From Wikipedia, the free encyclopedia
L'islam, que en arabe (إسلام) significa "chusmesa", ye una d'as tres grans relichions monoteístas, chunto con o chudaísmo y o cristianismo, y la tercera por orden cronolochico. A la persona que practica l'islam li se clama musulmán, u tradicionalment "moro" (d'o latín < MAURUS "habitant de Mauritania)[1].
Ta los creyents, l'islam procede d'a revelación feita a lo profeta Mahoma (u mas correctament en arabe "Muhammad") por Dios en a ciudat d'a Meca en o sieglo VII a traviés de l'arcánchel Sant Gabriel, y no ye una nueva relichión, so que a mesma verdat que Dios ha revelau a traviés de toz os suyos profetas a cada pueblo, revelación que se troba recullita en l'Alcorán, que ye o libro sagrau de l'islam. Os devotos consideran que l'islam ye a la vegada una relichión y una forma plena de vida, amenistando-se que lo creyent se someta a la voluntat de Dios ta trobar asinas la suya salvación. Consideran que Mahoma ye un profeta que contina la linia de profetas anteriors como Abrahán (Ibrahim, en arabe), Moisen (Mussa en arabe) y Chesús de Nazaret (Issa en arabe), encara que la linia mayoritaria islamica considera tamién que lo mensache transmitiu por los profetas anteriors ha estau alterau y que Mahoma ye qui recupera lo mensache orichinal y autentico en a suya perfección, zarrando asinas lo ciclo iniciau con Abraham. En consecuencia, afirman que las palabras pronuciadas por lo profeta Mahoma y los suyos actos constituyen un modelo que cualsiquier musulmán ha de seguir, estando las palabras d'o profeta Mahoma recullidas en los hadits, que son cuasi tan sagraus como en ye l'Alcorán, constituindo lo conchunto d'Alcorán y hadits la clamada sunna u tradición islamica.
As practicas basicas de l'islam consisten en respectar os clamaus "pilars de l'islam", que son cinco actos de devoción obligatorios ta obtener a salvación y la creyencia en l'Aqida (os seis articlos d'a fe). D'atra man, una d'as caracteristicas d'a relichión islamica ye de no tener liturchia ni garra clero u clase sacerdotal (encara que bellas variants de l'islam minoritarias sí que en poseyen), en considerar que no ha d'haber garra intermediario entre Dios y cadagún d'os creyents. En no existir una clase sacerdotal encargada d'a interpretación y xplicación d'as normas relichiosas y en dabant d'a posibilidat de multiples interpretacions, a practica consuetudinaria ha fixau poquet a poquet un conchunto de normas, que coonforman a clamada lei islamica (Sharia), que ha de dirichir por completo la vida d'os creyents, mesmo en a suya versant publica que privada, tenendo mesmo consecuencias ta la vida politica, economica u social.
Actualment l'islam se troba dividiu en dos grans brancas principals, a branca sunnita y la branca chiita, estando actualment con muita diferencia predominant la primera, a la que perteneixen alto u baixo lo 90% d'os musulmans y que ye amás a mas estendillada arredol d'o mundo, estando d'atra man a mayor parte d'os chiitas concentraus en una aria cheografica restrinchida cuasi que nomás a Irán, Iraq y Libano. Tanimientres, tamién bi ha atras brancas muito mas minoritarias, amás de diferencias d'interpretación plasmadas en corrients adintro de cadaguna d'as brancas principals.
L'islam ye practicau por mas de 1.500 millons de personas, bien amán d'o 25% d'a población mundial, estando asinas a segunda relichión mas practicada d'o planeta dimpués d'o cristianismo. O país d'omundo con mayor numero de practicants de l'islam ye Indonesia, representando alto u aixo o 13% d'os musulmans; en o subcontinent indio viven arredol d'o 31% d'os musulmans, en Orient Proximo un 20& y finalment un 15% en l'Africa subsahariana. Tanimientres, tamién existen nuclios importants de practicants de l'islam en China y Rusia, y en Europa destaca la presencia musulmana mas que mas en Bosnia y Herzegovina y Albania. Finalment, en a segunda metat d'o sieglo XX se produció una important corrient migratoria dende los países debanditos enta los países d'Europa occidental y Estaus Unius y, como consecuencia, han apareixiu nuclios de practicants de l'islam en ixos países.
A voz "islam" ye en idioma arabe y alfabeto arabe الإسلام, y lo suyo significau ye la "submisión y subchección a las órdens de Dios", en alusión a lo sosmetimiento voluntario d'o creyent a ixos deseyos divinos. Historicament en cuantas luengas a los creyents en l'islam se lis ha clamau "musulmans" (de l'arabe مُسْلِم, "muslim", orichinalment significando "qui se fa chicot" y, en arabe moderno, "qui se sosmete"), u tamnién "mahometans" (derivando-se ista palabra d'o nombre de Mahoma, o profeta de l'islam), reservando-se actualment un derivau d'islam, "islamismo", ta designar a una visión de traza politica de l'islam, que lo fa convertir-se en una ideolochía politica.
Cal parar cuenta tamién que gosa emplegar-se la palabra "islam", a sobén en mayuscla, ta designar o conchunto d'o mundo islamico, de vegadas dito tamién "Civilización islamica", y las suyas realizacions culturals dende los oríchens d'ista relichión dica l'actualidat.
Se conoix poca cosa d'os oríchens de l'islam, en estar a mayor parte d'a suya historia inicial una reconstrucción posterior mientres o sieglo X y lo sieglo XI con un obchectivo politico de lechitimación d'un poder musulmán que se trobaba inmerso en un periodo de fragmentacions, divisions internas y que preteneba asolar-se sobre un pasau d'esplendor y expansión territorial fulgurant dende los suyos oríchens en a peninsula arabica. Asinas por exemplo l'amuestra a evolución de l'alquibla (a orientación cheografica que cal seguir a lo creyent en os suyos rezos, que encara que actualment s'adrezan en dirección a A Meca d'antes mas s'adrezaban enta Cherusalem y mesmo anteriorment enta l'antiga ciudat de Petra, que ye lo puesto a on Mahoma recibió la suya revelación y a on de feito s'establió lo primer islam.
L'islam apareixió en a peninsula arabica mientres o sieglo VII fundau por Mahoma, tenendo una expansión fulgurant. Nomás que un sieglo dimpués d'a muerte de Mahoma en 632, un imperio islamico s'estendillaba dende l'oceano Atlantico a l'ueste dica Asia Central a l'este. Ixo se connectaba con una visión d'o mundo caracterizada por guerras constants, estando iste periodo bien marcau por una constant secuencia de batallas, que yeran lo que permeteba ixa rapeda expansión. Antiparte, Abu-Bakr as-Siddiq, o primer califa de l'islam, s'enfrentó a muitos d'os habitants d'a propia peninsula arabica que encara continaban con as suyas creyencias preislamicas, y en morir o tercer califa, Uthman ibn Affan, esclató una autentica guerra civil entre los musulmans.
Tanimientres, iste periodo marcau por a violencia belica coexiste con a fixación d'a propia relichión islamica, con os suyos dogmas, as suyas normativas y los suyos ritos propios, estando tamién este periodo o momento de fixación d'a redacción d'o propio Alcorán y la fixación d'a ortodoxia sunnita. Asinas, en os primers tiempos d'o califato abasida quedó fixada la tradición ortodoxa islamica, que arredol d'o sieglo IX u lo sieglo X quedó definitivament asentada con a redacción d'a sira (vida d'o profeta Mahoma) y los hadiz (palabras d'o profeta, dica alavez transmitidas oralment), en un proceso de codificación que marcaba la fixación d'una ortodoxia que preteneba que lo creyent emplegase en a suya vida cutiana.
En esboldregar-se lo califato abasida en primerías d'o sieglo XIII, s'escaició un periodo de turbulencias en o cual estioron cuantas as dinastías que reclamoron o califato u mando u dominio politico d'o mundo islamico, amanixendo asinas a fragmentación d'un poder politico que dica l'inte heba estau unitario. A tamas d'ista fragmentación (que obviament comportaba una mayor debilidat politica, militar y economica) o mundo islamico conoixió grans entidaz politicas autoproclamadas "califatos", como l'Imperio Mogol en l'actual India, l'Imperio Selchucida centrau en os actuals Iraq y Irán u l'Imperio Otomán, centrau en l'actual Turquía y que dominó asd costas d'a mar Negra, a peninsula arabica, Echipto y l'Africa d'o Norte dica Marruecos y estió una detacada potencia militar en os Balcans dica mesmo los primers anyos d'o sieglo XX.
Tanimientres, dende los sieglos XVII y XVIII l'Imperio Otomán, o zaguer califato islamico d'importancia, prencipió un proceso de decadencia dabant d'os países d'Europa que se completaba con l'asunción por part d'os otomans de bellas partes d'o prensamiento occidental, producindo-se en l'interior de l'imperio bellas reformas ta adaptarse a las ideyas occidentals. Ixo d'atra man fació que aparixese o "wahabismo", un movimiento reformista de tipo conservador que propugna lo retorno a la pureza d'os principios de l'islam primitivo, considerando-se que lo suyo principal impulsor estió lo teologo Mohammed ben Abdelwahhab y que hue ye estreitament vinclau a la familia reyal de l'Arabia Saudita, a dinastía saudita.
Encara que bellas brancas de l'islam recibioron l'afectación de bellas ideolochías mientres o sieglo XX, dende la segunda metat dixe sieglo y primerías d'o sieglo XXI as ideas propias de l'islam adquirioron preponderancia front de cuestions de tipo politico, amanixendo mesmo la concepción de l'islamismo como fundamentalismo en a suya versant d'o fundamentalismo islamico, vinclau mesmo a movimientos de tipo terrorista como los grupos chihadistas vinclaus a lo salafismo como Al-Qaeda.
En l'anyo 2015 s'estimabna que alto u baixo lo 24% d'a población mundial (ye decir, 1.800 millons de personas) profesaba la relichión islamica, con una presencia practicament monolitica en o mundo arabe y una presencia mas limitada fuera d'ixe ambito, explicando-se la suya presencia a traviés d'as migracions pero también d'o proselitismo de l'islam, un fenomeno creixent en bellas rechions mas que mas d'o continent africano. En cualsiquier caso, se tracta d'una relichión que en primerías d'o sieglo XXI ye en un claro proceso expansivo, aduyau tamién por as altas tasas de creiximiento vechetativo d'os países a on a suya presencia ye mas important como consecuencia d'as altas tasas de fecundidat.
D'atra man, ye la sola relichión d'o planeta que amanixe en o mesmo nombre oficial de bellos estaus que se claman oficialment "republica islamica", como la Republica Islamica d'Irán, a Republica Islamica de Mauritania, a Republica Islamica de Pakistán u l'Emirato Islamico d'Afganistán (en iste zaguer caso adoptando lo nombre d'emirato en cuentas de republica).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
