Edimburgu, Escocia.[39]
Nel sieglu xix empezó un descensu de la población por cuenta de la industrialización y los cambeos nos métodos agrícoles. Cigüeñes blanques yá nun añeren en munchos países, y les concentraciones actuales de la población occidental alcuéntrase en Portugal, España, Ucraína y Polonia. Na Península Ibérica, les poblaciones concentrar nel suroeste, y tamién esperimentaron un descensu por cuenta de les práutiques agrícoles.[37] Sicasí, hubo una aumentu notable del númberu de cigüeñes blanques nes tierres altes de la rexón de Podhale nel sur de Polonia, onde críaron per primer vegada en 1931 y añeraron n'altitúes cada vegada más elevaes, hasta 890 msnm, según un estudiu publicáu en 2005. Los autores suxeren qu'esto tien rellación col calentamientu climáticu que dexa l'arribación d'otros animales y plantes a altitúes más altes.[40] Les cigüeñes blanques que migraron p'añerar na provincia de Poznan nel oeste de Polonia, facer unos 10 díes enantes nos últimos venti años del sieglu xx de que lo fixeron a finales del sieglu xix.[41]
L'estudiu sistemáticu de la migración empezó col ornitólogu alemán Johannes Thienemann quien dio entamu a investigaciones d'anillamiento en 1906 nel observatoriu d'aves de Rossitten nel ismu de Curlandia, no qu'entós yera Prusia Oriental. Anque Rossitten en si nun tenía una gran concentración de cigüeñes, l'observatoriu coordinó'l anillamiento a gran escala de la especie n'Alemaña y n'otres partes d'Europa. Ente 1906 y la Segunda Guerra Mundial se anillaron alredor de 100.000 cigüeñes blanques, principalmente aves xuveniles, de les cualos más de 2000 fueron recuperaos a llargues distancies ente 1908 y 1954.[42]
N'agostu y setiembre les cigüeñes blanques abandonen les zones de anidación n'Europa y vuelen escontra'l sur en direición d'África.[33] Ellí pasen l'iviernu nes sabanes dende Kenya y Uganda escontra'l sur hasta la provincia del Cabu en Sudáfrica.[43] Nestes zones rexuntar en grandes bandaes que pueden entepasar mil aves.[13] Dalgunos diverxen escontra l'occidente, hasta l'oeste de Sudán y Chad, ya inclusive hasta Nixeria.[23] Na primavera les aves tornen al norte, pasando per Sudán y Exiptu ente febreru y abril.[44] Lleguen n'Europa en redol a finales de marzu y abril,[33] dempués d'un viaxe que dura en permediu 49 díes. En comparanza, el viaxe de seronda completar n'aprosimao 26 díes. La presencia de vientos de cola y la escasez d'alimentos y d'agua a lo llargo de la ruta –aves suelen sobrevolar con mayor velocidá les rexones qu'escarecen de recursos– aumenten la velocidá permediu de viaxe.[24]
Pa evitar una llarga travesía del mar Mediterraneu, les aves d'Europa central o bien siguen una ruta de migración oriental –na cual crucien el Bósforu en Turquía, traviesen el Llevante, y siguen el Nilu escontra'l sur del valle, evitando'l desiertu d'El Sáḥara– o bien siguen una ruta occidental al traviés del estrechu de Xibraltar.[45] Esti corredores migratorios maximizan l'aprovechamientu de les térmiques y asina dexen aforrar enerxía.[46][47] La ruta oriental ye, de lloñe, la más importante y ye utilizada añalmente por 530.000 cigüeñes blanques, convirtiéndola na segunda especie migratoria más común nesta zona (dempués del abeyeru européu). Les bandaes d'aves migratories, como les aves de presa, les cigüeñes blanques y los pelícanos comunes pueden estendese sobre 200 km.[48] La ruta oriental ye dos veces más llarga que la occidental, pero per dambes rutes les cigüeñes tomen el mesmu tiempu pa llegar a les zones d'ivernada.[49]
Cigüeñes blanques xuveniles que s'embarquen na so primer migración escontra'l sur, facer nuna direición heredada; sicasí, si son movíes por condiciones climátiques adverses, nun tienen la capacidá de compensar y pueden terminar nun nuevu llugar d'ivernada. Sicasí, aves adultes pueden compensar polos fuertes vientos y afaen el so aldu pa terminar nes zones d'ivernada tradicionales, yá que tán familiarizaos col so allugamientu. Pola mesma razón, toles aves migratories que tornen na primavera, inclusive les aves esviaes escontra nuevos llugares d'ivernada, tienen la capacidá de navegar escontra les zones de anidación.[50] Un esperimentu con aves xuveniles criaes en cautividá en Kaliningráu y puestos en llibertá ensin la presencia de cigüeñes selvaxes, demostró qu'aparentemente teníen l'instintu de volar escontra'l sur.[51]
Les cigüeñes blanques dependen de columnes térmiques pa poder entamar les llargues distancies de les migraciones añales ente Europa y África subsaḥariana. Pa munches aves la ruta más curtia llevar al traviés del Mediterraneu; sicasí, como les térmiques nun se formen sobre l'agua, polo xeneral prefieren la esviadura per tierra pa evitar vuelos trans-mediterráneos que riquen un aletéu enérxico enllargáu.[52] Envalórase que por distancia percorrida, aletear metaboliza 23 vegaes más grasa corporal qu'entamar.[53] Asina, les bandaes xiren escontra riba, alzaes por columnes d'aire caliente hasta una altitú de 1200–1500 m sobre'l nivel de la tierra, anque nel occidente de Sudán reparó una altitú de 3300 m.[44]
De xemes en cuando pueden occurir vuelos llargos sobre l'agua. Por casu, una cigüeña blanca xuvenil anillada nun nial en Dinamarca, apaeció darréu n'Inglaterra, onde pasó unos díes enantes de siguir el so viaxe. Depués foi reparáu sobrevolando la islla de Saint Mary's, y tres díes más tarde llegó a Madeira en mala traza. Esta islla atopar a 500 km d'África, y a dos veces esta distancia del continente européu.[54] La migración al traviés del Oriente Mediu puede trate atrabancada pol chamsin, vientos racheados que traen díes cubiertos, desavenientes pal vuelu. Nesta situación, les bandaes de cigüeñes blanques esperen nel suelu, de pies y de cara al vientu, hasta que s'acaba'l mal tiempu.[44]
Ye una ave gregaria y rexistráronse bandaes compuestes de miles d'aves nes rutes de migración y nes zones d'ivernada n'África. Les aves que nun se reproducen, axuntar en grupos de 40 o 50 mientres la temporada de cría.[13] La cigüeña de Abdim, col so plumaxe escuru y el so tamañu menor, de cutiu xúntase a les bandaes de cigüeñes blanques nel sur d'África.[55] Pareyes de cigüeñes blanques pueden axuntase en pequeñes bandaes pa cazar y en delles zones reparóse anidación en colonies.[56] Sicasí, el tamañu de los grupos varia enforma y la estructura social nes colonies ye vagamente definida; cigüeñes xuveniles de cutiu añeren en sitios periféricos, ente que les cigüeñes mayores algamen mayor ésitu reproductivu al ocupar los niales de meyor calidá nel centru de les colonies.[57] La estructura social y la cohesión del grupu caltener por mediu de comportamientu altruista tal como'l afecháu. Cigüeñes blanques exhiben esti comportamientu namái nel sitiu del nial. Aves de pies afechen les cabeces d'aves sentaes, dacuando trátase de padres afechando a xuveniles, dacuando son aves xuveniles que s'afechen los unos a los otros.[58] A diferencia de la mayoría de les cigüeñes, la cigüeña blanca nunca adopta una postura coles ales estendíes, anque dexa cayer les sos ales (calteniéndolos lloñe del so cuerpu coles plumes primaries apuntando escontra baxo, cuando'l so plumaxe ta moyáu.[59]
Dacuando dirixe los sos escrementos, que contienen fieces y orina, sobre les sos propies piernes faciendo que paezan blanques.[15] La evaporación resultante apurre enfriamientu y denominar urohidrosis.[60] Les aves que fueron anilladas dacuando pueden ser afeutaes pola acumuladura d'escrementos alredor del aniellu que puede conducir a la constricción y trauma de la pierna.[61] La cigüeña blanca destácase tamién pol usu de ferramientes, apertando mofu nel picu pa pingar agua nes boques de los sos pitucos.[62]
El soníu principal producíu pola cigüeña blanca adulta ye'l crotoreo ruidosu del picu, que'l so soníu foi comparáu al d'una ametralladora distante. L'ave emite esti soníu al abrir y cerrar el picu en secuencies rápides, produciendo un golpeteo rítmicu, amplificáu pol sacu gular qu'actúa como un resonador. El crotoreo ye un mediu de comunicación que s'utiliza nuna variedá d'interaiciones sociales, volviéndose xeneralmente más fuerte cuanto más tiempu dura, y adopta ritmos carauterísticos dependiendo de la situación; por casu, vuélvese más lentu mientres la cópula y más curtia cuando s'emite como señal d'alarma. L'únicu soníu vocal emitíu por aves adultes ye un xiblíu apenes oyible;sicasí, les aves xuveniles pueden emitir un xiblíu más fuerte, diversos píos, y un «meow» felín qu'utilicen pa pidir comida. Al igual que les aves adultes, los xuveniles tamién traquetean los sos picos.[63] La exhibición del comportamientu enriba-embaxo (n'inglés: up-down display) utilizar en viarias interaiciones con otros miembros de la mesma especie. De forma repitida, llanza la so cabeza rápido escontra tras, hasta que la so corona fuelga sobre'l so llombu, y depués mueve la so cabeza y pescuezu escontra alantre. Esti comportamientu utilízase como saludu ente les aves, dempués del coitus, y tamién como una exhibición d'amenaza. Pareyes reproductores son territoriales mientres el branu, y utilicen esti comportamientu, según l'agacháu escontra alantre cola cola inclinada y les ales estendíes.[64]
Aliméntase d'una amplia variedá de preses animales. Prefier buscar alimentos en praderíes que s'atopen dientro d'unos 5 km del so nial, en llugares con vexetación curtia lo que facilita l'accesu a les sos preses.[33] La so dieta varia según la temporada, la llocalidá y la disponibilidad de preses. Preses comunes inclúin inseutos –principalmente escarabayos, saltapraos, llagostes y grillo– lombriz, reptiles, anfibios –en particular xaronques, como la xaronca comestible (Pelophylax kl. Esculentus) y la xaronca común (xaronca temporaria– y pequeños mamíferos como mures, topos y musarañes. Preses menos comunes inclúin críes y güevos d'aves, peces, moluscos, crustáceos y escorpiones. Caza principalmente mientres el día, tragando enteres les preses pequeñes, pero suel matar y partir preses mayores enantes de tragales.[56] Dacuando inxer cintes de goma que confunde con merucos de tierra, lo que puede resultar nuna obstrucción fatal del tracto dixestivu.[65]
La dieta de les aves que nun se reproducen ye similar al de les aves qu'añeren, pero de cutiu busquen alimentos en zones más seques.[66] Reparóse que cigüeñes blanques qu'enviernen nel oeste de la India siguen al antílope indiu pa prindar inseutos alteriaos por ellos.[67] Cigüeñes blanques qu'enviernen na India dacuando busquen alimentos xunto a la cigüeña de pescuezu blancu (Ciconia episcopus).[68] La piratería d'alimentos foi reparada na India onde una cigüeña blanca apoderar d'un royedor prindáu por un aguilucho lagunero, y en delles zones de Polonia'l aguilucho cenizo foi reparáu hostigando a cigüeñes blanques mientres cazaron arvicolinos.[69][70]
La cigüeña blanca reproducir en zones agrícoles abiertes con accesu a güelgues pantanoses; constrúi un nial grande nel visu d'árboles, edificios, o en plataformes artificiales llevantaes específicamente pa esti propósitu.[71] El nial construyir de cañes y palos, y tien un diámetru de 0,8–1,5 m, una fondura de 1–2 m, y pesa ente 60 y 250 kg.[72] De cutiu los niales construyir en colonies que la so composición puede variar a lo llargo de los años.[57] Como fueron consideraos un bon badagüeyu, les cigüeñes nun fueron escorríes y de cutiu añeren cerca d'asentamientos humanos; nel sur d'Europa, puede reparase niales de cigüenãs nos campanarios d'ilesies y n'otros edificios. El nial suel ser utilizáu añu tres d'añu, sobremanera polos machos mayores. Los machos lleguen a principios de la temporada de cría y escueyen los niales. Los niales más grandes son acomuñaos con un mayor ésitu na cría, y paecen ser buscaos.[73] El cambéu de nial ye de cutiu rellacionáu con un cambéu na composición de la pareya, y la falta d'ésitu na cría nel añu anterior; les aves más nueves son más propenses a camudar de sitiu de anidación.[74] La composición de la pareya puede camudar delles vegaes mientres la primer fase de la temporada reproductiva, y la cría namái va empezar dempués de que s'estableciera un apareyamientu estable.[75]
Delles especies d'aves suelen añerar nos grandes niales de la cigüeña blanca. Ocupantes regulares inclúin el gorrión común, gorrión molineru, y estornín pintu; residentes menos comunes inclúin el peñerina vulgar, miagón européu, carraca europea, llavandera blanca, colirrojo carbonizu, grajilla, y orrión morunu.[76] Les cigüeñes blanques empareyaes saludar con una exhibición del comportamientu enriba-embaxo, solmenando la cabeza agachándose, y crotoreando mientres llancen la cabeza escontra tras.[8] Les pareyes copulan frecuentemente mientres el mes que preciede la puesta. Nel mundu animal, una alta frecuencia de cópulación ente pareyes ye xeneralmente acomuñada con competencia espermática y una alta frecuencia de copulación extrapareja; sicasí, la copulación extrapareja nun ye un comportamientu común de les cigüeñes blanques.[77]
Una pareya tien una sola puesta per añu. La fema típicamente pon cuatro güevos, anque se rexistraron tamién puestes de 1 hasta 7 güevos.[63] Los güevos son de color blancu, pero de cutiu tienen una apariencia amarellentada por cuenta de una capa glutinosa. Miden 72,58 x 51,86 mm,[78] y pesen ente 96 y 129 g,[63] de los cualos 10,76 g representen el pesu del pulgu.[78] La incubación empecipiar cola puesta del primer güevu, y los güevos eclosionen de forma asíncrona dempués de 33 a 34 díes. La primer cría suel tener una ventaya competitiva sobre les demás. Anque los pitucos más fuertes nun son agresivos escontra los sos hermanos más débiles, como suel asoceder con delles otres especies, los pitucos débiles o pequeños son dacuando mataos polos sos propios padres.[79][80] Esti comportamientu producir en dómines d'escasez d'alimentos; l'amenorgamientu del númberu de críes aumenta la posibilidá de sobrevivencia de les críes restantes. Como los pitucos nun s'ataquen ente sigo, y porque el métodu d'alimentación de los padres (degüelle de grandes cantidaes d'alimentos al empar) significa que les críes más fuertes nun pueden direutamente torgar l'accesu a alimentos a les críes más débiles, l'infanticidiu parental ye una forma eficaz p'amenorgar el tamañu de la niarada. Sicasí, esti comportamientu nun se repara comúnmente.[79]
La temperatura primaveral xuega un papel importante alredor del tiempu de la eclosión; temperatures fresques y muncha agua aumenten la mortalidá ente los neonatos y amenorguen la tasa d'ésitu de les niaraes.[37] Sorprendentemente, estudios suxeren que les críes que nacieron tarde, suelen producir más críes una vegada que lleguen a la edá adulta, que los sos compañeros de nial que nacieron primeros.[81] El pesu de los pitucos aumenta rápido mientres les primeres selmanes y llega a un nivel d'aproximao 3,4 kg en 45 díes. El llargor del picu crez linealmente mientres aproximao 50 díes.[82] Les aves xuveniles son alimentaes con viérbenes ya inseutos que los padres regurgitan nel suelu del nial. Los pitucos mayores busquen alimentos na boca de los sos padres.[83]Los pitucos abandonen el nial dientro 58 hasta 64 díes de la eclosión.[84]
La cigüeña blanca xeneralmente empieza a reproducise cuando tien cuatro años d'edá, anque se rexistraron tamién primeres reproducciones a una edá tan temprana como dos años, y tan tardida como siete años.[10] La más llonxeva cigüeña blanca selvaxe conocida vivió mientres 39 años dempués de ser anillada en Suiza,[85] En cautiverio puede llegar a tener más de 35 años.[8]
Los niales de cigüeñes blanques formen un hábitat pa una serie de pequeños artrópodos, cuantimás mientres los meses de branu cuando les aves ocupen el nial pa reproducise. Nel cursu de los años les cigüeñes traen material adicional pa forrar los sos niales y capes de materia orgánico atropar nel so interior. Los cuerpos de les aves tienden a regular la temperatura dientro del nial, y los escrementos, restos de comida y de plumes, y fragmentos de piel alimenten a una llarga y diversa población d'ácaros mesostigmaticos. Un estudiu de doce nidos atopó 13.352 ácaros de 34 especies, siendo los más comunes Macrocheles merdarius, M. robustulus, Uroobovella pyriformis y Trichouropoda orbicularis, qu'en xunto representen cuasi'l 85% de tolos especímenes recoyíos. Estos aliméntense de los güevos y canesbes d'inseutos y de los nematodos qu'abonden na foyarasca del nial. Estos ácaros esvalixar por escarabayos coprofílicos, de cutiu de la familia Scarabaeidae, o nel cuchu traíu poles cigüeñes mientres la construcción del nial. Nun se producen ácaros parásitos, seique por ser controlaos poles especies depredadores. L'impautu total de la población d'ácaros nun ta claru; los ácaros pueden tener un papel na represión d'organismos dañibles (y polo tanto ser beneficiosos), o pueden, ellos mesmos, tener un efeutu adversu sobre los pitucos.[86][87]
Les aves mesmes son güéspedes pa especies d'ácaros de les plumes, pertenecientes a más de cuatro xéneros.[88] Estos ácaros, incluyendo Freyanopterolichus pelargicus[89][90] y Pelargolichus didactylus,[90] alimentar de los fungos que crecen nes plumes. Ye posible que los fungos atopaos nel plumaxe alimentar de la queratina de les plumes esteriores, o del aceite de les plumes.[91] Pioyos mazcadores como Colpocephalum zebra tienden a atopase nes ales, y Neophilopterus incompletus n'otres partes del cuerpu.[92]
La cigüeña blanca tamién lleva dellos tipos de parásitos internos, incluyendo Toxoplasma gondii[93] y parásitos intestinales del xéneru Giardia.[94] Un estudiu de 120 cadabres de cigüeñes blanques de Saxonia-Anhalt y Brandeburgu n'Alemaña dio ocho especies de trematodos (merucos), cuatro especies de cestodos, y siquier tres especies de nematodos.[95] Una especie de tremátodo, Chaunocephalus ferox, causó mancadures na paré del intestín delgáu nun númberu d'aves ingresaes en dos centros de rehabilitación nel centru d'España, y acomuñóse con un pesu amenorgáu. Trátase d'un patóxenu y causa de morbilidad reconocíu nel picotenaza asiáticu (Anastomus oscitans).[96]
El virus del Nilu Occidental ye principalmente una infeición d'aves que se tresmite ente les aves por mosquitos.[97] Les aves migratories paecen tener un papel importante nel espardimientu del virus,[98] que la so ecoloxía sigue siendo pocu conocida.[99] El 26 d'agostu de 1998, una bandada de cerca de 1200 cigüeñes blanques migrantes esviárase de la so ruta migratoria escontra'l sur y aterrizó en Eilat, nel sur d'Israel. La bandada taba baxu estrés porque tuvo que recurrir al aletéu pa volver a la so ruta migratoria, y un númberu d'aves morrió darréu. Una cepa bederre del virus del Nilu Occidental foi aislláu de los celebros d'once de les aves nueves muertes. N'otres cigüeñes blanques, que fueron evaluaes darréu n'Israel, atopáronse anticuerpos contra'l virus del Nilu Occidental.[100] En 2008 tres cigüeñes blanques moces procedentes d'un abellugu de vida montesa en Polonia resultaron seropositives, indicando la so esposición al virus del Nilu occidental, anque'l contestu o la esistencia del virus nesi país nun ta clara.[101]
La cigüeña blanca ye una de munches especies d'aves orixinalmente descrites por Linnaeus na 10ª edición de Systema Naturae (1758),[102] na cual dióse-y el nome binomial de Ardea ciconia. En 1760 foi reclasificada como la especie tipu del nuevu xéneru Ciconia pol zoólogu francés Mathurin Jacques Brisson.[103][104] Tanto'l nome de xéneru como'l epítetu específicu, ciconia, son la pallabra llatina pa «cigüeña»,[105] grabada orixinalmente na obra de Horacio y Ovidiu.[106] La pallabra llatina sobrevive en munches llingües romances (cicogna, cigogne, cegonha y similares).
Reconozse dos subespecies:[107]
La familia Ciconiidae componer de seis xéneros estremaos en tres grupos: les cigüeñes de monte (Mycteria y Anastomus), les cigüeñes xigantes (Ephippiorhynchus, Jabiru y Leptoptilos), y les cigüeñes típiques», Ciconia. El grupu de les cigüeñes típiques inclúi la cigüeña blanca y otros seis especies esistentes,[7] que se caractericen per picos rectos y apuntiaos y un plumaxe principalmente negru y blancu.[108] Los sos parientes más cercanos son les cigüeñes orientales (Ciconia boyciana) d'Asia oriental, enantes clasificaes como una subespecie de la cigüeña blanca,[8] y la cigüeña maguari (Ciconia maguari) de Suramérica. Les semeyances de comportamientu y los resultaos d'estudios bioquímicos, por aciu l'analís de secuencies de xenes citocromo b mitocondrial y d'hibridación ADN-ADN suxeren una estrecha rellación evolutiva dientro del xéneru Ciconia.[109]
L'amenorgamientu nel númberu de cigüeñes blanques pola industrialización y los cambeos agrícoles (principalmente'l drenaxe de les güelgues y la conversión de praderíes en cultivos tales como maíz) empecipiar nel sieglu xiv: la última cigüeña selvaxe en Bélxica foi rexistrada en 1895, en Suecia en 1955, en Suiza en 1950 y n'Holanda en 1991. Sicasí, la especie foi reintroducida en munches rexones.[110] En 1988 la IUCN clasificar como una especie cuasi amenazada y dende 1994 como una especie so esmolición menor.[1] Ye tamién una de les especies a les que s'aplica'l Alcuerdo sobre'l Caltenimientu d'Aves Acuátiques Migratories d'África y Eurasia (AEWA).[111] Les partes nel alcuerdu tienen de participar nuna amplia gama d'estratexes de caltenimientu descrites nun plan d'aición detalláu. El plan tien por oxetu encetar cuestiones claves como'l caltenimientu d'especies y hábitats, la xestión de les actividaes humanes, la investigación, y la educación.[112] Les amenaces inclúin l'amenorgamientu continuu de les güelgues, los choques con llinies llétriques aérees, l'usu de pesticidas persistentes (por casu, DDT) pa combatir les llagostes n'África, según la caza illegal, sobremanera nes rutes de migración y les zones d'ivernada.[8]
Una llarga población de cigüeñes blanques añera n'Europa Central y Oriental. Nun censu realizáu en 2004/05, había 52.500 pareyes en Polonia, 30.000 pareyes n'Ucraína, 20.000 pareyes en Bielorrusia, 13.000 pareyes en Lituania (la mayor densidá conocida d'esta especie nel mundu), 10.700 pareyes en Letonia, y 10.200 en Rusia. Había alredor de 5.500 pareyes en Rumanía, 5.300 n'Hungría y una estimación de 4.956 pareyes reproductores en Bulgaria.[113] Alemaña cuntaba 4.482 pareyes, la mayoría de les cualos atopábense na rexón oriental, especialmente nos estaos de Brandenburg y Mecklemburgu-Pomerania Occidental (1296 y 863 pareyes en 2008, respeutivamente).[114]
Con esceición d'España y Portugal (respeutivamente 33.217 y 7.684 pareyes en 2004/05), les poblaciones d'Europa meridional y occidental son xeneralmente muncho menos estables; por casu, la población danesa amenorgar a namái trés pareyes en 2005. N'Europa occidental, la cigüeña blanca sigue siendo una ave rara a pesar de los esfuercios de caltenimientu. En 2004 Francia namái tenía 973 pareyes, y los Países Baxos 528 pareyes. Na rexón del Mediterraneu oriental Turquía tenía una población considerable de 6195 pareyes, y Grecia 2139 pareyes.[113]
A principios de los años 1980, la población amenorgárase a menos de nueve pareyes na parte cimera del valle del Rin, una rexón estrechamente rellacionada cola cigüeña blanca mientres sieglos. Les actividaes de caltenimientu llograron aumentar la población hasta 270 pareyes (en 2008), debíu en gran parte a los esfuercios de l'Asociación pa la Proteición y Reintroducción de Cigüeñes en Alsacia y Lorena.[115] La reintroducción d'aves criaes en zoolóxicos detuvo los descensos n'Italia, los Países Baxos y Suiza. En 2008 había 601 pareyes reproductores n'Armenia y alredor de 700 pareyes nos Países Baxos.[116] Delles pareyes añeren en Sudáfrica, siendo colonos recién, orixinarios de la población invernante normal[8] En Polonia, los postes llétricos fueron modificaos cola adición d'una plataforma na parte cimera pa evitar que los grandes niales de la cigüeña blanca causen interrupción del suministru llétricu, y dacuando los niales treslladóse del polu llétricu a una plataforma de anidación artifical.[72] Nos Países Baxos la introducción d'aves criaes en zoolóxicos, foi siguíu por programes d'alimentación y de creación de niales por voluntarios.[116] Programes de reintroducción similares llevar a cabu en Suecia,[117] y Suiza,[118] onde se rexistraron 175 pareyes reproductores en 2000.[119] La viabilidá al llargu plazu de la población de Suiza ye daqué inciertu una y bones les tases del ésitu reproductivu son baxes, y l'alimentación complementario nun paez tener beneficios notables.[118]
.jpg)
La cigüeña blanca tuvo un impautu notable nel folclor y la cultura humana por cuenta del so comportamientu de anidación cerca o dientro d'asentamientos humanos, el so gran tamañu, y la depredación d'animales dañibles.[54] En Antiguu Exiptu acomuñar col xeroglíficu del Ba, o «alma».[120] La pallabra hebréu pa la cigüeña blanca ye chasidah, que'l so significáu ye «misericordiosu» o «bonu».[121] La mitoloxía griega y romana retraten les cigüeñes blanques como modelos de devoción paterna, y creíase que nun morrieron de vieyera, pero que volaron a les islles y adoptaron l'apariencia de seres humanos. L'ave apaez en dos de les fábules de Esopo: La rapiega y la cigüeña y El granxeru y la cigüeña.[122] Creíase tamién que curiaron de los sos padres vieyos, dándolos de comer y hasta tresportándolos, y los llibros de neños presentar como un modelu de valores filiales. Una llei griega llamada pelargonia, derivada de la pallabra griega pelargos pa cigüeña, obligó a los ciudadanos de curiar de los sos padres avieyaos.[8] Los griegos tamién decretaron que la muerte d'una cigüeña podría ser castigada cola pena de muerte.[123] Presuntamente taba protexida n'antigua Tesalia, por cazar culiebres y pola creencia común de que yera'l páxaru blancu» de Virxiliu.[124] Los escritores romanos mentaron que la llegada de la cigüeña blanca na primavera yera la señal pa los llabradores de llantar les sos viñes.[125]
Los siguidores del Islam veneraron les cigüeñes porque paecíen faer una pelegrinación añal a La Meca mientres la so migración.[126] Dalgunes de les primeres investigaciones sobre la migración d'aves fueron empecipiaes tres el descubrimientu n'Europa del Pfeilstorch (o «cigüeñes flecha»), ye dicir cigüeñes blanques que fueron mancaes por fleches n'África y que llograron migrar escontra Europa coles fleches nos sos cuerpos. Un exemplu bastante conocíu ye'l d'una cigüeña que foi atopada nel branu de 1822 na ciudá alemana de Klütz en Mecklemburgu y que foi tresformada nuna muestra de taxidermia montada, xunto cola flecha africana, qu'agora s'atopa na Universidá de Rostock.[127]
Si nun son fadiaes, les cigüeñes tienen pocu mieu de los seres humanos, y n'Europa de cutiu añeren en visu d'edificios. N'Alemaña, creíase que la presencia d'un nial de cigüeñes en visu d'una casa daba proteición contra quemes. Creíase tamién que les sos almes yeren humanes.[128] Nos Países Baxos y Alemaña construyeron plataformes de anidación cerca de les viviendes p'atraer cigüeñes, y colles la bona suerte.[121] En Polonia, Lituania y Ucraína creíase que les cigüeñes traen harmonía a una familia en que la so propiedá añeren.[129]
La semeya de la cigüeña blanca ye un adornu popular en sellos de correos, y ta incluyíu en más de 120 sellos emitíos por más de 60 entidaes emisores distintes.[130] Ye l'ave nacional de Lituania,[131] y foi una mascota polaca na feria Expo 2000 de Hannover.[132] La so semeya foi tamién incluyíu nos escudos de delles ciudaes nos Países Baxos, incluyendo L'Haya,[133] y ye'l símbolu de la comunidá autónoma d'Estremadura nel suroeste d'España.[ensin referencies] El poeta polacu Cyprian Kamil Norwid mentó cigüeñes nel so poema Mueya piosnka (II) («El mio cantar (II)»).[134]
Según el folclor européu, la cigüeña ye l'ave responsable d'apurrir los ñácaros a los sos nuevos padres. La lleenda ye bien antigua, pero foi popularizada mientres el sieglu xix por un cuentu de Hans Christian Andersen tituláu Les cigüeñes.[126] Nel folclor alemán les cigüeñes atoparon los ñácaros en cueves o banzaos y llevar a los llares nel so picu o nuna cesta nel llombu. Nestes cueves había adebarsteine o «piedres de cigüeñes». Depués los ñácaros fueron apurríos a la madre o tiraos pela chimenea. Cuando quería tenese fíos, los llares asitiaron duces na meseta de la ventana pa notificar a la cigüeña.[121] Dende Europa'l folclor arrobinar pol mundu, hasta América del Sur y países como les Filipines.[121]
Na mitoloxía y relixón eslava, creíase que les cigüeñes llevaron les almes nonatas dende Iriy a la Tierra mientres la primavera y el branu.[135] Esta creencia persiste na cultura popular moderna de munchos países eslavos nel cuentu infantil simplificáu que «les cigüeñes traen los ñácaros al mundu».[136] Los eslavos consideraben que les cigüeñes traxeron bona suerte, y que matales traería mala suerte.[137] Un estudiu al llargu plazu, qu'amosó una correlación espuria ente'l númberu de niales de cigüeña nuna rexón y les nacencies humanes, ye llargamente utilizáu na enseñanza d'estadística como exemplu pa poner de relieve qu'una correlación nun indica necesariamente una causalidá.[138][139] El mitu de la entrega de neños apaeció en distintes formes a lo llargo de la historia. A los fíos d'esclavos nos Estaos Xuníos cuntábase-yos dacuando que los ñácaros blancos fueron traíos poles cigüeñes, ente que los ñácaros de los esclavos nacieron a partir de güevos d'utres.[140]
El psicoanalista Marvin Margolis suxer que la naturaleza duradera de la fábula de la cigüeña como portadora de los naciellos ta amestada a una necesidá psicolóxica, yá que sollivia la incomodidad de falar sobre'l sexu y la procreación colos sos fíos. A lo llargo de la historia les aves acomuñar colos símbolos maternales de deidaes, tales como Juno, hasta inclusive'l Espíritu Santu, y la cigüeña puede ser escoyida pol so plumaxe blancu (que representa la pureza), el so tamañu (yá que paez lo suficientemente grande como pa llevar a un ñácaru), y el vuelu a gran altitú (acomuñáu col vuelu ente la Tierra y el Cielu).[121] La fábula y la so rellación col mundu internu del neñu fueron aldericaos por Sigmund Freud,[121] y Carl Jung.[141] N'efeutu, Jung recordó que se-y cuntó la hestoria al mesmu a la nacencia de la so propia hermana.[142] El venceyu tradicional col naciellu sigue col so usu na publicidá pa productos tales como pañales y tarxetes de nacencia.[121]
Tamién había aspeutos negativos nel folclor de la cigüeña; por casu, un cuentu popular polacu rellata que Dios creó'l plumaxe de la cigüeña blanca, ente que'l Diañu dio-y ales negres, lo que-y confier carauterístiques bones y males. N'Alemaña la cigüeña acomuñóse tamién colos ñácaros discapacitaos o nacíos muertos, lo que s'esplicó como un accidente nel cual la cigüeña dexó cayer el ñácaru en camín escontra'l so llar, o como una vengación o castigu por dalgún dañu que la alministró nel pasáu.[121] En Dinamarca, dicíase que les cigüeñes tiren n'años socesivos un pichón o un güevu del nial.[121] Na Inglaterra medieval, les cigüeñes tamién s'acomuñar col comportamientu adulteriu, posiblemente inspiráu nos sos rituales de cortexu. Amás, el acicalamiento y la so postura foi dacuando acomuñáu cola presunción.[143]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
