Stellaland
From Wikipedia, the free encyclopedia
Stellaland, amptelik Republiek Stellaland & Het Land Goosen, ná die unifikasie met Goosen Verenigde Staten van Stellaland, was vanaf 1882 tot 1885 'n onafhanklike Boererepubliek in die noordelike deel van die destydse Kaapkolonie en nou deel van Suid-Afrika.
| |||||
| |||||
 | |||||
| Hoofstad | Vrijburg 26°57′S 24°44′O | ||||
| Taal/Tale | Nederlands, Afrikaans, Tswana | ||||
| Godsdiens | Nederduits Gereformeerde Kerkfamilie | ||||
| Regering | Republiek | ||||
| Administrator | |||||
| - van Stellaland | Gerrit Jacobus van Niekerk | ||||
| - van Goosen | Nicolaas Claudius Gey van Pittius | ||||
| Wetgewer | Die Bestuur | ||||
| Geskiedenis | |||||
| - Stigting | 26 Julie 1882 | ||||
| - Stigting van Goosen | Oktober 1882 | ||||
| - Unifikasie | Augustus 1883 | ||||
| - Anneksie deur die Zuid-Afrikaansche Republiek | September 1884 | ||||
| - Britse inval | Desember 1885 | ||||
| - Britse anneksie | Augustus 1885 | ||||
| Oppervlakte | |||||
| - Stellaland[1] | 15 500 km2 5 985 sq mi | ||||
| - Goosen[1] | 10 400 km2 4 015 sq mi | ||||
| Bevolking | |||||
| - Stellaland[1] skatting | 20 500 | ||||
| Digtheid | 1,3 /km² 3,4 /sq mi | ||||
| - Goosen[1] skatting | 17 000 | ||||
| Digtheid | 1,6 /km² 4,2 /sq mi | ||||
| Geldeenheid | Pond (£) | ||||
Vandag word die naam steeds gebruik om die streek aan te dui wat die dorpe Vryburg, Stella en Reivilo insluit, asook kleiner plekke soos Bray, Tosca en Vorstershoop.
Die naam kom van Stella, die Latynse woord vir ster en is blykbaar gekies omdat daar 'n komeet in die nagruim sigbaar was tydens die gevegte wat aanleiding gegee het tot die stigting van die republiek. Daar is ook 'n dorp met die naam Stella naby Vryburg.
Geskiedenis
Die republiek het ontstaan nadat Boere betrokke geraak het by 'n konflik tussen twee swart stamme, die Batlaping en die Korannas. Albei groepe het wit huursoldate gewerf. David Massouw, die leier van die Korannas, het aan die Boere plase beloof. Toe die konflik in Julie 1882 beëindig is, het 416 van die Boere wat plase ontvang het, hulleself as vryburgers beskou en Stellaland op 26 Julie 1882 as hulle eie onafhanklike republiek uitgeroep.
Vryburg, die hoofdorp, is toe uitgelê op 'n plek wat die Tswanas as Huhudi (Tswana vir "lopende water") ken.
Gerrit Jacobus van Niekerk (1849-1896) was die eerste (en enigste) president van die republiek wat in Augustus 1883 formeel geproklameer is.
Stellaland het 'n eenvoudige administrasiestelsel ontwikkel en op 23 Februarie 1883 ’n Volksraad in plek gestel. Die grondwet van die Zuid-Afrikaansche Republiek is aanvaar.
Op 11 Oktober 1883 sluit Stellaland en Goosen, 'n naburige onafhanklike gebied, 'n voorlopige ooreenkoms om saam te smelt om die "Verenigde State van Stellaland" te vorm, maar dit is nie uitgevoer nie en hulle het aparte state gebly.
Stellaland wou met die Transvaalse Republiek verenig, maar die Britse regering het dit teengestaan en wou hê dat die westelike grens van die Transvaal gehandhaaf moet word. Gedurende Februarie 1885 het 'n Britse ekspedisiemag onder Sir Charles Warren die dorp ingeneem en op 30 September 1885 die gebied by Brits-Betsjoeanaland ingelyf, wat toe in 1895 deel van die Kaapkolonie geword het. In 1910 het die Kaapkolonie die Kaapprovinsie (een van die vier provinsies van die Unie van Suid-Afrika en later die Republiek van Suid-Afrika) geword. Gedurende die tuisland-era, was Vryburg en omstreke 'n "wit eiland" in die onafhanklike tuisland Bophuthatswana. Sedert 1994, toe die land in nege provisies ingedeel is, is hierdie gebied deel van die Bophirima ("Westelike")-streek van die Noordwes-provinsie van Suid-Afrika.
Vlag
- Hoofartikel: Vlag van Stellaland.
Stellaland het minstens drie vlae gehad. Die eerste was blou met 'n rooi ster daarop. Die tweede was groen met 'n wit ster daarop. Die derde, wat slegs deur die Bestuur gebruik is en as die 'standaard' bekend gestaan het, was groen met die staatswapen daarop. Laasgenoemde is in 1885 aan koningin Victoria gestuur[2] en in 1934 deur koning George V terugbesorg.[3]
'n Ander vlag, van groen en rooi met 'n agtpuntige wit ster daarop, wat sedert 1952 in verskeie boeke as die Stellalandse vlag voorgegee is, is eintlik van onbekende herkoms.
Posseëls
In Februarie 1884 het Stelland hulle eie posseëls uitgegee, met 5 verskillende waardes. Hierdie seëls is vandag baie skaars en sommige eksemplare is meer as R5000 werd.
Sien ook
Verwysings
Bronne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
