From Wikipedia, the free encyclopedia
India, u oficialment a Republica d'a India (en indi भारत गणराज्य Bhārat Gaṇarājya) ye un país situato a lo sud d'Asia. Ye o seteno país mas gran d'o mundo (3.287.590 km²) y o segundo con mayor población (1.293.057.000 d'habitants). Rodiato por l'Oceano Indico por o sud, a Mar Arabica a l'ueste y o Golfo de Bengala a l'este, India tien una linia de costa de 7.517 km.[2] Muga a l'ueste con Pakistán,[3] a lo norte y nord-este con Nepal, China y Bután, y a l'este con Bangladesh y Birmania. Amanatos a las suyas costas d'o sud en l'Oceano Indico se troban as islas Maldivas y Sri Lanka.
 |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
| Republica d'a India भारत गणराज्य Bhārat Gaṇarājya | |||||
| |||||
| Lema nacional: "Satiam eva jâyate" (en idioma sanscrito; "A verdat ciertament trunfa") | |||||
| Himno nacional: Jana-gana-mana | |||||
.svg) | |||||
| Capital • Población |
Nueva Delhi 321.883 | ||||
| Mayor ciudat | Bombai | ||||
| Idiomas oficials | Indi, anglés y atras 21 luengas | ||||
| Forma de gubierno President Primer ministro |
Republica parlamentaria Ram Nath Kovind Narendara Modi | ||||
| Independencia Declarata |
d'o Imperio Britanico 15 d'agosto de 1947 | ||||
| Superficie • Total • % augua Mugas |
Posición 7º 3.287.590 km² 9,5% 14.103 | ||||
| Población • Total (2016) • Densidat |
Posición 2º 1.293.057.000 388 hab/km² | ||||
| PIB (PPA) • Total (2007) • PIB per capita |
Posición 12º US$ 886.867 millons US$ 797 | ||||
| Moneda | Rupia (INR) | ||||
| Chentilicio | Indio/a[1] | ||||
| Zona horaria | UTC+5,30 | ||||
| Dominio d'Internet | .in | ||||
| Codigo telefonico | +91 | ||||
| Prefixo radiofonico | ATA-AWZ / VTA-VWZ / 8TA-8YZ | ||||
| Codigo ISO | 356 / IND / IN | ||||
| Miembro de: SAARC, Commonwealth, ONU | |||||
Cuna d'a Cevilización d'a val de l'Indo y rechión de rotas historicas y grans imperios, o subcontinent indio fue conoixito mientres gran parti d'a suya historia por a suya riqueza comercial y cultural.[4] Cuatre d'as prencipals relichions, hinduismo, budismo, chainismo y sikhismo s'orichinoron astí, mientres que o zoroastrianismo, o chudaísmo, o cristianismo y l'islam bi plegoron en o primer milenio d'a nuestra era, enamplando a diversidat cultural d'a rechión. Gradualment anexionata por a Companyía Britanica d'as Indias Orientals dende primerias d'o sieglo XVIII y colonizata por o Reino Uniu dende meyatos d'os sieglo XIX ta convertir-se en una colonia dita Raj britanico, la India se convertió en una nación independient en 1947 dimpués d'una intensa luita por a independencia maracata por una resistencia no-violenta,[5] dirichita por Mohandas Karamchand Gandhi.
India ye una republica dividita en 28 estaus y 7 territorios con un sistema de democracia parlamentaria (Republica parlamentaria democratica), estando o pais democratico con mayor numero d'habitants. Ye a docena economía mas gran d'o mundo y a cuatrena seguntes o index de paridat de poder alquisitivo. Una serie de reformas economicas feitas dende 1991 han transformato lo país en una d'as economías con mayor tasa de creiximiento;[6] manimenos, encara bi ha uns nivels prou altos de pobreza,[7] analfabetismo, malautías y malnutrición. O suyo actual president ye APJ Abdul Kalam, y o suyo primer ministro ye Manmohan Singh. A capital d'o país se troba en Nueva Delhi, encara que a suya mayor ciudat seguntes o numero d'os suyos habitants ye Bombai. Fa parte d'a Commonwealth y tamién de l'Organización d'as Nacions Unidas.
Os idiomas oficials d'o país son l'indi, l'anglés y atras 21 luengas mas.
| Animal nacional |  | |
|---|---|---|
| Au nacional | _-_1017-899-(118).jpg){kind=small} | |
| Árbol nacional |  | |
| Flor nacional |  | |
| Animal patrimonio nacional |  | |
| Mamifero marino nacional |  | |
| Reptil nacional |  | |
| Mamifero patrimonio nacional |  | |
| Fruita nacional | .JPG){kind=small} | |
| Templo nacional |  | |
| National river |  | |
| Montanya nacional |  | |
O toponimo India ye un derivau de Indus, que dimana d'a parola Hindu d'o persa antigo, preso d'o sanscrito Sindhu, que ye a denominación historica d'o río Indo. Os griegos antigos se referiban a los indios como Indoi (Ινδοί), que traduz chent d'o Indo, pueblo d'o Indo. O termin Hindostán se referiba en persa enantes de 1947 a lo territorio constituito por os actuals Pakistán y India.
En textos medievals aragoneses se refieren a esta tierra como India, pero en o Manuscrito alchamiau d'Urreya de Xalón escriben Alhindi:
.
A India se troba situata en a placa tectonica india (una subplaca d'a placa tectonica indoaustraliana), ocupando a suya mayor parte. Seguntes explica a Cheolochía, fa 75 millons d'anyadas ista placa feba parte de l'antigo continent de Gondwana, y en ixas calendatas prencipió o suyo desplazamiento enta o norte, dica contactar con a placa tectonica eurasiatica, formando con a suya presión sobre ista placa l'Himalaya, a cadena montanyosa de mayor altaria d'o mundo, y que ye a muga natural norte d'a India con Nepal y China.
A mayor parte d'os prencipals ríos d'a India tienen o suyo naixedero en l'Himalaya, trescruzando o país dica la suya desembocadura en o golfo de Bengala, a l'este d'o país. Son o río Ganges y o río Brahmaputra. Sindembargo, tienen o suyo naixedero en atros puestos d'o país o río Godavari, o río Mahanadi, o río Kaveri y o río Krishna, que desauguan tamién en o golfo de Bengala, y o río Narmada y o río Tapti, que desembocan en a mar arabica.
Os mas antigos asentamientos humans d'a India se troban en Bhimbetka, en l'actual estau de Madhya Pradesh, estando bels abrigos rocosos d'a Edat de Piedra. A primera presencia permanent de pobladors en un puesto ye de fa 9.000 anyadas y, seguntes l'Antropolochía, yeran lugars habitatos por os ditos negritos. Dimpués fa o suyo desembolique una civilización abanzata, conoixita como Civilización d'a val d'o Indo, que floreixió mientres os sieglos XIX aC-XVI aC, que seguntes os historiadors peteneixeban a poblacions dravidianas.
A Civilización d'a val d'o Indo remató cuan plegoron a o subcontinent indio as primeras poblacions nomadas procedents d'Asia Central de tipo indoeuropeu, que se desplegoron por o norte d'a India, establindo-ie a Cultura vedica. Ista teoría no ye compartita por toz os historiadors, ya que una parti fan constar a existencia d'elementos de continidat entre la Civilización d'a val d'o Indo y a Cultura vedica y creyen que en realidat os invasors nomás facioron que imponer a suya luenga (o sanscrito), a suya estructura social y as suyas creyencias relichiosas, y que sindembargo adoptoron a mayor parte d'os elementos culturals que hi troboron, que yeran mas abanzatos que los suyos propios.
En o sieglo VI aC gran part d'a compleganza de l'Indo fa part de l'Imperio Aquemenida. Os territorios indios constituirán adintro d'este imperio a ventena satrapía. Dimpués de conquerir as satrapías de Bactria y Sogdiana o rei de Macedonya Aleixandre lo Gran encomienza a ocupar a ventena satrapía dende verano de l'anyo 327 aC. Venció a los guerrers assakenoi (tribus montanyesas asvakas) y fació pactos con rei Omphi de Taxila. Esto li permitió de trescruzar lo río Indo en l'anyo 326 aC y luitar contra lo rei Poros de Punchab, que fue esconfito pero a qui dimpués li retornó o suyo reino.[8]. Plutarco parla d'una entrevista en Punchab entre Aleixandre lo Gran y Sandrocottos u Chandragupta, un cheneral que dimpués creyaría a Dinastía Maurya. Dimpués de dominar o Punchab Aleixandre trescruzó o río Ravi pa entrar en a compleganza d'o río Gangas, pero gran part d'o suyo exercito se niega a continar y Aleixandre se vei obligau a tornar-se-ne a l'ueste aproveitando o curso d'o río Indo. Arriban en o Delta de l'Indo en l'anyo 325 aC con muitas perdugas por as malautías y os ataques d'os indios. En a historiografía india Aleixandre o Gran ye dito simplament Alikasuddara, considerau como un d'os primers barbaros que devastoron o suyo mundo, comparable a Tamerlán.[8] En l'anyo 323 aC Seleuco Nicator, un d'os chenerals d'Aleixandre luita contra os Maurya en as planas de l'Indo. Enta l'anyo 305 aC Seleuco Nicator fixa a muga con o dominio indio d'os Maurya en o Hindu Kush.[9]
O reino de Mágadha, en a compleganza baixa d'o río Gangas, se fació poderoso en os sieglos V y IV. Enta l'anyo 320 aC o cheneral Chandragupta prenió o poder y fundó a dinastía Maurya, que forachitó a los greco-macedonyos d'a compleganza de l'Indo. Chandragupta fue succediu por Bindusara en l'anyo 301, que feba campanyas en o norte d'o Deccán. En l'anyo 269 Bindusara fue succediu por Ashoka, con qui os Maurya plegoron a lo suyo apocheu y que consiquió conquerir cuasi tota a Peninsula Indostanica. Ashoka se convirtió a lo budismo y en fació a relichión d'estau. A la muerte d'Ashoka os Maurya entran en decadencia y se produce una fragmentación territorial. O zaguer Maurya muere en l'anyo 180 aC. Se producen invasions de pueblos orichinarios d'Asia Central y l'actual Afganistán como os greco-bactrians, os saces y os tocarios u yuezhi.
En tiempos d'Ashoka bi heba tres reinos conoixius en o sud d'a India: Chola, Pandya y Chera, a on se cautivaba o roz, bi heba comercio maritimo y se parlaba tamil. Estos estaus continarán existindo en o sieglo I. Entre as compleganzas d'o Narmada y Godávari se desembolican os Andhra, que parlaban telugu y que teneban un estau propio poderoso en o sieglo I que dominará o centro d'o Deccán en o sieglo II, pa esminglanar-se en o sieglo III.
Entre 190 aC y 180 aC os griegos de Bactria conquirioron o norte d'a plana de l'Indo. Os griegos fuoron dimpués substituyius en o norueste d'a India por os saces, y a meyaus d'o sieglo I por os yuezhi, que conqueren o norueste y part d'a compleganza d'o Gangas creyando l'Imperio Kushan. Os saces emigran a l'actual Rachastán. O Imperio Kushan plega a lo suyo apocheu a fins d'o sieglo I y principios d'o sieglo II con Kanishka y teneban a capital en Pesawar. En l'Imperio Kushan se desembolica l'arte greco-budista. Dimpués de l'apocheu os yuezhi van perdendo territorio, desapareixendo os estaus yuezhi en o sieglo IV.
O Imperio Gupta yera gobernato por a dinastía homonima y estió o segundo imperio d'a India con una duración dende l'anyo 320 dica a segunda metat d'o sieglo V con una succesión ininterrumpita de pais y fillos. Os Gupta estioron politicos brillants, liberals, permisivos y mecenas culturals. Muitas dinastías indias lis atorgaban muito respeto por estar descendients d'a princesa Kumara Devi, princesa divinizata d'a dinastía Lichavi feito que lis dió lechitimidat en o poder. A traza d'estar d'os gupta cambeoron a imachen de l'aristocracia debant d'o pueblo, fendo olvidar o recuerdo d'o guerrero ario, d'a casta Kchatrya pa convertir-se en una cort con un sistema liberal de gubierno, amant d'a cultura y o buen arte, y con o yoga como disciplina corporal en cuenta d'a caza u as artes marcials. A chusticia yera relaxata pero i heba una fuerte hierarquía social con castas.
Se sape poco sobre l'orichen d'os Gupta, que en as suyas cronicas no se remonta que a l'anyo 240, cuan o prencipe Shri Gupta gobernaba un clan en Magadha, en a redolada de Pataliputra. Lo succede Ghatotkacha en l'anyo 280, y en o suyo reinato o prencipe Pataliputra Chandragupta aplega unos exercitos indios enta l'anyo 300 y los adreza contra os invasors Kushana (tocarios) con exito. O 26 de febrero de l'anyo 320 instaura a dinastía imperial dita Gupta, convertindo-se-ne en o primer emperador. O nombre Gupta ye una composición d'os toponimos d'os dos reinos hindús: Magadha (cuenca d'o Gangas, l'orichen presunto de Chandragupta) y Gandhara (cuenca de l'Indo). Encara que adorador d'o dios Visnú, (y hinduista), respeta o budismo oficial d'a India d'ixos tiempos. Yera casato con a princesa Kumara Devi, princesa divinizata d'a dinastía Lichavi, y esto li daba lechitimidat en o poder a éll y a toz os descendients, d'una traza que beluns d'os suyos descendients podioron consagrar-sen con o sacrificio d'o caballo.
Samudragupta fue consagrato con o sacrificio d'o caballo. Conquere l'ueste d'a Cuenca d'o Gangas, estendilló os suyos territorios anexionando tot Uttar Pradesh, Madhya Pradesh y Bengala, y imposó un vasallache a lo norueste d'a India. Tamién adreza campanyas ta o Decán. En as monedas conmemorativas d'a suya victoria se lei a inscripción sanscrita:
Tamién estió un gran letrato y musico, (bi ha monedas que lo representan tanyendo l'harpa). Se casó con a princesa Datta Devi, talment atra Lichavi.
Chandragupta II yera casato con una princesa Vakataka y hereda l'Imperio Gupta dimpués d'asasinar a su chermano Ramagupta prenendo-li a muller con a categoría de segunda muller. Gracias a las alianzas matrimonials con os Vakataka podió estender o comercio ta la costa occidental. Derrotó a los satrapas de l'ueste (Ditos shaka) y consigue ubrir una frontera a la mar d'Omán, ocupando Rachastán y Gucharat. Por o norte consolidó un tranquilo dominio Gupta dica Afganistán. Chandragupta II cambeó a cort dende Pataliputra ta Ujjain (Maddya Pradesh), millor enfilata pa o comercio. Esta ciudat se converte en una fita pa as caravanas que dende o sud y as costas puyan ta o norte pa plegar a la Rota d'a Seda en una zona ya pacificata. Pataliputra contina estando a capital d'o Gangas y yera plena de vida cuan la visitó o pelegrín chino Faxian entre l'anyo 401 y 410. Con Chandragupta i heba un rolde de celebres artistas que actuoron en as nueu choyas literarias. Yera entusiasta d'a cultura aquemenida y se fació retratar en as monedas barallando-se con un lión.
Kumaragupta I celebró o sacrificio d'o caballo como Samudragupta reina en paz con un imperio intacto enantes que os hunnos blancos se tornen en una amenaza en as mugas d'o norte, desestabilizando a zona d'a Rota d'a Seda. Kumaragupta morió en una batalla contra os hunnos, pero as suyas 40 anyatas de reinato se consideran o maximo explendor d'a cultura Gupta. Estió amigo personal de Kalidasa, y amés estió un gran poeta y mecenas de totas as artes.
A epoca d'os Gupta estió una epoca de culminación cultural en o periodo conoixito como India Clasica que duró dica o sieglo VIII. O hinduismo plegó alavez dica una forma cuasi definitiva, estando auspiciato por o poder imperial, encara que bi ha muita tolerancia relichiosa. O budismo encara ye en florata, encara que bels budistas tornan a las radices hinduistas dixando-lo. Se desembolica una literatura profana en luenga sanscrita con Kalidasa como representant.
O modelo d'os Gupta fue imitato por as corz locals, y tamién alochaban en os palacios a los autors celebres de l'inte. As prencipals ciudaz se convertioron en centros d'irradiación artistica, con biblioteca y tallers d'obras d'arte. Amés d'estar mecenas bels gupta estioron artistas. Mandoron analizar y catalogar textos antigos, amés de completar y replegar coleccions literarias. Gracias a esto se conservan muitas obras literarias indias dica huei. L'idioma oficial de l'imperio Gupta estió o sanscrito, que encara que no yera una luenga parlata yera en a suya mayor florata literaria, con cautivo d'os cheneros teatro y cuento.
As matematicas abanzoron dica fins d'o sieglo V cuan Aryabhta inventó o cero y o sistema decimal y achustó o valor exacto d'o numero Pi. Os primers arabes musulmans que contactoron con a India diciban a las matematicas "arte indio", indisat.
Bi habió descubrimientos astronomicos como que a tierra chira arredol d'o suyo eixe, o a explicación d'os eclixes de sol y de luna. En quimica consiguioron fundir a columna u stambha de fierro, feito que asombró a los invasors islamicos, que la trasladoron en o sieglo XI ta Delhi, on encara la trobamos. Bi habió progresos en medicina, y por eixemplo Susruta en o sieglo IV ixemenó a practica d'a disección.
Os prencipes Gupta donoron muitos diners a la construción y mantenimiento d'os hespitals gratuitos, ganando-sen a confianza de bels subditos.
Os gupta consiguioron tener comunicación y comercio con culturas de muito luent como a romana y la China.
Cuan os Gupta plegoron a lo poder a India yera mayoritariament budista y os comerciants teneban o poder economico. Os budistas consentiban a puyata d'atras relichions y se contentaban con tener o tracto favorable que teneban con atras dinastías. Encara que hinduistas, os Gupta veyeban en o budismo yera una ferramienta pa reforzar o comercio exterior, y s'interesaban en a suya teoría filosofica, plegando a fundar universidaz como a de Nalanda en as que o budismo se converte en pura metafisica.
A tendencia intelectual d'o budismo fa que pierda ferbor popular y la chent se decante por o hinduismo. Encara que a teoría d'o Dharma budista siga considerando-se dimpués d'os Gupta como bella cosa important en os estudios filosoficos, o budismo como relichión en a India d'o sieglo VI pasará por un tiempo d'agonía, desaparición, no sobrevivindo que en atros países, desapareixendo de tot en a India entre os sieglos VI y VII.
O Buda de Sarnath ye una imachen d'o culto d'o suyo fundador que reflecta a intelectualización d'o budismo. O estilo Gupta de Sarnath, planteya un Buda metafisico, abstracto, aterrenal, pétrio y distant d'o fiel. Un purismo riguroso volumetrico trasforma as parz d'o cuerpo humán en esferas, cilindros, piramides, ecetra.. Encara que o estilo de Sarnath ye mes coderent con a dotrina budista, no impresiona a la masa popular, que ye atraita cada vegata mes as representacions vitals d'os dioses hindús, plens de vida y con aspecto principesco.
O induismo amanix como una nueva forma de brahmanismo, y esta nueva fase en a evolución relichiosa puya a una categoría superior toz ixos cultos populars que o budismo heba sozterrato, por o cauz d'a devoción (bhakti) lis atorga una consistencia doctrinal mayor. Toz estos cultos populars se basan en una literatura mitolochica que os Gupta han preservato en sanscrito que dimpués traduzn a l'idioma hindí mayoritario y por ixo o sistema socio-relichioso se dicirá Hinduismo.
O cambeo social fa que a los Gupta no los valoren u teman como guerrers, d'una traza que agora los valorarán como protectors d'a tradición. Os nobles hindús rescatan a los brahmans de l'olvido y los puyan de nuevo como casta superior y os brahmans lechitiman a los prencipes como descendients d'os heroes miticos. Brahmans y nobles miran o refirme popular puyando de categoría os cultos que enantes yeran desvalorizatos u prohibitos.
A economía influye tamién en este cambeo. En o sieglo IV os comerciants yeran en a suya mayoría budistas y augmentan as suyas riquezas, mantenendo-se como clase social important, (encara que no como casta). En o sieglo V a inestabilidat en a Rota d'a Seda y as invasions unas fan que s'arruinen de tot. O cambeo social que cherminó en o periodo Gupta tendrá una florata en periodos posteriors (en o Renaiximiento Hindú). Dimpués d'os Gupta ya no i habrá una clase mercantil poderosa d'orichen hindú, y o suyo puesto será ocupato en diferents epocas por chainos, musulmans y parsis.
O triunfo d'o hinduismo ye representato por o culto a Vishnu y os primers templos edificatos. A divulgación de l'antiga literatura estendilló o culto a Vishnu. Dica ixe inte Vishnu yera considerato a ación preservadora de Brahma (Siva en ye a destructora), pero a tradición popular li dio o papel protagonista en as dos epopeyas d'o Mahabharata y d'o Ramayana, on Krishna y Rama son avatars de Vishnu. En l'arte Gupta as representacions de Vishnu son terrenals y aristocraticas. As devocions locals transforman as enerchías femeninas d'o dios en a suya muller Laksmi, diosa d'a belleza y riqueza. Amés de Krishna y Rama amaneixen atros avatars como a sierpre Ananta ("infinito") sobre a que descansa o dios y l'aliga Garuda ("palabra valorata"), que lo transporta a totas parz.
As primeras construccions en piedra d'a India son os templos de Deogarh, Sanchi, Ter, Cherzarla y Aihole. En os porches d'o templo de Deogarh ye representato Vishnu. Son templos mes chicoz y con menos decoración que os templos chigants posteriors, son concebitos como a casa d'o dios en a tierra y o suyo proceso constructivo amaneix detallato en os manuals d'arquitectura sagrata, os Vastu-Sastras.
Os hunnos blancos, tamién conoixitos como heftalitas s'imposan en Asia Central en a primera metat d'o sieglo V. Conqueren Bactria y adrezan incursions ta lo norueste d'a India dende l'anyo 450. Os hunnos impedirán l'acceso a la ruta d'a seda. Skandagupta lis resiste a l'igual que o suyo pai Kumaragupta y los vence asegurando a muga norte, pero ixo enfebleix a l'imperio (gastos militars, interrupción d'o comercio) y no estió una victoria pa cutio, veyendo en as zagueras anyatas d'o suyo mandato nuevos abances hunnos. Skandagupta estió o zaguer gran Gupta.
Li succeden su chermano Purugupta, Narasimhagupta, Kumaragupta II, y que pierden tota a part noroccidental de l'imperio. Os emperadors Gupta se veyen obligatos a refuchiar-sen en as corz meridionals, mirando l'amistat d'as dinastías y corz provincials dica a suya fin. En l'anyo 490 Budhagupta ye derrotato, fuye y se refuchia en a universidat budista de Nalanda. Dende l'anyo 490 l'Imperio Gupta va desapareixendo. Poco enantes de l'anyo 500 os hunnos blancos invaden o norte d'a cuenca de l'Indo y adrezan campanyas dica la India central y a cuenca d'o Gangas, fendo mortaleras y saqueyos. L'imperio d'os Gupta se fragmenta y desapareix a metat d'o sieglo VI, os sobirans locals se repartirán chicoz principatos en Bengala y Magadha, beluns d'os cuals durarán dica o sieglo VIII. As hordas d'hunnos blancos son acotolatas enta l'anyo 565 por os persas sasanidas y os turcos celestes, que lis fan pinza, y os que quedoron en a India se disolvioron en a población.
Os independentistas indios yeran dividitos entre os que refirmaban a l'Eixe y os que no lo refirmaban y miraban de conseguir una independencia pactada con l'Imperio Britanico en pago a un refirme en a guerra.
En 1942 Mohandas Karamchand Gandhi encomienza una campanya independentista. Con a mes gran part d'os altos cargos d'o Congreso engarcholaus esclatan manifestacions contra os britanicos.
Subhas Chandra Bose, d'orichen bengalín s'alinia con as potencias de l'Eixe. En o exilio organiza l'Exercito Nacional Indio u INA con 20.000 prisioners que os chaponeses heban feito cuan en febrero de 1942 prenioron Singapur. En marzo de 1944 o INA intentó liberar Manipur chunto con os chaponeses, pero los britanicos los enconfioron, obligando los a rendir-se en mayo de 1945 y amortando a Chandra Bose.
Os laboristas de Gran Bretanya fan convocar eleccions en a India a fins de l'anyo 1945. Os musulmans votan en a suya mes gran part a "A Liga", y os hindús en gran mesura votan a lo Congreso. Os britanicos ninvían a tres achents que proposan instituir una confederación de dos estaus, l'aun pa os hindús y l'atro pa os musulmans pero mantenendo un gubierno central comuns pa afers de defensa y relacions externas. Tamién proposan escindir o Punchab y Bengala. O Congreso y a Liga acceptan pero no se posan d'alcuerdo pa formar un gubierno interín. En agosto de 1946 os musulmans atacan a los hindús en Calcuta, esclatan disturbios entre musulmans y hindús con una gran mortalera d'unas 10.000 personas. O virrei britanico d'a India Wavell acomanda a Nehru que forme un gubierno, y encara que a Liga i participa, continan as luitas entre musulmans y hindús. En chinero de 1947 a Liga refusa de participar en una asamblea constituyent. Os britanicos substituyen a Wavell por Lord Mountbatten.
Os sikhes veyen como A Liga se fa con o poder en Punchab y veyen como solución sublevar-sen y reclamar un territorio propio dito Sikhistán. O punchab ye escenario de luitas de musulmans contra sikhes y hindús con grans mortaleras. O lider musulmán Djinnah acceptó a partición d'o Punchab y Nehru acceptó a secesión d'os territorios de mayoría musulmana y a creyación d'o estau de Pakistán con estos territorios. Os estaus gobernaus por principes optarán a suya integración en o estau musulmán dito Pakistán u o estau hindú dito India. En chulio de 1947 o Parlamento Britanico votó a India Independence Act, que instauró dos territorios independients.
A partición d'a India Britanica suposó grans movimientos de población. En 1947 os hindús y sikhes abandonoron en masa o Punchab Occidental, devez que os musulmans eslamporon d'o Punchab Oriental, con un resultau de 8 millons de desplazaus y 200.000 muertos. Un millón y meyo de musulmans d'a plana d'o río Gangas emigra enta l'ueste, en especial a Karachi. En Bengala se producen intercambios de población que afectan a mes de 3 millons d'hindús y a 1 millón de musulmans. Entre 1947 y 1950 en l'anterior India Britanica s'han produciu intercambios de población que afectan a 14 millons de personas. Os estaus gobernaus por principes se deciden por integrar-sen en a India u Pakistán, en diferents condicions, particularment conflictivas en a cuestión de Caixmir, que motiva guerras entre India y Pakistán, y menos conflictivas en Junagadh y Hyderabad.
En chinero de 1948, Mohandas Karamchand Gandhi fa una vada de fambre pa protestar contra a persecución d'os musulmans. Ye asasinau o 30 de chinero por un extremista. A suya muerte significa a desapición d'a sola figura capaz de mantener a musulmans y hindús unius. En l'anyo 1950 una constitución instaura un rechimen laico y democratico oposau a lo sistema de castas. A India prene una estructura federal con 18 estaus y una decena de territorios administraus por o gubierno federal.
Nehru domina a vida politica dica a suya muerte en 1964 y fomenta a industrialización y l'alfabetización d'a India. Se reorganizan os estaus. En o Deccán os dravidas son distribuitos en cuatre estaus: Andhra Pradesh, Mysore, Kerala y Madrás u Tamil Nadu. A reorganización en a redolada de Bombay desemboca en disturbios entre gucharatís y maratís y en a creyación de dos estaus: Gucharat y Maharashtra. En politica exterior a India no s'alinia con garra bloque y recibe aduyas financieras y tecnicas tanto d'a URSS como de Gran Bretanya y Estaus Unius. As colonias francesas y portuguesas d'a Peninsula Indostanica son adhibitas a la India, en 1961 Goa ye presa por a fuerza. Bi ha conflictos con China, que s'ha anexionau o Tíbet en 1950 y Ladakh en 1957. Bi ha enfrentamientos armaus entre tropas chinesas y hindús en Ladakh y en lo norte d'Assam. India demanda aduya militar a Estaus Unius y China s'amana diplomaticament a Pakistán.
Nehru ye succediu por Lal Bahadur Shastri y devez Indira Gandhi, filla de Nehru entra en o gubierno. En 1965 esclata a guerra Indo-Pakistanesa en Caixmir, pero se firma a paz en 1966. Indira Gandhi se converte en primer ministro bel tiempo dimpués y encomienza una politica populista de nacionalizacions. En 1969 Indira ye excluita d'o Congreso y creya atra formación politica que fa liga con os comunistas, os nacionalistas tamils y os sikhes. En marzo de 1971 esclata a guerra d'independencia de Bangladesh, con implicación d'a India. A India recibe millons de refuchiatos de Bangladesh y refirma a los bengalins que se quieren independizar de Pakistán. Estaus Unius refirma a Pakistán y ixo fa que a India s'amane en politica exterior y defensa a la URSS. O 15 d'aviento se rinde Pakistán, tornando os refuchiatos en 1972. En 1975 bi habió una crisi politica que condució a un estau d'excepción con ciertas reformas economicas, que durará dica 1977 y que conducirá a que Indira pierda as eleccions. Indira torna a ganar as eleccions en 1980; en este nuevo mandato destacan as tensions en Punchab Oriental, a on bi ha un secesionismo sikh. Indira muere o 31 d'octubre de 1984 asasinada por sikhes d'a suya guardia personal.
Dimpués d'a muerte d'Indira la India ha tendiu enta un liberalismo economico, augmentando as diferencias socials y tamién ha augmentau o nacionalismo hindú.
A Republica d'a India ye dividita administrativament en ventiueito estaus y siet territorios d'a Unión (territorios d'o Gubierno Central). Os estaus y os territorios se subdividen en districtos (602).
Estaus:
|
|
Territorios d'a Unión:
En a India bi ha muitos pueblos presents, con identidaz y orichens diferents. A mes gran part d'os pueblos d'a India perteneixen a 3 familias lingüisticas: munda, dravidica y indoaria. Os dravidas dominan en o Deccán, os munda en o centro-ueste y os indoarios en as compleganzas d'o Indo y o Gangas. En l'aria mugant con o Tíbet y Birmania bi ha pueblos d'a familia sino-tibetana relacionaus con os tibetans.
A mes gran part d'a población son seguidors d'o hinduismo, evolución d'o brahmanismo y d'o vedismo indoario, y una d'as grans relichions politeístas actuals.
Bi ha muita población musulmana, y encara que constituyen una minoría en a India, bi ha mes millons de musulmans indios que en muitos países de mayoría musulmana. O sikhismo ye una relichión sincretica entre o hinduísmo y o Islam.
Relichions con menos seguidors son o chainismo y budismo, que apareixioron en a India pero que no podioron fer-sen mayoritarias, y ciertas relichions d'orichen forano como o zoroastrismo d'os parsis, o cristianismo y o chudaísmo.
India en os Chuegos Olimpicos.L'esporte nacional ye o hockey hierba y o suyo organismo rector ye a Federación de Hockey d'a India, l'equipo nacional estió o ganador d'o Campionato Mundial de Hockey sobre yerba en a suya edición de 1975, a mas a mas de estar tamién ganador en os Chuegos Olimpicos ueito vegadas d'a medalla d'oro, una d'archent y unatra de bronce.
Sin d'embargo l'esporte mes practicato ye o cricket con muitas competicions importants celebratas por tot o país, estando a suya competición mes important a liga profesional clamata Indian Premier League (IPL). A suya selección nacional ha ganato competicions internacionals mas que mas con os paises d'a Mancomunidat de Nacions.
Atros esportes populars son o fútbol, mas que mas en a parti norte d'o país, o tenis y l'atletismo.
Con os esportes modernos i conviven bels esportes tradicionals indichenas como o kabaddi, kho kho, pehlwani y gilli-danda. Y bels artes marcials asiaticas como kalarippayattu, musti yuddha, silambam, y marma adi.
La India estió organizadora d'os Chuegos Asiaticos en a suyas edicions de 1951 y de 1982 estando tamién organizadora d'os Chuegos d'a Mancomunidat de Nacions en a edición de 2010 y a Copa Mundial de Críquet en a edición de 2011.
Dende l'anyo 2011 la India organiza o GP d'a India de Formula 1 en o Circuito Internacional de Buddh.
Se veigan as imáchens de Commons sobre a India.Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
