From Wikipedia, the free encyclopedia
'n Webjoernaal (ook bekend as 'n blog of weblog), is 'n webwerf wat gereeld – soms meer as een keer per dag – opgedateer word en waarop die inligting in chronologiese volgorde (volgens datum) weergegee word. Besoekers vind ook op die tuisblad die mees onlangse bydraes. Die outeur skep in wese 'n logboek van inligting wat hy wil deel met sy publiek, die besoekers aan sy webjoernaal. Gewoonlik bestaan 'n webjoernaal uit teks, maar kan ook om foto's ('n fotowebjoernaal), video (vlog) of klank (podgooi) gaan. Weblogs bied hul lesers ook gewoonlik die geleentheid om reaksies op artikels te plaas of 'n reaksie via 'n terugspoor- (Engels: trackback) -meganisme agter te laat.
Dit is die persoonlike of juis die gespesialiseerde karakter wat webjoernale toenemend gewild vir besoekers maak.
Kronieke, ekserpteboeke (Engels: commonplace books), dagboeke en perskrifte (Engels:perzines) kan beskou word as voorlopers van webjoernale.
Voor webjoernale gewild geword het, het digitale gemeenskappe verskeie vorme aangeneem insluitende Usenet, e-poslyste en bulletinbordstelsels (BBS'e). In die 1990’s, het internetforumsagteware soos WebEx, deurlopende gesprekke met gespreklyne (Engels: threads) geskep. Gesprekslyne is direk opeenvolgende inskrywings in 'n elektroniese tekskommunikasiemedium waarvan die onderwerp van bespreking verwant is aan en direk aansluit by vorige inskrywings.
Die moderne webjoernaal het ontwikkel van die aanlyndagboek, waarin mense 'n aaneenlopende rekord gehou het van hul persoonlike lewens. Meeste van sulke skrywers het hulself dagboekskrywers, joernaliste, of joernaalhouers genoem. 'n Paar het na hulself verwys as escribisioniste (Engels: escribitionists). Justin Hall, wat elf jaar van persoonlike webjoernaal in 1994 begin het toe hy 'n student aan Swarthmore Kollege was, word algemeen as een van die vroegste webjoernaalskrywers erken. Een van die vroegste voorbeelde van 'n webjoernaal in Frans is Montréal, soleil et pluie wat tussen 7 Junie 1995 en 9 Junie 1998 berig gedoen het oor die outeur se lewe in Montréal Geargiveer 22 Maart 2007 op Wayback Machine.
Ander vorme van joernale wat ook aanlyn bygehou is, het ook bestaan. 'n Bekende voorbeeld was die speletjiesprogrammeerder, John Carmack, se joernaal. Webwerwe, beide besigheids- en persoonlike tuisbladsye het dikwels "Wat is Nuut"- of "Nuus"-afdelings, dikwels op die indeksbladsy en georden volgens datum. Een voorbeeld van 'n nuusgebaseerde "webjoernaal" is die "Drudge Report" gestig deur die joernalis Matt Drudge. 'n Ander is die Institute for Public Accuracy wat begin het om nuusvrystellings te publiseer 'n paar keer 'n week gedurende die begin van 1998. 'n Ander voorloper vir die webjoernaal was die tong-in-die-kies persoonlike webwerf wat gereeld opgedateer is deur die Usenet-legende Kibo.
Jesse James Garrett, 'n redakteur van Infosift, begin met die byhou van 'n lys van interessante webwerwe wat hy besoek. Die lys met URL'e word gestuur na Cameron Barrett wat die lys publiseer op die webwerf Camworld. Meer persone begin met die instuur van interessante skakels. Jorn Barger het eerste die term webjoernaal (Weblog) op 17 Desember 1997 gebruik. Die korter vorm blog is deur Peter Merholz gebruik toe hy grapenderwys die woord weblog in die frase we blog op sy webjoernaal, Peterme.com, in April of Mei 1999 geplaas het.
Die vroeë webjoernale was dus bloot opgedateerde komponente van gewone webwerwe. Die ontwikkeling van sagteware om die produksie en onderhoud van webartikels makliker te maak, het publiseering op die web deur die minder tegnies ingestelde individue moontlik gemaak. Uiteindelik het dit gelei tot 'n spesifieke soort aanlyn publisering wat die webjoernale produseer wat ons vandag ken. Die gebruik van lesergebaseerde sagteware is nou 'n tipiese aspek om 'n webjoernaal in stand te hou. Webjoernale kan gehuisves word deur gespesialiseerde webjoernaalhuisvestingdienste, of dit kan aangedryf word deur webjoernaalsagteware soos WordPress, blogger of LiveJournal, of gehuisves deur 'n gewone webhuivestingdiens, soos Mweb.
Na 'n stadige begin het webjoernale se gewildheid begin toeneem: die webwerf Xanga, geloods in 1996, het slegs 100 joernale teen 1997 gehad, maar oor 20 miljoen teen Desember 2005. Webjoernale het veral sedert 1999 skerp begin toeneem en word verder gepopulariseer deur die skepping van die eerste gehuisveste gereedskap vir webjoernale:
Webjoernale kombineer die persoonlike webwerf met gereedskap wat ten doel het om skakeling met ander webwerwe makliker te maak — spesifiek permanente skakels (permalinks), webjoernaalrolle (blogrolls) en terugspoor (trackback). Dit tesame met webjoernaalsoekenjins maak dit vir webjoernaalskrywers moontlik om skakels te volg na ander individue met soortgelyke belangstellings.
Teen 2001 was webjoernale reeds sodanig 'n fenomeen dat handleidings gepubliseer word. Die handleidings fokus veral op tegnieke. Die belangrikheid van die webjoernaalgemeenskap (en sy verhouding met die breë gemeenskap) het gou toegeneem. Gevestigde joernalistieke opleidingsentra het begin om navorsing te doen oor webjoernale en die verskille tussen hoofstroomjoernalistiek en webjoernale uitgewys.
In 2002 het Jerome Armstrong en sy vriend en besigheidsvennoot Markos Moulitsas Zúniga die webwerf DailyKos begin. Met tot 'n miljoen besoeke per dag gedurende belangrike gebeure, het dit nou een van die internet se mees besoekte webjoernale geword.
Die rol wat webjoernale gespeel het in die Verenigde State van Amerika om politieke druk te inisieer wat tot die bedanking van VSA Senaat Meerderheidleier, Trent Lott, in 2002 gelei het, het die groeiende politieke invloed van die webjoernaal geïllustreer.
Die impak van die storie het groter geloofwaardigheid aan webjoernale as 'n medium vir nuus en nuusvertolking verleen. Alhoewel webjoernale in die algemeen beskou word as partydig, speel hulle soms 'n rol om sleutelinligting tot die publieke domein toe te voeg. Sodanige inligting word deur die media geïdentifiseer en verder bekend gemaak. Dit bly egter meer algemeen vir nuuswebjoernale om kommentaar te lewer op dit wat in die hoofstroommedia gepubliseer word.
Sedert 2002 het webjoernale egter toenemend in die publieke oog beweeg vir hul rol om 'n nuwe dimensie aan nuusstories te verleen. Gedurende die eerste oorlog in Irak het sekere webjoernale soms passievolle en berekende standpunte ingeneem wat verder gegaan het as die tradisionele links-regs-verdeeldheid van die politieke spektrum.
Webjoernale bedryf deur politici en politieke kandidate om hul mening oor politieke vraagstukke te stel, het webjoernale se nuuswaardigheid gevestig. Intussen het 'n toenemende getal kenners ook webjoernale begin skryf wat tot gevolg het dat verskeie webjoernale bronne vir indiepte analise geword het.
Die tweede oorlog in Irak was die eerste "webjoernaaloorlog". Irakse webjoernaalskrywers het wye gehore gehad en 'n ene Salam Pax het selfs 'n boek gepubliseer gebaseer op sy webjoernaal. Webjoernale is ook deur soldate wat aan die konflik deelgeneem het, geskep. Sulke "oorlogwebjoernale" het lesers nuwe perspektiewe op die realiteite van oorlog gegee, sowel as dikwels verskillende gesigspunte as dié van amptelike nuusbronne gehuldig.
Webjoernale vestig ook aandag op obskure nuusbronne. So het webjoernale byvoorbeeld skakels gepubliseer na die verkeerskameras in Madrid toe reuse anti-terrorismebetogings daar plaasgevind het na die bomontploffings van 11 Maart.
Webjoernaalskrywers is ook in 'n posisie om byna-oombliklike kommentaar op televisiegeleenthede te skep.
Sedert 2004 het die rol van webjoernale versterk met politieke konsultante, nuusdienste en politieke kandidate in veral die ontwikkelde wêreld sulke joernale gebruik as instrumente vir uitreiking en opinie beïnvloeding.
Die Columbia Journalism Review het begin om gereeld te fokus webjoernale en webjoernaalskrywers. Boeke oor webjoernale word uitgegee terwyl webjoernaalskrywers ook op radio en televisie begin verskyn. Merriam-Webster se woordeboek verklaar "blog" as die woord van die jaar in 2004.
In die VSA was webjoernale die belangrikste rolspelers om vals dokumente wat deur Dan Rather, 'n televisiejoernalis tydens 'n CBS program 60 Minutes belig is, te ontbloot. Die dokumente oor VSA-president George W. Bush se militêre diens is bevraagteken deur webjoernaalskrywers en CBS het verskoning aangebied vir "onvoldoende veslagdoeningtegnieke". Baie webjoernaalskrywers beskou hierdie skandaal as die begin van die massamedia se aanvaarding van webjoernale beide as bronne van nuus en mening sowel as 'n middel waardeur politieke druk toegepas kan word.
Sommige webjoernale was belangrike bronne van nuus gedurende die Tsoenami van Desember 2004 soos Medecins Sans Frontieres. Net so was daar 'n paar webjoernale gedurende Orkaan Katrina in Augustus 2005 en die tydperk daarna wat vanuit New Orleans bestuur is, insluitende die Interdictor en Gulfsails, wat daarin geslaag het om krag en 'n internetskakel te handhaaf en inligting beskikbaar te stel wat nie gedek is deur die hoofstroommedia nie.
In Brittanje is die koerant, The Guardian herontwerp in September 2005, wat onder andere 'n daaglikse opsomming van webjoernale op bladsy twee insluit. In Junie 2006 het BBC News 'n webjoernaal vir sy redakteurs geloods soos ook in ander nuusmaatskappye ingestel is. In Januarie 2005 het die tydskrif, Fortune agt webjoernaalskrywers gelys wat besigheidsmense "nie kan ignoreer nie": Peter Rojas, Xeni Jardin, Ben Trott, Mena Trott, Jonathan Schwartz, Jason Goldman, Robert Scoble, en Jason Calacanis.
'n Nuuswebjoernaal is 'n aanlyn koerant waarin die interaktiwiteit toeneem.’n Nuuswebjoernaal word meer as een keer 'n dag opgedateer, fokus op aktuele onderwerpe en word gewoonlik onderhou deur verskeie redaksielede.
'n Meningwebjoernaal is 'n webjoernaal waarop daagliks menings, kommentare en/of satiese beskouings gepubliseer word oor aktuele aangeleenthede in die samelewing.
'n Pretjoernaal is 'n webjoernaal waarin alles wat verbandhoudend is met humor en/of waar bisarre nuusfeite 'n rol speel.
'n Lewenswebjoernaal is 'n webjoernaal waarop gereelde berigte geplaas word oor gebeurtenisse in die lewe van die skepper van lewenswebjoernaal. Dit kan beskou word as ’n aanlyndagboek.
'n Klubwebjoernaal is 'n meer uitgebreide weergawe van 'n gasteboek van ’n klub of organisasie as werklik 'n suiwer webjoernaal. Dit is weliswaar nie 'n geslote joernaal nie en is vir enige persoon toeganklik, maar verreweg die meeste besoekers van 'n klubwebjoernaal sal egter deel uitmaak van 'n bepaalde klub, vereniging of organisasie waarvan die lede nuus en wetenswaardighede met betrekking tot hul klub publiseer.
'n Skakelwebjoernaal bestaan uit 'n versameling url's (adresse op die internet) wat deur diegene wat die skakelwebjoernaal versorg as interessant bestempel word vir die leser van die betrokke webjoernaal .
'n Selfoonwebjoernaal is 'n webjoernaal wat bygehou word vanaf 'n selfoon (byvoorbeeld deur MMS of e-pos), selfs ook met foto's geneem op 'n selfoon.
'n Musiekwebjoernaal is 'n webjoernaal waarin gefokus word op musiek, hetsy kritiek of bevordering van musiek, groepe of musici.
'n Skakelversameling is 'n webjoernaal waarop verskillende grappige, ontroerende of skokkende aangeleenthede die fokus is. In werklikheid is dit slegs 'n versameling van skakels, deurgaans voorsien van persoonlike kommentaar.
'n Skokwebjoernaal probeer deur middel van skokkende en aggressiewe inhoud publieke belangstelling te lok.
'n Besigheidswebjoernaal is 'n webjoernaal waarop artikels geplaas word oor 'n besigheid. Dit verteenwoordig nie die mening van ’n individu nie maar wel die mening van ’n besigheidsentiteit oor 'n bedryf of besigheid.
'n Poliwebjoernaal is is 'n webjoernaal waarop politici artikels plaas.
'n Stadswebjoernaal is 'n webjoernaal waarop artikels geplaas word met as onderwerp 'n bepaalde stad of gemeenskap.
'n Klasbwebjoernaal is 'n webjoernaal waarin artikels geplaas word deur 'n klas: sowel deur die leerkrag as die leerlinge. Dit kan klasbelewenisse, die daaglikse agenda met take en lesse, foto's, briewe aan ouers en skakels na webwerwe bruikbaar vir lesse, insluit.
'n Temawebjoernaal is 'n webjoernaal waarop artikels geplaas word oor een onderwerp of professie. Die individue wat dit produseer het 'n passie vir 'n besondere onderwerp en het gewoonlik omvangryke kennis van dié onderwerp. Daar is tans webjoernaaluitgewers wat hierdie soort joernale professioneel bestuur.
'n Reiswebjoernaal is 'n webjoernaal waarop artikels oor verskillende reise wat mense onderneem. Soms word die webjoernaal onderweg bygehou, maar meer algemeen na die reis gebaseer op 'n reisdagboek wat tydens die reis gehou is.
'n Fotowebjoernaal is 'n webjoernaal waarop slegs foto's en kort beskrywings en/of kommentaar geplaas word.
Die oorgrote meerderheid van webjoernale is nie kommersieel van aard nie. Sommige voltydse webjoernaalskrywers vind dit moeilik om 'n wins uit hul werk te maak. Die algemeenste en eenvoudigste metode om geld te verdien, bly om teikengerigte banieradvertensies op die blad te plaas. Sommige webjoernaalskrywers bly egter huiwerig om dit te gebruik weens negatiewe reaksie van lesers op advertensies. 'n Meer diskrete vorm van reklame sluit in skakels na ander webwerwe wat kommissie betaal aan die skrywers vir kopers wat skakels vanaf 'n webjoernaal gevolg het. Ander volg die klik-om-te-skenk-model. Politieke webjoernaalskrywer Andrew Sullivan het op 'n stadium aangedui dat om donasies te aanvaar meer winsgewend is as sy skryfwerk vir The New Republic.
In die vroeë een-en-twintigste eeu het baie tydskrifte en koerante begin om persoonlike webjoernale te borg. Die besigheidsmodel in dié geval is is dieselfde as tradisionele rubriekskrywers in publikasies. Hierdie gebruik word ook deur ander gevolg wat webjoernale begin wat gefokus is op hul maatskappye se produkte en sodoende 'n persoonlike verband tussen produkte en die verbruiker begin skep.
Betaal-per-webjoernaalinskrywing is 'n meer kontroversiële model waarvolgens 'n webjoernaalskrywer 'n vasgestelde aantal woorde oor 'n onderwerp skryf (gewoonlik 'n webblad of produk) voorsien deur 'n adverteerder. Die inskrywing sluit ook gewoonlik ten minste een skakel na 'n relevante webwerf in, as 'n metode om belangstelling aan te wakker en die adverteerder se webbladsy se rang in terme van soekenjins te verhoog. In ruil ontvang die webjoernaalskrywer 'n klein bedrag geld, gewoonlik nie meer as VSA $10 nie.
Die rede vir die kontroversie is dat baie webjoernaalskrywers nie aan hul lesers bekend maak dat hulle vir sodanige inskrywing betaal word nie en dus die indruk laat dat hulle eerlik sodanige produk aanbeveel terwyl hulle in der waarheid skrywers van advertensiekopie is. In reaksie verwerp sekere webjoernaalskrywers die praktyk van betaalde inskrywings as "fasilitering van die besoedeling van die webjoernaalsfeer". Ander is weer van mening dat daar geen etiese probleem daarmee is nie solank die webjoernaalskrywer erken dat hy of sy betaal word.
Die meeste webjoernaalskrywers maak vir die byhou van hul joernaal gebruik van gratis aanlyn dienste, waarvan Blogger populêr is. Ander sluit in Ecto en Elicit wat gebruikers toelaat om hul webjoernaal op te dateer sonder om aanlyn te wees vir die redigeering van die artikels. Sagteware soos Blogger bied aan gebruikers wat geen ervaring het met die skepping van webbladsye het nie, die geleentheid om aanlyn ’n webjoernaal te skep.
Webjoernaal skep sagteware en gasheerhuisvestiging word ook voorsien deur sommige webbediener maatskappye (Tripod en TypePad), Internet diensverskafvers (Mweb & America Online), aanlyn publikasies (Salon.com) en internet poort-webtuistes (Yahoo! 360° or Google).
Webjoernaalskrywers met meer ervaring gebruik daarteen oor die algemeen spesiaal ontwikkelde sagteware soos byvoorbeeld WordPress, MovableType, Nucleus CMS, Pivot, Drupal of pMachine. Met hierdie sagteware, wat op 'n eie bedienerruimte geïnstalleer kan word, kan 'n individu sy webjoernaal heeltemal na sy eie keuse ontwerp. Verskeie van die programme is verniet.
'n Webjoernaal artikel bestaan gewoonlik uit die volgende:
Addisionele opsies sluit die volgende in:
Kommentaar is 'n manier om bespreking van webjoernaal inskrywings te verseker. Lesers word die geleentheid gebied om kommentaar oor 'n artikel te lewer. Dit kan insluit om regstellings onder die skrywer se aandag te bring of om hul opinie oor die artikel of tema van die artikel te gee. Dienste soos coComment stel ten doel gesprekvoering deur kommentaar te vergemaklik deur die naspoor daarvan toe te laat.
Wanneer 'n webjoernaalskrywer reageer op 'n verwysing na 'n item uit 'n ander webjoernaal, en beide skrywers ondersteun 'n terugspoor, dan word die oorsponklike webjoernaalskrywer deur middel van 'n "terugspoor pieng" hiervan op hoogte gebring. Onderaan die oorsponklike webjoernaalartikel word dan na die ander webjoernaal deurverwys.
Dit bied 'n skakel na 'n webjoernaalartikel wat nie sal verander nie. Aangesien die artikels gesorteer word volgens datum, kan dit wees dat 'n nuusfeit op 'n bepaalde tydstip op die hoofbladsy wees, maar 'n maand later nie meer daar te vinde is nie. 'n Permanenteskakel verander egter nie en maak dit moontlik dat die artikel weer maklik opgespoor kan word.
'n Groeiende aantal internetgebruikers gaan nie meer daagliks na die webbladsye van die webjoernale nie, maar gebruik 'n RSS-leser daarvoor. RSS is 'n XML-toepassing, waardeur webblaaie met 'n enkele muisklik gekontroleer kan word vir opdaterings. Om RSS te gebruik is 'n RSS-leser noodsaaklik.
Analises deur navorsers dui aan dat daar twee maniere is waarop webjoernale gewild word, naamlik deur verwysings (Engels: citations) en deur middel van afilliasie (byvoorbeeld webjoernaalrolle). Die basiese gevolgtrekking van die studie, is dat terwyl dit tyd verg vir 'n webjoernaal om populêr te word, en permanente skakels (Engels: permalinks) die proses vinniger aan die gang sit, en 'n beter aanduiding is van populariteit en gesag as webjoernaalrolle, aangesien dit wys dat persone werklik die webjoernaal se inhoud lees en dit as waardevol en belangwaardig ag in spesifieke gevalle.
Die blogdex-projek is geloods deur navorsers in die MIT Media Lab met die doel om die web te deurkruis en inligting van duisende webjoernale te bekom ten einde hul sosiale eienskappe te ondersoek. Die projek het inligting vir vier jaar ingesamel en het die outomatiese verspreiding van gewilde inligting in die gemeenskap gevolg. Dié projek is nie meer aktief nie.
Webjoernale word ook rang verleen deur Technorati gebaseer op die getal inkomende skakels en deur Alexa Internet gebaseer op webbesoeke deur gebruikers van die Alexa nutsbalk (Engels: toolbar).
In Augustus 2006 het Technorati die webjoernaal waarna die meeste skakels gelei het aangedui as dié van die Sjinese aktrise Xu Jinglei en die mees geleesde webjoernaal as die Boing Boing wat deur 'n groep skrywers in stand gehou word.
Engels was die oorheersende taal tydens die beginjare van webjoernale. Terselfdertyd was dit grootliks 'n VSA-gesentreerde fenomeen. Hierdie situasie het die afgelope tyd verander. Die webjoernaalsfeer is tans meertalig en ook al hoe meer verteenwoordigend van die breë wêreldbevolking met veral tans die Asiatiese en Europese tale wat sterk groei toon.
Gedurende April 2006 word gereken dat minder as een derde van alle webjoernaal artikels in Engels is. Japannees en Chinees groei die vinnigste in die webjoernaalsfeer. Volgens Technocrati se berekeninge (2006) is die volgende tale in volgorde die gewildste vir webjoernale, Japannees, Chinees, Engels, Spaans, Italiaans, Frans, Portugees, Nederlands en Duits. Koreaans is ook 'n prominente webjoernaaltaal wat onderskat word in die Technocrati evaluasie aangesien dié soekenjin nie verskeie prominente Koreaanse webwerwe indekseer nie.
 |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Webjoernaal. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
