Բուլղարիայի պատմություն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Հնում Բուլղարիայի տարածքը բնակեցված էր թրակիացիներով, որոնք ստեղծեցին Օդրիսյան թագավորությունը՝ մ.թ.ա 5-րդ դարում։ Մ․թ․ա․ 4-րդ դարից եղել է Մակեդոնիայի, իսկ մ.թ. 1-ին դարից Հին Հռոմի (Մեզիա և Թրակիա նահանգներ) տիրապետության տակ։
Բուլղարիայի Հանրապետություն Република Българияno Republika Bǎlgariya |
||||
---|---|---|---|---|
|
||||
Նշանաբան՝
|
||||
Ազգային օրհներգ՝ Мила Родиноno Միլա Ռոդինո (գրադարձություն) |
||||
|
||||
Մայրաքաղաք և ամենամեծ քաղաք | Սոֆիա | |||
Պետական լեզուներ | Բուլղարերեն | |||
Էթնիկ խմբեր (2011) |
|
|||
Կառավարում | Ունիտար պառլամենտական հանրապետություն[1] |
|||
- | Նախագահ | Ռումեն Ռադև | ||
- | Վարչապետ | Բոյկո Բորիսով | ||
Բուլղարիայի պատմություն | ||||
- | Բուլղարական առաջին կայսրություն | 681-1018 | ||
- | Բուլղարական երկրորդ կայսրություն | 1185-1396 | ||
- | Ժամանակակից պետություն՝ | |||
- | Բուլղարիայի անկախության օր | 3 մարտի, 1878 | ||
- | Անկախության օրը Օսմանյան կայսրությունից | 5 հոկտեմբերի, 1908 | ||
- | Ջրային (%) | 2.16[2] | ||
Բնակչություն | ||||
- | 31 դեկտեմբերի, 2018 նախահաշիվը | 7,000,039[3] (104-րդ) | ||
ՀՆԱ (ԳՀ) | 2019 գնահատում | |||
- | Ընդհանուր | $170.655 միլիարդ[4] (75-րդ) | ||
- | Մեկ շնչի հաշվով | $24,485[4] (60-րդ) | ||
ՀՆԱ (անվանական) | 2019 գնահատում | |||
- | Ընդհանուր | $67.044 միլիարդ[4] (74-րդ) | ||
- | Մեկ շնչի հաշվով | $9,619[4] (69-րդ) | ||
Ջինի (2018) | 39.6 | |||
ՄՆԶԻ (2017) | 0.813 (51-րդ) | |||
Արժույթ | Լև (BGN) | |||
Ժամային գոտի | EET (ՀԿԺ+2) | |||
- | Ամռանը (DST) | EEST (ՀԿԺ+3) | ||
Ազգային դոմեն | .bg .бг |
|||
Հեռախոսային կոդ | ++359 |
2-րդ դարից մինչև 6-րդ դարը Բուլղարիայի տարածքը ենթարկվել է բազմաթիվ բարբարոս ցեղերի հարձակմանը։ 395 թվականից եղել է Բյուզանդիայի մաս։ 6-7-րդ դարերում բնակեցված է եղել նախաբուլղարներով և սլավոններով։ 681 թվականին Խան Ասպարուխը հիմնել է Բուլղարական Առաջին թագավորությունը՝ Պլիսկա մայրաքաղաքով։ Պատմության ընթացքում բուլղարները մշտական պատերազմներ են մղել Բյուզանդիայի հետ։ Մոտ 865 թվականին արքայազն Բորիս I-ն ընդունեց քրիստոնեությունը։ Սիմեոն I-ի օրոք երկիրը ապրեց «ոսկե դար»։ 1018 թվականին Բուլղարիան գրավվեց Բյուզանդիայի կողմից։ 1186 թվականին վերականգնվել է պետությունը, որը հայտնի է որպես Երկրորդ Բուլղարական թագավորություն՝ Տառնովոյով մայրաքաղաքով։ Իվան Ասեն II-ի օրոք (կառավարել է 1218–1241 թվականներին) Բուլղարիան հեգեմոնի դեր է կատարել Բալկաններում։ Թուրքերի կողմից գրավված Բուլղարների հողերի վրա 1396 թվականին կազմավորվել է Ռումելիայի բեյլերբեյը, որի կենտրոնը 16-րդ դարում Սոֆիան էր։ 18-րդ դարի կեսերին սկսվեց բուլղարների ազգային ինքնագիտակցության վերելքը։ Ռուս-թուրքական պատերազմը (1877–1878) հանգեցրեց Բուլղարիայի ինքնավար Իշխանության ստեղծմանը 1878 թվականին։ 1908 թվականին հռչակվեց անկախ բուլղարական թագավորություն։ Երկու համաշխարհային պատերազմներում Բուլղարիան գրավեց Գերմանիայի կողմը։ 1944 թվականին Կոբուրգների դինաստիան տապալվեց։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո սկսվեց սոցիալիզմի կառուցումը, երկիրը միացավ Փոխադարձ տնտեսական աջակցության խորհրդին (1949) և Վարշավայի պայմանագրիկազմակերպությանը (1955)։ Այն բանից հետո, երբ 1989 թվականին Թոդոր Ժիվկովը հեռացվեց իշխանությունից, սկսվեցին շուկայական բարեփոխումները։ 2004 թվականին Բուլղարիան միացավ ՆԱՏՕ-ին, իսկ 2007 թվականին՝ Եվրամիությանը։
Երկրի անվանումը «Բուլղարիա» (հունարեն Բուլղարիա) ձևով առաջին անգամ հիշատակվում է բյուզանդական աղբյուրներում։ Բուլղարական հուշարձաններում Բուլղարիան հայտնվում է «въ блъгарѣхъ» անունով՝ «բուլղարներով բնակեցված հող»։ Երկրից դուրս Բուլղարիան հայտնի էր նաև Զագորիա, Զագորե, Զագորա անուններով։ Այն բանից հետո, երբ Սիմեոն I-ին բուլղարական իրավական փաստաթղթերում ցարի տիտղոս շնորհեց, «Բուլղարական թագավորություն» անվանումը, ավելի քիչ հաճախ՝ «իշխանություն» (Հին սլավոնական բուլղարական թագավորություն / Բուլղարական թագավորություն) լայն տարածում ստացավ[5]։