Tronk

'n Tronk of gevangenis is 'n gebou of kompleks van geboue waar mense opgesluit word. Mense wat in 'n tronk aangehou word, word gevangenes of prisoniers genoem. Die personeel wat die tronk beman en bedryf word tronkbewaarders genoem. Mans, vrouens en jeugdiges word apart aangehou.

Die binnekant van Baghdad se Sentrale Gevangenis.

'n Tronksel.

In die moderne samelewing word tronke algemeen as deel van die regstelsel ingespan om verhoorafwagtendes en veroordeelde misdadigers aan te hou. Na arrestasie word verhoorafwagtende gevangenes aangehou sodat hulle voor 'n hof gebring kan word. As hulle 'n vaste adres het en nie 'n vlugrisiko inhou nie, kan hulle op borgtog vrygelaat word. Daarteenoor word veroordeelde kriminele vir 'n spesifieke periode gevangenisstraf opgelê. Dit dien as 'n vorm van straf, maar ook om hulle te rehabiliteer, of as dit nie moontlik is nie, uit die vrye samelewing te verwyder. Sulke gevangenes word soms vroeër, onder streng voorwaardes, op parool vrygelaat.

Outoritêre regimes gebruik soms ook tronke as 'n instrument vir politieke onderdrukking, waar politieke andersdenkendes aangehou word. Dié gebruik is egter onwettig in terme van internasionale reg. Ten tye van oorlog of konflik, kan gevangenes ook in militêre tronke (soos konsentrasiekampe) geïnterneer word.

Tronke word ook soms vir teregstellings gebruik. In lande waar die doodstraf toegepas word, word mense in tronke aangehou tot hulle tereggestel word.

Tronke word gewoonlik deur hoë mure, hekke en uitkykposte omring. Streng toegangsbeheer word toegepas om te verseker dat prisoniers nie ontsnap nie. Selfs binne die tronk is daar gewoonlik verskeie hekke om die beweging van die aangehoudenes te beheer. Die gevangenes slaap in klein geslote kamers wat selle genoem word. 'n Tipiese sel het 'n bed, toilet en 'n wasbak. Gevangenes word daagliks vir 'n beperkte tyd uit hulle selle (maar nogsteeds binne die tronk) gelaat om te eet, te oefen of sekere take te verrig (soos kosmaak en skoonmaak).

Besoekers word sommige dae vir kort periodes in 'n aparte besoekersarea toegelaat. Afhangende van die klassifikasie van 'n gevangene mag hy 'n publieke telefoon gebruik, sport beoefen of televisie kyk. Die administratiewe kantoor en gesondheidskliniek kan gewoonlik ook daagliks besoek word.

In Suid-Afrika word tronke meestal deur die Suid-Afrikaanse Departement van Korrektiewe Dienste bestuur. Voorbeelde hiervan is die Kgosi Mampuru II-beheergebied in Pretoria en die Drakenstein-gevangenis in die Paarl. Die Mangaung-gevangenis in Bloemfontein is 'n voorbeeld van 'n privaatbestuurde tronk.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Tronk.
• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir tronk.