Lulu Brewis (1907-19XX) is ’n Afrikaanse skrywer van jeugverhale en romans. Sy is getroud met die skrywer en parlementslid Abraham H. Jonker, die vader van die digter Ingrid Jonker.
Lewe en werk
Suzanne Jacomina (Lulu) Brewis is in Bloemfontein gebore en ontvang hier ook haar eerste onderrig. Later is sy ’n leerling aan die Engelsmedium Hoër Meisieskool Ellerslie in Seepunt in Kaapstad, waar sy matrikuleer.
Sy studeer verder aan die Universiteit van Kaapstad en bekwaam haar as onderwyseres. Vir ’n jaar hou sy onder die uitruilstelsel skool in Engeland en word dan onderwyseres in Kaapstad.
As oujongnooi trou sy in 1941 met Abraham H. Jonker, die bekende skrywer en Volksraadslid, wat ook die pa is van die digter Ingrid Jonker en haar suster Anna. Die egpaar het twee eie kinders, naamlik Adolf Jacobus (Koos) (gebore 15 Maart 1942) en Suzanne Jacomina (gebore in 1945). Koos Jonker verwerf later berugtheid wanneer hy tronkstraf kry vir bedrog vir sy aandeel as hoof-argitek en voorsitter van die Masterbond finansiële groep waarin meer as 20 000 beleggers feitlik al hulle geld verloor het. Hy word in 1995 tot tien jaar tronkstraf gevonnis, maar word reeds in 2001 op parool vrygelaat.
Skryfwerk
Haar roman Marietjie behandel konflik binne ’n onbevredigende huwelik en gee ’n blik op die kontras tussen kleindorpse konvensies en die stedelike klassieke Europese sfeer van kuns, musiek en literatuur. Dit is ’n omvattende roman van meer as 400 bladsye, met die eerste gedeelte meer reisbeskrywing as verhaal, terwyl die bespreking van maatskaplike vraagstukke die tweede gedeelte oorheers. Marietjie trou na die dood van haar ouers met mnr. Graham, ’n ontwikkelde Skot. Hy beswyk op die huweliksreis na Skotland, maar sy jong weduwee word hartlik opgeneem in die Graham-familiekring. Gedurende haar langdurige verblyf in Skotland ontmoet sy ’n Afrikaanse teoloog, Ben Hugo, wat in Nederland studeer, en hulle trou. Ben word die predikant van Wilgersdorp, ’n Vrystaatse dorpie, maar gaan so op in sy werk dat hy sy vrou verwaarloos. Marietjie se gekunstelde opvattings bring haar in botsing met die ouderwetse begrippe van die steunpilare in die gemeente en daar kom verwydering tussen haar en Ben. Hierdie gedeelte belig die menigvuldige probleme waarvoor ’n plattelandse dominee en sy vrou te staan kom, insluitende die kleingeestige en skinderlustige gemeentelede. Daar kom later versoening tussen die egpaar en met ’n tweede reis na Skotland word die roman afgesluit. Die verhaalelement is egter ondergeskik aan die geleentheid wat dit die skryfster bied om haar reisindrukke op te teken en haar beskouings oor kuns, letterkunde en musiek asook haar menings oor maatskaplike aangeleenthede soos armblankes, vrouestemreg, kinderopvoeding en kleindorpse kleinsieligheid te lug. Botsing is ’n liefdesverhaal, waarin Klarissa die hoofkarakter is. In haar lewe beland sy telkens in konfrontasies met ander, eers haar vader, dan haar minnaar en geneeshere. Elke botsing word oorkom tot by die gelukkige einde. In ’n artikel in Huisgenoot van 21 Desember 1934 lig R.F.A. Hoernlé haar kortverhaal Toets (saam met die drama van J.C.B. van Niekerk, Van Riet van Rietfontein, en Regina Neser se roman Kinders van Ismail) uit as voorbeelde in die vroeë Afrikaanse letterkunde waar gekleurde karakters groter moraliteit aan die dag lê as wit karakters.
Niko die dromer is ’n kinderverhaal uit die dae van die Groot Trek waarin die skryfster aan jeugdige lesers ’n beeld gee van die daaglikse lewe van die Voortrekkers. Niko is as gevolg van kinderverlamming ’n eenkantkind. Hy is digterlik aangelê, leef naby die natuur, en het ’n uitgebreide kennis van plante en diere. Slegs sy moeder luister simpatiek na sy verbeeldingryke vertellings van lugkastele en ander wêrelde. Ná haar dood vind hy ’n geesverwant in Marianna, met wie hy ’n hegte vriendskap sluit. In die loop van die verhaal gee die skryfster ’n magdom inligting weer, soos hoe die Voortrekkers koeëls en kerse gemaak het, hoe ’n huwelik in die laer bevestig is en in watter speletjies die jongspan vermaak gevind het. Die spookhuis en ander verhale is ’n bundel geskryf met die doel om by Engelssprekende kinders ’n belangstelling in Afrikaans aan te moedig en die titelverhaal word gebundel saam met die verhale Yankee Doodle en die breinaald, Die Alabama, Rassie en die rooi wortels, Die heldin van Llandudno, Toutjies en ’n Skuld word betaal. In ooreenstemming met die doelwit word die verhale boeiend vertel in eenvoudige taal. Die bundel is ook geïllustreer.
Brewis skryf ook in 1948 ’n handleiding vir die aanleer van die taal, Afrikaans easily learnt (later verwerk en heruitgegee onder die titel Afrikaans learnt by ear and eye). Sy help haar man, Abraham Jonker, ook met die Engelse vertaling van sy boek Israel die sondebok as The scapegoat of history, wat in 1941 gepubliseer is.
Publikasies
| Jaar | Publikasies |
|---|---|
| 1932 | Marietjie |
| 1935 | Niko die dromer |
| 1939 | Die spookhuis en ander verhale |
| 1941 | Botsing |
| 1948 | Afrikaans easily learnt |
| 1965 | Afrikaans learnt by ear and eye |
Bronnelys
Boeke
- Dekker, G. Afrikaanse Literatuurgeskiedenis. Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
- Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1. Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984
- Metelerkamp, Petrovna (samesteller) Ingrid Jonker – Beeld van ’n digterslewe. Hemel en See-Uitgewers Vermont Eerste uitgawe Eerste druk 2003
- Nasionale Pers Beperk. Ons skrywers en hul werke: ’n Plate-album. Nasionale Pers Bpk. Kaapstad 1936
- Nienaber, P.J.; Senekal, J.H en Bothma, T.C. Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde. Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963
- Nienaber, P.J. et al. Perspektief en Profiel. Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969
- Schoonees, P.C. Die prosa van die tweede Afrikaanse beweging. J.H. de Bussy, Pretoria / Hollandsch-Afrikaansche Uitgevers Maatschappij v/h J. Dusseau & Co, Kaapstad 1939 (derde druk)
- Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel I. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
- Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 2. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999
Internet
- Digitale bibliotheek voor Nederlandse Letteren: http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=brew001
- Eloff Family: http://www.eloff-family.co.za/All%20Families%20and%20Individuals/pafg228.htm#5122%5Bdooie+skakel%5D
- Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Brewis,_Lulu
- Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ABREWIS%2C+Lulu.&qt=hot_author
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
