São Tomé en Príncipe

São Tomé en Príncipe (Portugees: São Tomé e Príncipe, [sɐ̃w tuˈmɛ i ˈpɾĩsɨpɨ]; letterlik: "Sint Tomas en Prins"), amptelik die Demokratiese Republiek São Tomé en Príncipe (República Democrática de São Tomé e Príncipe), is 'n klein eilandstaat in die Golf van Guinee. Dit bestaan uit twee eilande: São Tomé en Príncipe, omtrent 140 km van mekaar geleë en onderskeidelik omtrent 250 en 225 km van die noordwestelike kus van Gaboen. São Tomé en Príncipe is tussen die twee eilande Bioko en Annobón geleë, wat deel uitmaak van Ekwatoriaal-Guinee. Die hoofstad en grootste stad is São Tomé op die gelyknamige hoofeiland. São Tomé en Príncipe beslaan 'n oppervlakte van 1 001 km² en het 'n bevolking van sowat 223 000 in 2021 gehad. São Tomé en Príncipe is na die heilige apostel Tomas en die prins van Portugal genoem.

Kaart van São Tomé en Principe

'n Mark in die hoofstad São Tomé

Nederlandstalige kaart van São Tomé deur Johannes Vingboons in 1665

Demokratiese Republiek São Tomé en Príncipe
República Democrática de São Tomé e Príncipe (Portugees)

Vlag Wapen
Nasionale leuse: Unidade, Disciplina, Trabalho (Portugees vir: "Eenheid, Dissipline, Arbeid")
Volkslied: Independência total (Portugees vir: "Totale onafhanklikheid")
Hoofstad	São Tomé 0°20′N 6°44′O
Grootste stad	São Tomé
Amptelike tale	Portugees
Regering • President • Eerste minister	Unitêre semi-presidensiële grondwetlike republiek[1] Carlos Vila Nova Patrice Trovoada
Onafhanklikheid • van Portugal • Huidige grondwet	12 Julie 1975 5 November 1975
Oppervlakte  - Totaal    - Water (%)	1 001[2] km2  (171ste) 386 myl2 feitlik niks
Bevolking  - 2021-skatting  - 2013-sensus  - Digtheid	223 107[3][4] (186ste) 178 739 199,7 / km2 (69ste) 517,2 / myl2
BBP (KKP)  - Totaal  - Per capita	2022-skatting $1 069 miljoen[5] $4 710[5]
BBP (nominaal)  - Totaal  - Per capita	2022-skatting $506 miljoen[5] $2 231[5]
MOI (2021)	0,618[6] (138ste)  –  medium
Gini (2017)	40,7[7] –  hoog
Geldeenheid	Dobra (STD)
Tydsone  - Somertyd	GMT (UTC±0) nie toegepas nie (UTC±0)
Internet-TLD	.st
Skakelkode	+239

Beide eilande is deel van 'n aktiewe vulkaniese bergreeks wat van Kameroenberg in die noordooste oor die vier eilande São Tomé, Príncipe, Bioko en Annobón tot in die suidweste in die Golf van Guinee strek. Die Ilha de São Tomé, die groter en suidelike eiland, is byna reg op die ewenaar geleë. Dit is genoem na Sint Thomas omdat Portugese ontdekkers die eiland op Sint Thomasdag (21 Desember 1471) ontdek het, terwyl Ilha do Príncipe die "prins se eiland" beteken. In die noordooste sluit die Golf van Bonny aan.

Demografie

Van die bevolking van amper 223 000 in 2016 woon ongeveer 172 000 op São Tomé, 7 000 op Príncipe en nog ander op ander eilande. Die verskillende etniese groepe behels:

• Mestiços: afstammelinge van slawe aan die begin van die koloniale era en Europeërs;
• Angolares: dikwels vissers, die tradisie wil dit hê dat hulle die afstammelinge is van oorlewendes van 'n skeepswrak in 1540;
• Forros: afstammelinge van bevryde slawe teen die tyd van die afskaffing van slawerny;
• Serviçais: kontrakarbeiders uit Angola, Mosambiek en Kaap Verde;
• Tongas: Kinders a.g.v. vermenging tussen Serviçais en Forros;
• Europees: Mense van Europa, meestal Portugese.
• Asiaties: Mense van Asië, meestal Han-Chinese.

Portugees is die amptelike taal van São Tomé en Príncipe, terwyl Fang 'n erkende minderheidstaal is. Meer as 80% van die bevolking is Christene, waarvan die meeste Rooms-Katolieke.

Ekonomie

Landbou (kakaoverbouing) is baie belangrik en maak die grootse gedeelte van die ekonomie uit, maar dié land is ook op soek na ruolie in die Golf van Guinee.

Verwysings

1. (en) Octávio Amorim Neto; Marina Costa Lobo (2010). "Between Constitutional Diffusion and Local Politics: Semi-Presidentialism in Portuguese-Speaking Countries". Social Science Research Network. SSRN 1644026. Besoek op 9 Desember 2018.{{cite web}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
2. (pt) "Ministério Dos Negócios Estrangeiros e Comunidades da República Democrática de São Tomé e Príncipe". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Maart 2019. Besoek op 9 Desember 2018.
3. (en) "World Population Prospects 2022". United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Besoek op 11 November 2022.
4. (en) "World Population Prospects 2022: Demographic indicators by region, subregion and country, annually for 1950-2100" (XSLX) (Total Population, as of 1 July (thousands)). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Besoek op 11 November 2022.
5. (en) "São Tomé and Príncipe". Internasionale Monetêre Fonds. Oktober 2022. Besoek op 11 November 2022.
6. (en) "Human Development Report 2021/2022" (PDF). United Nations Development Programme. 2021. Besoek op 11 November 2022.
7. (en) "Gini index – Sao Tome and Principe". Wêreldbank. Besoek op 11 November 2022.

Bronnelys

Algemeen

• (en) "Sao Tome and Principe". Encyclopædia Britannica. Besoek op 11 November 2022.
• (en) "Sao Tome and Principe". Central Intelligence Agency. Besoek op 11 November 2022.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie São Tomé en Príncipe.
• (en) Toerisme-inligting oor São Tomé en Príncipe op Wikivoyage