sterrebeeld From Wikipedia, the free encyclopedia
Berenike se Hare (Latyn: Coma Berenices) is ’n tradisionele asterisme wat later een van die 88 moderne sterrebeelde geword het. Dit is naby die Leeu geleë en het vroeër tot dié sterrebeeld behoort. Dit bevat onder meer die galaktiese noordpool. Die naam verwys na die legende van koningin Berenike II van Egipte, wat haar lang hare geoffer het.
| Berenike se Hare | ||||
 | ||||
| Latynse naam | Coma Berenices | |||
| Genitief | Comae Berenices | |||
| Afkorting | Com | |||
| Waarnemingsdata (Epog J2000) | ||||
| Regte klimming | 12,76h | |||
| Deklinasie | 21,83º | |||
| Grootte | 386 vk. grade (42ste) | |||
| Kwadrant | NQ3 | |||
| Besonderhede | ||||
| Hoofsterre | 3 | |||
| Helderste ster | Beta Comae Berenices | |||
| Naaste ster | Beta Comae Berenices | |||
| Sterre helderder as 3 m | 0 | |||
| Sterre met planete | 4 | |||
| Messier-voorwerpe | 8 | |||
| Bayer-/Flamsteed-sterre | 44 | |||
| Simboliek | Die hare van koningin Berenike II van Egipte | |||
| Meteoorreëns | Coma Berenicids | |||
| Aangrensende sterrebeelde | ||||
| Jaghonde, Groot Beer, Leeu, Maagd, Veewagter | ||||
| ||||
Berenike se Hare is een van die min sterrebeelde wat na ’n historiese figuur genoem is – in dié geval die vrou van Ptolemeus III van Egipte, die koning onder wie Alexandrië ’n belangrike kultuursentrum geword het.
In 243 v.C. het Ptolemeus opgeruk teen die Seleukiede, wat sy suster vermoor het. Sy jong bruid, Berenike, het aan die godin Afrodite beloof dat sy haar lang, blonde hare, waarop sy baie trots was, sou offer as haar man veilig terugkeer. Sy het dit gedoen ná haar man se tuiskoms en dit in die godin se tempel geplaas.
Teen die oggend was die hare weg. Om die woedende koning te paai, het die hof se sterrekundige, Conon, aangekondig dat die godin so in haar skik was met die offer dat sy die hare in die lug geplaas het. Hy het gewys na ’n swerm sterre, wat sedertdien as Berenike se Hare bekend is.[1]
Die sterrebeeld bestaan uit ’n aantal sterre en word sedert die Hellenistiese Tydperk as ’n asterisme, of sterrepatroon, erken.[2] Tycho Brahe, wat gewoonlik die krediet kry vir die verheffing van Berenike se Hare tot ’n konstellasie, het dit in 1602 in sy sterkatalogus gepubliseer,[2] maar dit is al in 1536 deur die kartograaf Caspar Vopel op ’n ruimtebol aangedui.[3][4][5]
Hoewel Berenike se Hare nie ’n groot sterrebeeld is nie, bevat dit agt Messier-voorwerpe. Dit het baie sterrestelsels en bevat die noordelike deel van die Virgo-sterrestelselswerm. Daar is ook verskeie bolswerms. Hierdie voorwerpe word nie verberg deur ruimtestof nie omdat die sterrebeeld nie in die rigting van die Melkweg se galaktiese vlak lê nie. Juis as gevolg daarvan is daar egter min oop sterreswerms (buiten die Coma Berenike-swerm, wat die noordelike deel van die sterrebeeld oorheers) en verspreide of planetêre newels.
Dit is nie ’n baie helder sterrebeeld nie en het geen sterre helderder as 4 mag nie. Beta Comae Berenices, wat 30 ligjare van die Aarde af is, is teen 4,26 mag die helderste ster. Nes die Son is dit ’n geel hoofreeksster. Dit is nie veel helderder as die Son nie, en dit gee ’n mens ’n idee van hoe flou die son sou gelyk het op ’n afstand van 29,96 ligjare.
Die tweede helderste ster is Alpha Comae Berenices (4,32 mag), ook bekend as Diadem. Dit stel Berenike se kroon voor. Dit is ’n dubbelster met twee geel komponente wat albei van magnitude 5,1 is. Dit het ’n tydperk van 26 jaar en is 47 ligjare van die Aarde af.[6] Met die blote oog lyk dit soos een ster van magnitude 4,3.
Gamma Comae Berenices, wat gesuperimponeer is op die Coma-sterrestelselswerm, is ’n oranje reusester van magnitude 4,4 en is 170 ligjare van hier af.
Daar is nog twee prominente veelvoudige sterre in die sterrebeeld. 35 Comae Berenices is ’n dubbelster met ’n optiese metgesel. Die twee swaartekraggebonde komponente het ’n tydperk van 360 jaar en is 324 ligjare van die Aarde af. Die primêre ster is ’n geel ster van magnitude 5,1 en die sekondêre ster ’n wit ster van magnitude 7,2. Die derde, optiese komponent het ’n magnitude van 9. 24 Comae Berenices is ’n dubbelster met kontrasterende kleure. Die primêre ster is ’n oranje reus van magnitude 5 en is 610 ligjare van die Aarde af; die sekondêre komponent is ’n blou-wit ster met ’n magnitude van 6,6.[6]
Daar is meer as 200 veranderlike sterre in Berenike se Hare, hoewel baie van hulle vreemd is. FK Comae Berenices, wat wissel tussen 8,14 en 8,33 mag oor ’n tydperk van 2,4 dae, is die prototipe vir die klas FK Comae Berenices-veranderlikes. Daar word geglo die veranderlikheid van FK Com-sterre word veroorsaak deur groot, koel vlekke op die roterende oppervlakke van die sterre. FS Comae Berenices is ’n halfgereelde veranderlike ster, ’n rooi reus met ’n minimum magnitude van 6,1 en ’n maksimum magnitude van 5,3. Dit het ’n tydperk van sowat twee maande en is 572 ligjare van hier af.[6]
Die Coma Berenices-sterreswerm het nie ’n Messier- of Bayer-naam nie, maar is ook bekend as Melotte 111. Dit is ’n groot oop sterreswerm wat wissel tussen 5 en 10 mag. Dit sluit verskeie van die sterrebeeld se sterre in wat met die blote oog gesien kan word. 12 Comae Berenices, met ’n magnitude van 4,8, is die swerm se helderste ster. Die swerm is oor ’n groot gebied versprei, meer as 5 grade in deursnee, en is naby γ Coma Berenices. Dit lyk so groot omdat dit relatief naby is: net sowat 270 ligjare ver.
Messier 53 (NGC 5024) is ’n bolswerm met ’n magnitude van 7,7 wat 56 000 ligjare van die Aarde af is. Net een graad van daar is NGC 5053,[7] ’n bolswerm wat yler versprei is en ’n minder digte kern van sterre het. Sy algehele ligsterkte is sowat 16 000 L☉, wat dit een van die dofste bolswerms maak. Dit is in 1784 deur William Herschel ontdek. Dit het ’n magnitude van sowat 9,9. NGC 4147 is ’n effens dowwer (10,2 mag) bolswerm met ’n baie kleiner skynbare grootte.
Berenike se Hare bevat die noordelike deel van die Virgo-sterrestelselswerm (ook bekend as die Coma-Virgo-swerm), wat sowat 60 miljoen ligjare van die Aarde af is.
Die grootste sterrestelsels in die swerm[6] is die spiraalstelsel Messier 100 (NGC 4321), wat 56 miljoen ligjare ver is en van voor af gesien word. Dit het ’n helderheid van 9,4 mag en sy deursnee is meer as 120 000 ligjare. Foto's wys ’n helder kern, twee prominente en ’n klompie sekondêre spiraalarms, asook verskeie stofbane.
Messier 85 (NGC 4382) is ’n elliptiese sterrestelsel en is met ’n magnitude van 9 een van die helderste stelsels in die Virgo-swerm. Sy kern is helder en lyk deur ’n klein teleskoop soos ’n ster.[6]
Messier 98 (NGC 4192) is ’n helder, lang spiraalstelsel wat feitlik van die kant af gesien word. Dit het ’n magnitude van 10. Messier 99 (NGC 4254) is ’n spiraalstelsel wat van voor af gesien word. Nes M98, het dit ’n magnitude van 10. Messier 88 (NGC 4501) is ’n spiraalstelsel met verskeie arms en Messier 91 (NGC 4548) is ’n staafspiraalstelsel.
Die Coma-sterrestelselswerm is noord van die Virgo-swerm geleë. Dit is sowat 230 miljoen tot 300 miljoen ligjare ver. Dit is taamlik groot en bevat 1 000 groot sterrestelsels en moontlik tot 30 000 kleineres. In ’n opname deur Fritz Zwicky in 1957 is 29 951 sterrestelsels in die gebied gemeet wat helderder as 19 mag is.
Vanweë die groot afstand is die meeste van hulle net met groot teleskope sigbaar. Die helderste stelsels is NGC 4889 en NGC 4874, albei van magnitude 13, terwyl die ander stelsels ’n magnitude van 15 of dowwer het. NGC 4889 is ’n reusagtige elliptiese sterrestelsel, wat ook die grootste bekende swartkolk van 21 miljard sonmassas bevat.[8] Die Coma-swerm bevat relatief min spiraalsterrestelsels. Van hulle is NGC 4921 die helderste.[9]
Messier 64 (NGC 4826) is bekend as die Swartoog-sterrestelsel vanweë ’n prominente stofbaan wat voor sy kern verbyloop. Dit is sowat 17 miljoen ligjare ver. Onlangse studies toon die interstellêre gas in die buitestreke draai in die teenoorgestelde rigting as dié in die binnestreke. Sterrekundiges glo dit is omdat minstens een satelliet-sterrestelsel minder as ’n miljard gelede met die Swartoog-stelsel gebots het en dat hulle toe saamgesmelt het. Geen tekens is egter meer te sien van die kleiner stelsel nie; dit is heeltemal in die groter een opgeneem. Tussen die twee roterende gebiede is talle nuwe newels en jong sterre.[10]
NGC 4314 is ’n staafspiraalstelsel wat van voor af gesien word. Dit is sowat 40 miljoen ligjare van hier af. Dit is uniek deurdat sy streek van intense stervorming ’n ring om die kern skep wat deur die Hubble-ruimteteleskoop ontdek is. Die stervorming het maar 5 miljoen jaar gelede begin en kom voor in ’n streek met ’n deursnee van net 1 000 ligjare. Die kern is ook besonders omdat die klein ring self spiraalarms het wat gas in die staaf invoer.[10]
NGC 4565 is ’n bekende spiraalstelsel wat van die kant af gesien word. Dit het ’n magnitude van 10 en lyk gesuperimponeer op die Virgo-swerm, hoewel dit net 20 miljoen ligjare van die Aarde af is. Soos baie stelsels wat van die kant af gesien word, het dit ’n prominent stofbaan en ’n sentrale bol.[6]
NGC 4676, wat soms die "Muis-sterrestelsels" genoem word, is twee interaktiewe sterrestelsels sowat 300 miljoen ligjare van hier af. Hulle was sowat 160 miljoen jaar gelede die naaste aan mekaar en dit het groot streke met stervorming in albei stelsels veroorsaak, asook getysterte van stof, sterre en gas. Daar word geglo hulle sal eindelik een, groot (moontlik elliptiese) stelsel vorm.[10]
Die kwasar PG1247+26° is die helderste kwasar in die sterrebeeld. W Com is eers as ’n veranderlike ster geïdentifiseer en het dus ’n veranderlikester-naam gekry, maar later is ontdek dit is ’n BL Lacertae-voorwerp. Dit is gewoonlik van sowat 16,5 mag, maar het al ’n magnitude van 12 bereik.
Berenike se Hare bevat die galaktiese noordpool, by regte klimming 12h 51m 25s en deklinasie +27° 07′ 48″ (epog J2000.0).
Die meteoorreën Coma Bereniciede duur van Desember tot einde Januarie; dit bereik sy hoogtepunt tussen 18 en 25 Desember.[11]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
