Remove ads
Hierdie naam is volgens die Oos-Slawiese gebruik; die patroniem is Pawlowitsj en die van is Tsjechof.
| Anton Tsjechof | |
|---|---|
 Tsjechof in 1889. | |
| Geboortenaam | Anton Pawlowitsj Tsjechof |
| Gebore | 29 Januarie [O.S. 17 Januarie] 1860 |
| Plek | Taganrog, Russiese Ryk |
| Oorlede | 15 Julie [O.S. 2 Julie] 1904 (op 44) |
| Plek | Badenweiler, Duitse Keiserryk |
| Beroep | Geneesheer, dramaturg, skrywer |
| Nasionaliteit | Russies |
| Gade | Olga Knipper |
| Handtekening |  |
Anton Pawlowitsj Tsjechof (Russies: Анто́н Па́влович Че́хов, ouer spelling Антонъ Павловичъ Чеховъ; 29 Januarie [O.S. 17 Januarie] 1860 – 15 Julie [O.S. 2 Julie] 1904) was ’n Russiese geneesheer, dramaturg en skrywer wat beskou word as een van die grootste skeppers van kortverhale in die geskiedenis.[1][2][3] Tsjechof het in die grootste deel van sy letterkundige lewe as dokter gepraktiseer: "Die geneeskunde is my wettige vrou," het hy eenkeer gesê, "en letterkunde my minnares."[4]
Tsjechof het die teater verwerp ná die rampspoedige ontvangs van Die Meeu in 1896, maar die toneelstuk is in 1898 weer op die planke gebring in die Moskouse Kunsteater, wat daarna ook Tsjechof se Oom Wanja, Drie Susters en Die Kersieboord opgevoer het. Dié vier werke was ’n uitdaging vir die akteurs[5] sowel as die gehoor, want in plaas van konvensionele aksie bied Tsjechof ’n "teater van gemoedstoestande" in die teks.[6]
Tsjechof het aanvanklik net vir finansiële gewin geskryf, maar later het sy kunsambisie gegroei en het hy innovasies aangebring wat die ontwikkeling van die moderne kortverhaal beïnvloed het.[7]
Sy tegniek van interne monoloog is later deur James Joyce en ander moderniste gevolg, saam met die verwerping van die morele einde van die tradisionele storiestruktuur. Hy het gemeen lesers moet self die subjektiewe elemente invoeg wat in die storie kortkom. Hy het gesê die rol van ’n kunstenaar is om vrae te stel, nie antwoorde te verskaf nie.[8]
Remove ads
Kinderjare
Anton Tsjechof is op die feesdag van sint Antonius die Grote (29 Januarie [O.S. 17 Januarie] 1860) in Taganrog, ’n hawestad aan die See van Azof, in Suid-Rusland gebore. Hy was een van ses kinders wat oorleef het. Sy pa, Pawel Jegorowitsj Tsjechof, die seun van ’n voormalige lyfeiene,[9] was van die dorpie Olchowatka (Woronezj-provinsie) en het ’n kruidenierswarewinkel gehad. Pawel Tsjechof, die direkteur van ’n gemeentekoor, ’n godsdienstige Ortodokse Christen en ’n gewelddadige pa, was volgens sommige historici die model vir sy seun se baie uitbeeldings van skynheiligheid.[10]
Sy ma, Jewgenija (Morozowa), was ’n uitstekende storieverteller wat die kinders vermaak het met stories oor haar reise saam met haar pa, ’n handelaar, dwarsdeur Rusland.[11][12][13] "Ons het ons talente van ons pa gekry," het Tsjechof gesê, "maar ons siel van ons moeder."[14]
As volwassene het Tsjechof sy broer Aleksander se optrede teenoor sy vrou en kinders gekritiseer deur hom aan Pawel se tirannie te herinner: "Kan ek jou vra om te onthou dit was despotisme en leuens wat jou moeder se jeug geruïneer het. Despotisme en leuens het ons kinderjare so geskend dat dit ’n mens siek en bang maak as jy daaraan dink. Onthou die afkeer en vrees wat ons beleef het wanneer Vader ’n woedeaanval aan die etenstafel gehad het oor te veel sout in die sop en hy Moeder ’n dwaas genoem het."[15][16]
Tsjechof het die Griekse Skool en Griekse gimnasium (sedertdien hernoem tot die Tsjechof-gimnasium) in Taganrog bygewoon. Hier is hy op 15 vir ’n jaar teruggehou omdat hy ’n eksamen in antieke Grieks gedruip het.[17] Hy het in die Oosters-Ortodokse klooster in Taganrog en in sy pa se kore gesing. In ’n brief uit 1892 gebruik hy die woord "lyding" om sy kinderjare te beskryf en vertel:
Wanneer ek en my broers in die middel van die kerk gestaan en sing het, het almal met emosie na ons gekyk en ons ouers beny, maar ons het op daardie oomblik soos klein gevangenes gevoel.[18]
In 1876 is Tsjechof se pa bankrot verklaar omdat hy te veel geld op ’n nuwe huis uitgegee het nadat hy deur ’n kontrakteur ingeloop is.[19] Om tronkstraf vry te spring het hy na Moskou gevlug waar sy twee oudste seuns, Aleksander en Nikolai, die universiteit bygewoon het. Die gesin het in armoede in Moskou gewoon. Die ondervinding het Tsjechof se ma fisiek en emosioneel gebreek.[20] Tsjechof het alleen in Taganrog agtergebly om sy gesin se besittings te verkoop en sy opvoeding te voltooi.
Tsjechof het nog drie jaar in Taganrog gebly en by ’n man met die naam Seliwanof gewoon. Dié het, nes Lopachin in Die Kersieboord, borg vir die gesin gestaan vir die prys van hulle huis.[21] Tsjechof moes sy eie skoolgeld betaal, wat hy gedoen het deur onder meer privaat lesse te gee, vinkies te vang en verkoop, en kort sketse vir koerante te skryf.[22] Hy het elke roebel wat hy kon spaar na sy gesin in Moskou gestuur, saam met humoristiese briewe om hulle op te beur.[22] In dié tyd het hy wyd en analities gelees, insluitende werke van Cervantes, Toergenef en Schopenhauer.[23][24] Hy het ook ’n komiese vollengtedrama, Vaderloos, geskryf wat sy broer Aleksander afgemaak het as ’n "onvergeeflike, maar onskuldige verdigsel".[25] Tsjechof was ook in ’n paar liefdesverhoudings, onder andere met die vrou van ’n onderwyser.[22]
In 1879 het Tsjechof die skool verlaat en by sy gesin in Moskou aangesluit nadat hy toelating gekry het tot die mediese universiteit in Moskou.[26]
Vroeë skryfwerk
Tsjechof het nou verantwoordelikheid vir die gesin aanvaar.[27] Om hulle te onderhou en sy studiegeld te betaal, het hy daaglikse kort, humoristiese sketse oor die lewe in Rusland geskryf. Baie was onder skuilname soos Antosja Tsjechonte (Антоша Чехонте) en Man sonder ’n milt (Человек без селезенки). Hy het mettertyd die reputasie gekry van ’n satiriese verteller oor die Russiese straatlewe, en teen 1882 het hy geskryf vir die tydskrif Oskolki (Fragmente) van Nikolai Leikin, een van die vooraanstaande uitgewers van dié tyd.[28] Tsjechof se aanslag was in dié tyd growwer as wat uit sy latere fiksie bekend is.[29][30]
In 1884 het Tsjechof as geneesheer gekwalifiseer. Hy het dit as sy hoofloopbaan beskou, hoewel hy min verdien en die armes verniet behandel het.[31] In 1884 en 1885 het hy bloed begin ophoes en in 1886 het dit vererger. Hy wou nie aan sy gesin en vriende erken hy het tuberkulose nie,[14] maar het dit aan Leikin erken.[32] Hy het vir weektydskrifte bly skryf en algaande genoeg geld verdien om sy gesin na al hoe beter blyplekke te skuif.
Vroeg in 1886 is hy genooi om vir een van die gewildste koerante in Sint Petersburg, Nowoje Wremja, te skryf wat aan die miljoenêr en magnaat Aleksei Soeworin behoort het – hy het twee keer soveel as Leikin per reël betaal en Tsjechof drie keer soveel plek toegelaat.[33] Soeworin het ’n lewenslange vriend geword, en dalk Tsjechof se beste vriend.[34][35]
Kort voor lank het Tsjechof wyd aandag begin trek. Die 64-jarige Dmitri Grigorowitsj, ’n bekende Russiese skrywer van destyds, het aan Tsjechof geskryf nadat hy een van sy kortverhale gelees het:[36] "Jy het ware talent, ’n talent wat jou in die voorste linie van skrywers van die nuwe geslag plaas." Hy het Tsjechof aangeraai om minder te skryf en op letterkundige gehalte te konsentreer.
Volgens Tsjechof het die brief hom hard getref. Hy erken: "Ek het my stories geskryf soos verslaggewers berigte oor brande sou skryf – meganies, halfbewus, en ek het niks omgegee vir my lesers of myself nie."[37]" Dit was waarskynlik nie heeltemal waar nie, want vroeë manuskripte onthul Tsjechof het dikwels met aandag geskryf en aanhoudend daarop verbeter.[38]
Grigorowitsj se raad het egter die 26-jarige tot ’n ernstiger, artistieke ambisie geïnspireer. In 1888, met ’n bietjie toutjiestrekkery deur Grigorowitsj, het Tsjechof se kortverhaalversameling In die skemering (W Soemerkach) die gesogte Poesjkin-prys gewen "vir die beste letterkundige werk wat deur hoër artistieke waarde gekenmerk word".[39]
Keerpunte
Teen 1887 was Tsjechof uitgeput weens te veel werk en swak gesondheid, en in dié jaar het hy na Oekraïne gereis. Dit het hom weer onder die indruk van die skoonheid van die steppe gebring.[40]
Met sy terugkeer het hy begin skryf aan die lang kortverhaal Die Steppe. Hy beskryf ’n reis per perdekar oor die steppe soos gesien deur die oë van ’n jong seun wat van die huis af weggestuur word om elders te gaan woon, en sy metgeselle, ’n priester en handelaar. Dit was ’n groot stap vooruit vir Tsjechof en toon baie van die volwassenheid van sy latere fiksie. Dit is ook in ’n letterkundetydskrif, Sewerni Westnik (Noordelike Boodskapper), gepubliseer in plaas van ’n koerant.[41]
In die herfs van 1887 het ’n teaterbestuurder met die naam Korsj vir Tsjechof ’n kommissie gegee vir ’n toneelstuk, en die resultaat was Iwanof, wat binne twee weke geskryf is en daardie November opgevoer is. Hoewel die ondervinding vir Tsjechof "weersinwekkend" was en hy ’n komiese beskrywing van die chaotiese produksie in ’n brief aan sy broer Aleksander gegee het, was die toneelstuk ’n treffer en is dit, tot Tsjechof se verbasing, as oorspronklik beskryf.[42]
Hoewel Tsjechof dit destyds nie ten volle besef het nie, dien sy toneelstukke soos Die Seemeeu (1895), Oom Wanja (1897), Drie Susters (1900) en Die Kersieboord (1903) tot vandag toe as ’n rewolusionêre hoeksteen van wat gesonde verstand in toneelspel is: ’n poging om die manier waarop mense werklik met mekaar praat en teenoor mekaar optree, realisties weer te gee.
Michail Tsjechof, self ’n skrywer, beskou Iwanof as ’n sleuteloomblik in sy broer se intellektuele ontwikkeling en letterkundige loopbaan.[14] Uit dié tydperk kom ’n opmerking wat as "Tsjechof se geweer" bekend geraak het: ’n vereiste dat elke element in ’n verhaal noodsaaklik en onvervangbaar moet wees, en dat enigiets anders verwyder moet word:[43][44][45]
Haal alles uit wat geen betrekking op die storie het nie. As jy in die eerste hoofstuk skryf daar hang ’n geweer teen die muur, is dit noodsaaklik dat die geweer in die tweede of derde hoofstuk afgaan. As dit nie afgevuur gaan word nie, moet dit nie daar hang nie.
Die dood van Tsjechof se broer Nikolai in 1889 aan tuberkulose het gelei tot ’n Somber storie, wat in daardie September voltooi is, oor ’n man wat aan die einde kom van wat hy besef ’n doellose lewe was.[47][48] Michail Tsjechof, wat skryf oor sy broer se depressie en rusteloosheid ná Nikolai se dood, het in dié tyd as deel van sy studies in die regte navorsing oor tronke gedoen en Anton Tsjechof, op soek na ’n doel in sy eie lewe, het kort daarna self behep geraak met tronkhervormings.[14]
Sachalin
In 1890 het Tsjechof na die eiland Sachalin in die Russiese Verre-Ooste gereis, waar ’n Goelag-strafkamp was. Dit was ’n uitputtende reis per trein, perdewa en rivierboot. Hy het drie maande lank op die eiland gebly en onderhoude gevoer met duisende gevangenes en setlaars vir ’n sensus. Die briewe wat hy tydens sy lang reis na Sachalin geskryf het, word as van sy bestes beskou.[49] Sy opmerkings teenoor sy suster oor Tomsk het berug geword.[50][51]
"Tomsk is is ’n baie saai stad. Te oordeel na die dronklappe wat ek ontmoet het en die intellektuele mense wat na die hotel gekom het om my te kom groet, is die inwoners ook baie saai."[52]
Tsjechof het baie dinge op Sachalin gesien wat hom geskok en woedend gemaak het, soos geseling, bedrog met voorraad en gedwonge prostitusie onder vroue. Hy het geskryf: "Daar was tye dat ek gevoel het ek sien voor my die uiterste grense van die mens se degradasie."[53][54] Hy is veral getref deur die lot van die kinders wat saam met hulle ouers in die kampe moes bly:
Op die Amoer-stoomskip op pad na Sachalin was daar ’n gevangene wat sy vrou vermoor het en boeie aan sy bene gehad het. Sy dogtertjie, ’n meisie van ses, was saam met hom. Ek het opgemerk hoe die meisie oral waar die gevangene gaan, agter hom aanhardloop en aan sy boeie vashou. Snags het die kind saam met die misdadigers en soldate geslaap, almal saam op ’n hoop.[55]
Tsjechof het later gesê welsyn is nie die antwoord nie, maar dat die regering ’n plig het om die menslike behandeling van die gevangenes te finansier. Sy bevindings is in 1893 en 1894 gepubliseer as Ostrof Sachalin (Sachalin-eiland), ’n werk van sosiologie, nie letterkunde nie.[56][57] Tsjechof het ’n letterkundige werk ook oor Sachalin geskryf: die kortverhaal Die Moord.[58] Die laaste deel speel op Sachalin af, waar die moordenaar Jakof in die nag kool laai terwyl hy huis toe verlang.
Melichowo
In 1892 het Tsjechof die klein landgoed Melichowo by Lopasnja gekoop. Hy het saam met sy ouers daar gaan woon en sy hulp as geneesheer aangebied in ’n cholera-epidemie in die omgewing.[59]
Sy broer Michail, ’n lid van die huishouding daar, het geskryf:
Van die eerste dag dat Tsjechof na Melichowo verhuis het, het die siekes binne 20 myl [32 km] na hom begin stroom. Hulle het te voet gekom en is met perdekarre aangery, en hy is dikwels kom haal na pasiënte wat ver was. Soms het boervroue en -meisies van vroeg soggens voor sy deur gewag.[60]
Tsjechof het baie geld op medisyne uitgegee, maar die ure lange reise om die siekes te besoek was die grootste uitgawe. Dit het ook vir hom minder tyd gelaat om te skryf.[60] Tog het sy werk as geneesheer sy skryfwerk verryk deurdat hy in noue kontak gebring is met alle vlakke van die Russiese gemeenskap. Hy het byvoorbeeld eerstehands die kleinboere se ongesonde en beknopte lewensomstandighede ervaar wat hy in sy kortverhaal Kleinboere oproep.
Hy het ook die rykes besoek en in sy notaboek aangeteken: "Aristokrate? Dieselfde lelike lywe en fisieke onsindelikheid, dieselfde tandelose ouderdom en weersinwekkende dood as met markvroue."[61]
In 1894 het Tsjechof sy toneelstuk Die Seemeeu in ’n hut begin skryf wat hy in die boord van Melichowo laat bou het. In die twee jaar sedert hy na die landgoed getrek het, het hy die huis hermeubileer, landbou en tuinbou beoefen, die boord en dam versorg en baie bome geplant. Laasgenoemde het hy, volgens Michail, versorg "asof dit sy kinders is. Nes kolonel Wersjinin in sy Drie Susters het hy, terwyl hy na hulle kyk, gedroom oor hoe hulle oor drie- of vierhonderd jaar sou wees."[14]
Die eerste nag van Die Seemeeu in die Aleksandrinski-teater in Sint Petersburg op 17 Oktober 1896 was ’n fiasko. Die gehoor het geboe en Tsjechof het die verhoog afgesweer.[62] Maar die stuk het die teaterdirekteur, Wladimir Nemirowitsj-Dantsjenko, so beïndruk dat hy sy kollega Konstantin Stanislafski oorreed het om ’n nuwe produksie daarvan in 1898 op die been te bring vir die innoverende Moskouse Kunsteater.[63] Stanislafski het die stuk laat slaag en Tsjechof se belangstelling in toneelstukke weer laat opvlam.
Die Kunsteater het nog kommissies vir toneelstukke aan Tsjechof gegee en het die volgende jaar Oom Wanja opgevoer, wat Tsjechof in 1896 voltooi het.[64]
Jalta
In Maart 1897 het Tsjechof ernstige bloeding op sy longe gehad terwyl hy op besoek aan Moskou was. Hy is met groot moeite oorreed om in ’n kliniek opgeneem te word. Die dokters het tuberkulose aan die boonste deel van sy longe gediagnoseer en ’n verandering van lewenstyl voorgestel.[65]
Ná sy pa se dood in 1898 het Tsjechof ’n stuk grond aan die buitewyke van Jalta gekoop en ’n villa daarop laat bou. Hy, sy ma en sy suster het die volgende jaar soontoe verhuis. Hoewel hy bome en blomme geplant, honde en mak kraanvoëls aangehou en gaste soos Leo Tolstoi en Maksim Gorki ontvang het, was Tsjechof altyd verlig om sy "warm Siberië" agter te laat vir reise na Moskou en oorsee. Hy het belsuit om terug te trek na Taganrog sodra water soontoe aangelê is.[66][67] In Jalta het hy nog twee toneelstukke vir die Kunsteater geskryf. Hy het moeiliker geskryf – langer as ’n jaar aan Drie Susters en Die Kersieboord.[68]
Op 25 Mei 1901 het Tsjechof stil-stil met Olga Knipper getrou vanweë sy vrees vir huwelike.[69][70] Sy was ’n voormalige beskermling en minnares van Nemirowitsj-Dantsjenko wat hy die eerste keer ontmoet het tydens kleedrepetisies vir Die Seemeeu.[71] Tot in daardie stadium het Tsjechof, wat as Rusland se "ontwykendste letterkundige oujongkêrel" bekend was,[72] kortstondige liaisons en besoeke aan bordele verkies.[73] Hy het eenkeer aan Soeworin geskryf:
Natuurlik sal ek trou as jy wil hê ek moet. Maar op hierdie voorwaardes: Alles moet wees soos voorheen – dit wil sê, sy moet in Moskou woon en ek op die platteland, en ek sal haar kom besoek... Ek belowe ek sal ’n uitstekende man wees, maar gee my ’n vrou wat, soos die maan, nie elke dag in my lug sal verskyn nie.[74]
Die brief het profeties blyk te wees oor Tsjechof se ooreenkoms met Olga: Hy het hoofsaaklik in Jalta gebly en sy in Moskou, waar sy toneelgespeel het. In 1902 het Olga ’n miskraam gehad. Die Russiesdosent Donald Rayfield het bewyse gelewer, wat op die paartjie se briewe geskoei was, dat die baba verwek is in 'n tyd toe Tsjechof en Olga nie saam was nie, hoewel Russiese geleerdes die bewering verwerp.[75][76] Die letterkundige nalatenskap van dié langafstandhuwelik is 'n korrespondensie met juweeltjies van teatergeskiedenis, insluitende klagtes oor Stanislafski se redigeringsmetodes en Tsjechof se advies aan Olga oor optrede in sy toneelstukke.[77]
In Jalta het Tsjechof een van sy beroemdste stories geskryf:[78] Die Dame met die Hondjie.[79] Dit gaan oor wat aanvanklike ’n kortstondige verhouding is tussen ’n siniese getroude man en ’n ongelukkig getroude vrou wat mekaar op vakansie in Jalta ontmoet. Nie een verwag dat iets daaruit sal ontwikkel nie. Onverwags raak hulle egter mettertyd verlief en loop hulle die risiko van ’n skandaal en om die sekuriteit van albei se gesinslewe te verloor. Die storie gee hulle gevoelens vir mekaar wonderlik weer, veral die innerlike transformasie wat die siniese man ondergaan vanweë die liefde en hulle onvermoë om die saak op te los deur óf van hulle gesinne óf mekaar af te sien.[80]
Dood
Teen Mei 1904 was Tsjechof terminaal siek aan tuberkulose. Michail Tsjechof het later vertel enigiemand wat hom gesien het, het geweet die einde is nie ver nie, "maar hoe nader die einde gekom het, hoe minder het hy dit blykbaar besef".[14] Op 3 Junie het hy saam met Olga na die Duitse spa-dorp Badenweiler in die Swartwoud vertrek, van waar hy oënskynlik vrolike briewe vir sy suster, Masja, geskryf en die kos en omgewing beskryf het. Hy het haar en sy ma verseker hy raak beter. In sy laaste brief het hy gekla oor hoe Duitse vroue aantrek.[81]
In 1908 het Olga oor haar man se laaste oomblikke geskryf:
Anton het ongewoon regop gesit en hard en duidelik gesê (hoewel hy feitlik geen Duits geken het nie): "Ich sterbe." ("Ek sterf.") Die dokter het hom kalmeer, ’n naald geneem, hom ’n inspuiting van kanfer gegee en sjampanje bestel. Anton het ’n volle glas geneem, daarna gekyk, vir my geglimlag en gesê: "Ek het lank laas sjampanje gedrink." Hy het dit gedrink en stil op sy linkersy gelê, en ek het net tyd gehad om na hom te hardloop en oor die bed te leun om sy naam te roep, maar hy het ophou asemhaal en het so vreedsaam soos ’n kind geslaap ...[82]
Remove ads
’n Paar maande voor sy dood het Tsjechof aan die skrywer Iwan Boenin vertel hy dink mense sal sy werk nog sewe jaar lank lees. "Hoekom sewe?" het Boenin gevra. "Wel, sewe en ’n half," het Tsjechof geantwoord. "Dis nie sleg nie. Ek het nog ses jaar om te lewe."[83]
Tsjechof se reputasie ná sy dood het sy voorspelling ver oortref. Die ovasies vir die toneelstuk Die Kersieboord in die jaar van sy dood het die Russiese gehore se groot dunk van die skrywer weerspieël, en dit het hom as die gewildste letterkundige ster gevestig naas Tolstoi, wat ses jaar langer as hy gelewe het. Tolstoi was ’n groot bewonderaar van Tsjechof se kortverhale en het ’n reeks in ’n boek laat bind wat hy as "beste gehalte" en "tweede beste gehalte" beskou het. In die eerste kategorie was: Kinders, Die Koormeisie, ’n Toneelstuk, Tuis, Ellende, Die Wegloper, In die Hof, Wanka, Dames, ’n Boosdoener, Die Seuns, Duisternis, Vaak, Die Helpmaat en Die Liefling. In die twee kategorie was: ’n Oortreding, Hartseer, Die Heks, Werotsjka, In ’n Vreemde Land, Die Kok se troue, ’n Vervelige Saak, ’n Omwenteling, O! Die Publiek!, Die Masker, ’n Vrou se Geluk, Senuwees, Die Troue, ’n Weerlose Skepsel en Boervroue.[84]
Tsjechof se werk is ook geprys deur verskeie van Rusland se invloedrykste radikale politieke denkers. As enigiemand getwyfel het aan die somberheid en ellendige armoede van Rusland van die 1880's, het die anargis Pjotr Kropotkin geskryf, "lees net Tsjechof se romans!"[85] Die filosoof en digter Raymond Tallis het verder vertel Wladimir Lenin het geglo hy het ’n rewolusionêre geword nadat hy die kortverhaal Saal No. 6 gelees het.[86] Nadat hy dit gelees het, het Lenin glo gesê: "Ek het absoluut gevoel of ek self in Saal 6 toegesluit is!"[87]
In Tsjechof se leeftyd het die meeste Britse en Ierse resensente nie van sy werk gehou nie; E.J. Dillon het gedink Tsjechof se onbestendige, ruggraatlose, swerwende mense is afstootlik, en R.E.C. Long het gesê Tsjechof se karakters is weersinwekkend en dat Tsjechof "dit geniet het om die laaste stukkies waardigheid van die menslike siel af te stroop".[88] Ná Tsjechof se dood is sy werk in heroënskou geneem. Constance Garnett het met sy vertalings in Engels baie lesers gewen, asook die bewondering van skrywers soos James Joyce, Virginia Woolf en Katherine Mansfield, wie se storie "The Child Who Was Tired" soortgelyk aan Tsjechof se "Vaak" is.[89]
Die Russiese resensent D.S. Mirsky, wat in Engeland gewoon het, het Tsjechof se gewildheid in dié land verduidelik aan die hand van sy "ongewone verwerping van wat ons heroïese waardes kan noem".[90] In Rusland self het Tsjechof se dramas uit die mode geraak ná die rewolusie, maar dit is later in die Sowjet-kanon opgeneem. Die karakter Lopachin is byvoorbeeld herskep in ’n held van die nuwe orde wat uit ’n nederige agtergrond uitstyg en eindelik die rykes se landgoede oorneem.[91][92]
Een van die eerste nie-Russe wat Tsjechof se toneelstukke geprys het, is George Bernard Shaw, wat vir sy Heartbreak House die subtitel "A Fantasia in the Russian Manner on English Themes" gegee het. Hy het die ooreenkomste uitgewys tussen die penarie van die Britse grondbesittersklas en dié van hulle Russiese eweknieë soos deur Tsjechof uitgebeeld: "dieselfde aangename mense, dieselfde volslae futiliteit".[93]
In die VSA het Tsjechof se werk eers effens later gewild geword, hoofsaaklik danksy die invloed van Stanislafski se stelsel van toneelspel, met sy idee van subteks (wat nie uitdruklik deur die karakters of skrywer weergegee word nie): "Tsjechof het dikwels nie sy gedagtes in dialoog weergegee nie," het Stanislafski geskryf, "maar deur verposings of tussen die lyne of in antwoorde wat uit ’n enkele woord bestaan ... die karakters voel en dink dikwels goed wat nie deur hulle gesê word nie."[94][95]
Die Group Theatre in New York het veral die subteksbenadering tot drama ontwikkel en geslagte van Amerikaanse dramaturge, draaiboekskrywers en akteurs beïnvloed, insluitende Clifford Odets, Elia Kazan en veral Lee Strasberg. Strasberg se Actors Studio en die metodebenadering tot toneelspel het op hulle beurt weer baie akteurs beïnvloed, soos Marlon Brando en Robert de Niro, hoewel die Tsjechof-tradisie teen daardie tyd verwring is deur ’n preokkupasie met realisme.[96] In 1981 het die dramaturg Tennessee Williams Die Seemeeu verwerk as The Notebook of Trigorin. Een van Anton se broerskinders, Michael Chekhov, sou ook baie tot moderne teater bydra, veral met sy unieke toneelspelmetodes, wat Stanislafski se idees verder ontwikkel het.
Ondanks Tsjechof se reputasie as ’n dramaturg, meen William Boyd sy kortverhale is sy grootste prestasie.[97] Raymond Carver, wat die kortverhaal "Errand" oor Tsjechof se dood geskryf het, het gesê Tsjechof was die grootste van alle kortverhaalskrywers:
Tsjechof se stories is nou so wonderlik (en noodsaaklik) as toe hulle die eerste keer verskyn het. Dit is nie net die enorme hoeveelheid stories wat hy geskryf het nie – want min skrywers, indien enige, het meer geskryf – dit is die ongelooflike reëlmaat waarmee hy meesterstukke geskep het, stories wat ons ablusie gee sowel as behaag en ontroer, wat ons emosies ontbloot op maniere wat net ware kuns kan regkry.[98]
Ernest Hemingway, nog ’n skrywer wat deur Tsjechof beïnvloed is, was minder vleiend: "Tsjechof het sowat ses goeie stories geskryf. Maar hy was ’n amateurskrywer."[99] Vladimir Nabokov het Tsjechof se "mengelmoes van verskriklike prosaïsmes, pasgemaakte epifette, herhalings" gekritiseer.[100][101] Maar hy het ook verklaar: "Tog is dit sy werk wat ek sal saamvat na ’n ander planeet."[102] En hy het "Die Dame met die Hondjie" genoem "een van die beste stories wat nog geskryf is" in sy uitbeelding van ’n problematiese verhouding. Hy het gesê Tsjechof skryf "op die manier waarop een mens die belangrikste dinge in sy lewe aan ’n ander sal vertel, stadig maar tog sonder onderbreking, in ’n effens gedempte stem."[103]
Alan Twigg, die hoofredakteur en uitgewer van die Kanadese boekresensietydskrif B.C. BookWorld, het geskryf:
Tsjechof het ook die werk van Japannese dramaturge soos Shimizu Kunio, Yōji Sakate en Ai Nagai beïnvloed. Resensente het ’n ooreenkoms opgemerk in hoe Tsjechof en Shimizu ’n mengsel van ligte humor en intense uitbeeldings van verlange gebruik.[105] Sakate het verskeie van Tsjechof se toneelstukke verwerk.[106] Nagai het dieselfde gedoen, onder meer met Drie Susters, en dit omskep in sy styl van satiriese realisme terwyl hy nadruk lê op die sosiale kwessies in die toneelstuk.[106]
Tsjechof se werk is vir die groot skerm verwerk, insluitende Sidney Lumet se Sea Gull en Louis Malle se Vanya on 42nd Street. Laurence Olivier se finale poging as regisseur was ’n 1970-verwerking van die prent Three Sisters, waarin hy ook ’n byspeler was. Tsjechof se werk het ook al as inspirasie gedien vir verskeie rolprente of is daarin genoem. In Andrei Tarkofski se prent van 1975, The Mirror, bespreek karakters die kortverhaal "Saal No. 6". Woody Allen is deur Tsjechof beïnvloed en in baie van sy prente is daar verwysings na Tsjechof se werk, insluitende Love and Death (1975), Interiors (1978) en Hannah and Her Sisters (1986). Die Kersieboord het ’n rol in die komedieprent Henry's Crime (2011) en deel van ’n verhoogopvoering van Drie Susters is te sien in die 2014-dramaprent Still Alice.
Verskeie van Tsjechof se kortverhale is verwerk vir episodes van die Indiese TV-reeks van 1986 Katha Sagar. Nog ’n Indiese TV-reeks, Chekhov Ki Duniya, is in die 1990's vertoon. Verskeie van Tsjechof se werke is daarin verwerk.[107] Die Palme d'Or-wenner Winter Sleep van die Turkse regisseur en draaiboekskrywer Nuri Bilge Ceylan is ’n verwerking van Die Vrou, ’n kortverhaal deur Tsjechof.
Remove ads
Tsjechof het tussen 1880 en 1903 byna 300 prosawerke geskryf. Die meeste daarvan is kortverhale, al is sommige lank genoeg om novelles of romans genoem te word. ’n Paar van die bekendstes is:
- Kortverhale
- Die Hol Spieël (1883)
- Die Sweedse Lucifer (1883)
- Die Afgevaardigde (1883)
- ’n Verskriklike Nag (1884)
- Twee Briewe (1884)
- Uit die Herinneringe van ’n Idealis (1885)
- Die Drama op die Jag (1885, roman)
- Die Redekunstenaar (1886)
- Die Dames (1886)
- Voortreflike Mense (1886)
- Die Oortolliges (1886)
- Vyande (1887)
- Uit die Dagboek van ’n Opvlieënde Mens (1887)
- Die Weddenskap (1888)
- ’n Treurige Geskiedenis (1889)
- Perdediewe (1890)
- Die Tweegeveg (1891)
- My Vrou (1892)
- Saal No. 6 (1892)
- Die Verhaal van ’n Onbekende (1893, novelle)
- Wolodja die Grote en Wolodja die Kleine (1893)
- Die Swart Monnik (1894)
- Vroueheerskappy (1894)
- Die Viool van Rotschild (1894)
- Witkoppie (1895)
- My Lewe (1896, novelle)
- Die Boere (1897)
- Die Dame met die Hondjie (1899)
- In die Ravyn (1900)
- Die Biskop (1902)
- Dramas
- Iwanof (1887-'89)
- Die Meeu (1896)
- Oom Wanja (1897)
- Drie Susters (1900-'01)
- Die Kersieboord (1903-'04)
- Langs die Groot Weg (1885)
- ’n Swanesang (1887-'88)
- Die Beer (1888)
- Die Huweliksaansoek (1888-'89)
- Die Bruilof (1889-'90)
- Die Jubileum (1891)
- Oor die Skandaligheid van Tabak (1902)
- Niefiksie
- Sachalin-eiland (1893-'94)
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads